Kathimerini.gr
Σε ένα χρονοδιάγραμμα με ορίζοντα ολοκλήρωσης περί τα τέλη του μηνός κατέληξαν οι δύο αντιπροσωπείες –της Ελλάδας και της Αιγύπτου– που συναντήθηκαν στο Κάιρο την περασμένη Τετάρτη για να επεξεργαστούν ένα νέο πλαίσιο συμφωνίας για τη Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά. Η βασική αίσθηση από τις δημόσιες τοποθετήσεις των δύο πλευρών ήταν, όπως το έθεσε πηγή που παρακολουθεί στενά τις συζητήσεις, ότι «βρισκόμαστε στις 28 Μαΐου». Την ημερομηνία έκδοσης της δικαστικής απόφασης, με την οποία το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων της Μονής Σινά βρίσκεται στον «αέρα», διατηρείται μόνο δικαίωμα χρήσης των εγκαταστάσεων για την άσκηση θρησκευτικών καθηκόντων και περνούν στο αιγυπτιακό δημόσιο μια σειρά από άλλες ιδιοκτησίες.
Πίσω από τις κλειστές πόρτες της πολύωρης συνάντησης του Καΐρου, η οποία διεκόπη για γεύμα με ψάρι, η συζήτηση θύμιζε περισσότερο παράλληλους μονολόγους. Κάθε πλευρά ανέπτυξε τις θέσεις της, ενώ και οι δύο εμφανίστηκαν εξίσου αιφνιδιασμένες: η ελληνική πλευρά διότι θεωρούσε ότι με τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί, υπήρχε σαφής προσανατολισμός και δεδομένα για την υπόθεση, τα οποία ανέτρεψε πλήρως η δικαστική απόφαση. Η αιγυπτιακή πλευρά, διότι δεν περίμενε ότι θα προέκυπτε τόσο μεγάλη αντίδραση, πολύ περισσότερο που, όπως διαβεβαίωσαν, είναι δεδομένη η δέσμευση για την προστασία του θρησκευτικού χαρακτήρα της μονής.
Το ζήτημα της ιδιοκτησίας, όμως, που ήταν το ζητούμενο των δικαστικών προσφυγών, για τις οποίες προηγήθηκε όλος αυτός ο διπλωματικός μαραθώνιος ανάμεσα στις δύο χώρες, παραπέμπεται στις επιτροπές εμπειρογνωμόνων, που θα συνεχίσουν να επεξεργάζονται ένα πλαίσιο συμφωνίας. Στόχος; «Να βρεθούν εκείνες οι διατυπώσεις και εκείνες οι ιδέες που θα επιτρέψουν να ικανοποιηθούν οι ανησυχίες της κάθε πλευράς», αναφέρει πηγή με γνώση του περιεχομένου των συνομιλιών.
Φαίνεται, πάντως, ότι το ζήτημα των ιδιοκτησιών πολύ δύσκολα θα ανατραπεί. Ηδη εκτιμάται ότι δεν υπάρχει καμία προοπτική για εκείνες εκτός των τειχών της μονής, για τις οποίες στην απόφαση γίνεται σαφής αναφορά σε αλλαγή του καθεστώτος ιδιοκτησίας. Το μεγάλο ερώτημα είναι με ποιον τρόπο η δέσμευση, ο σεβασμός και η προστασία του θρησκευτικού χαρακτήρα της μονής και της κοινότητάς της από την αιγυπτιακή ηγεσία θα αποτυπωθούν σε κάτι περισσότερο από δικαίωμα χρήσης των εγκαταστάσεων.
Η έκδοση της δικαστικής απόφασης έχει παραγάγει τετελεσμένα και έχει διαμορφώσει ένα νέο έδαφος πάνω στο οποίο γίνεται πλέον η συζήτηση – διαπραγμάτευση. Η συμφωνία στην οποία οι δύο πλευρές είχαν φτάσει και επρόκειτο να υπογραφεί από τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό και τον κυβερνήτη Νοτίου Σινά είχε ως στόχο να θέσει τέλος στη δικαστική διαμάχη και στις διεκδικήσεις που αυτή αφορούσε. Πλέον, η συμφωνία δεν έχει καμιά αξία και μόνο με Προεδρικό Διάταγμα, νομοθέτημα ή διακρατική συμφωνία μπορεί να υπάρξει τροποποίηση στο status που η δικαστική απόφαση έχει διαμορφώσει.
Η Αθήνα είναι σαφές ότι επέλεξε να προσεγγίσει την όλη συζήτηση με πολλή προσοχή, καθώς δεν επιθυμεί να διακινδυνεύσει ρήξη στη στρατηγική σχέση με την Αίγυπτο. Και το πνεύμα στις συζητήσεις του Καΐρου είχε χαρακτηριστικά προσεκτικής διερεύνησης και κατανόησης. Ακόμη και της αγωνίας που φάνηκε να εκπέμπεται από αιγυπτιακής πλευράς ότι εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα και με τις διαστάσεις που έχει λάβει το θέμα, δεν μπορεί να φανεί ότι υπαγορεύεται μια λύση απ’ έξω, καθώς αυτό θα είχε αντίκτυπο στις ευαισθησίες της τοπικής κοινωνίας για αποικιοκρατικού χαρακτήρα συμπεριφορές.
Βεβαίως, επισημάνθηκε ότι η Ελλάδα δεν έχει καμιά τέτοια αναφορά στις σχέσεις της. Το θέμα, όμως, έχει λάβει διαστάσεις και στην Ελλάδα και έχει αντίκτυπο και στην ελληνική κοινή γνώμη, που περιμένει να δει με ποιον τρόπο θα κλείσει η διαπραγμάτευση. Υπήρξαν, πάντως, στο εσωτερικό της κυβέρνησης και φωνές για πιο δυναμική αντιμετώπιση της κατάστασης, καθώς από ορισμένα στελέχη θεωρήθηκε ότι η χρονοτριβή και η αναβλητικότητα στην υπογραφή της συμφωνίας που είχε επιτευχθεί δεν ήταν τυχαίες, αλλά αποσκοπούσαν ακριβώς στο να διαμορφωθούν νέα δεδομένα με την έκδοση της δικαστικής απόφασης.
Υπήρξαν εισηγήσεις για αξιοποίηση των μοχλών πίεσης που διαθέτει η χώρα μας έναντι της Αιγύπτου, αλλά τελικά επελέγη η ήπια προσέγγιση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μεγάλη είναι η ανησυχία αλλά και η αγωνία στη σιναϊτική κοινότητα, που θεωρεί ότι η 28η Μαΐου συνιστά ημερομηνία-τομή στη μακραίωνη ιστορία και παρουσία της μονής.
Δεν υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία για τις διαπραγματεύσεις, με πρόσφατη την εμπειρία όσων προηγήθηκαν με επίκεντρο τις αμφισβητήσεις στις ιδιοκτησίες και τη δικαστική απόφαση. Περισσότερο φαίνεται ότι επενδύουν οι άνθρωποι της μονής στην ευαισθητοποίηση που εκδηλώθηκε από διάφορες πλευρές άμεσα, μόλις το θέμα άρχισε να γίνεται γνωστό.
Ζητούνται εναλλακτικές
Στη μονή εξετάζουν τις εναλλακτικές που έχουν και τον τρόπο που θα κινηθούν. Υπάρχουν, βεβαίως, παραινέσεις να κρατηθούν χαμηλά οι τόνοι, ωστόσο είναι μεγάλη η ανησυχία ότι μια παρατεταμένη διαπραγμάτευση απλώς θα βοηθήσει να παγιωθούν τα τετελεσμένα και να φύγει από την επικαιρότητα η υπόθεση, καθιστώντας ακόμη πιο δυσμενές το περιβάλλον.
Ετσι, τις τελευταίες ημέρες αναλύονται οι δυνατότητες που υπάρχουν για κινήσεις προς διεθνή φόρουμ και οργανισμούς, ακόμη και για προσφυγή στην Ε.Ε. για χρηματοδοτήσεις που λαμβάνει η Αίγυπτος για πολιτιστικές και ανθρωπιστικές δράσεις. «Είμαστε στην αρχή εξωτερίκευσης του γεγονότος και των αντιδράσεων που όσα έχουν συμβεί μπορούν να προκαλέσουν», αναφέρει σχετικά πηγή με γνώση των διεργασιών.
