Σοφία Σπίγγου, Γιώργος Μπουρδάρας
Απαντήσεις στα ερωτήματα αναφορικά με το ακριβές εύρος των πλειοψηφιών για τη λήψη, διά ψηφοφοριών, αποφάσεων της εθνικής αντιπροσωπείας, και τα οποία προκαλούνται από ορισμένες «αντιφάσεις» στις σχετικές διατάξεις του Κανονισμού της Βουλής, αναμένεται να δοθούν το αμέσως προσεχές διάστημα. Μετά τη χθεσινή απόφαση του εκλογοδικείου για τρεις «Σπαρτιάτες», το Κοινοβούλιο θα λειτουργεί για πρώτη φορά με 297 και όχι με 300 βουλευτές.
Η απόφαση του Εκλογοδικείου
«Μπούμερανγκ» γύρισε στον αρχηγό των Σπαρτιατών Βασίλη Στίγκα η απόφασή του να προχωρήσει σε καταγγελίες περί συναντήσεων βουλευτών με τον Ηλία Κασιδιάρη, αφού τελικά ήταν εκείνος που βρέθηκε χωρίς βουλευτική έδρα μαζί με δύο ακόμη βουλευτές. Η Βουλή θα λειτουργήσει για πρώτη φορά με 297 βουλευτές μέχρι τις εκλογές, καθώς το Εκλογοδικείο έκανε δεκτές τις προσφυγές που κατατέθηκαν εις βάρος τριών βουλευτών των Σπαρτιατών.
Η πρώτη ένσταση του εκλογέα Κωνσταντίνου Παπαστεργίου στρεφόταν κατά των βουλευτών των Σπαρτιατών Βασίλη Στίγκα και Πέτρου Δημητριάδη, βουλευτή Β΄ Θεσσαλονίκης και πρώην νομικού συμβούλου του Ηλία Κασιδιάρη, ενώ η δεύτερη ένσταση κατά του βουλευτή Β΄ Πειραιά των Σπαρτιατών, Αλέξανδρου Ζερβέα. Με απόφαση του Εκλογοδικείου εκπίπτουν και οι τρεις από το αξίωμα, καθώς κρίθηκε πως πράγματι υπήρξε εξαπάτηση των εκλογέων γιατί υποκρυπτόμενος αρχηγός των Σπαρτιατών ήταν ο Ηλίας Κασιδιάρης.
Οι δικαστές του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) κλήθηκαν να απαντήσουν σε σειρά σημαντικών ζητημάτων. Ανάμεσα στα ερωτήματα που κλήθηκαν να δώσουν απάντηση ήταν το αν η έκπτωση συγκεκριμένων βουλευτών θα πρέπει να καταλαμβάνει το σύνολο της Κ.Ο., αλλά και αν απαιτείται πλήρωση των θέσεων. «Η περίπτωση της εξαπάτησης των εκλογέων από τους εκλογικούς συνδυασμούς πολιτικού κόμματος με υποκρυπτόμενο αρχηγό αφορά το σύνολο της επικράτειας και ειδικότερα τις εκλογικές περιφέρειες στις οποίες ανακηρύχθηκαν βουλευτές του εν λόγω πολιτικού κόμματος. Αν όμως με την ένσταση αμφισβητούνται τα αποτελέσματα μόνο ορισμένης ή ορισμένων εκλογικών περιφερειών, για τις λοιπές εκλογικές περιφέρειες για τις οποίες δεν ασκήθηκαν ενστάσεις οι εκλογές έχουν καταστεί οριστικές και αμετάκλητες», σημειώνουν στο σκεπτικό τους οι δικαστές του ΑΕΔ. Μάλιστα, χαρακτηρίζουν «περιττή» την επανάληψη της ψηφοφορίας στις συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες ενόψει της φύσης της εκλογικής παράβασης που συνίσταται σε εξαπάτηση των εκλογέων με συμμετοχή στις εκλογές πολιτικού κόμματος με υποκρυπτόμενο αρχηγό σε όλη την επικράτεια.
Για τους δικαστές, δεν ήταν λύση ούτε η κάλυψη της θέσης από τον αναπληρωματικό βουλευτή της εκάστοτε θέσης, καθώς –όπως εξηγούν– «η ανακήρυξη αναπληρωματικού βουλευτή του ιδίου κόμματος δεν είναι επιτρεπτή ενόψει της ιδιαιτερότητας της συγκεκριμένης εκλογικής παράβασης, που αφορά συνολικά το πολιτικό κόμμα στο οποίο συμμετείχε ο βουλευτής, η εκλογή του οποίου ακυρώνεται όπως επίσης και της αναπληρωματικής βουλευτή».
Στο βασικό ερώτημα της ανακατανομής των βουλευτικών εδρών, οι ανώτατοι δικαστές φαίνεται πως είδαν μια πιο συνταγματικά δίκαιη λύση στη μη πλήρωση των εδρών. «Περαιτέρω οι διατάξεις του νόμου 345 /1976 δεν προβλέπουν σε περίπτωση ακύρωσης ανακήρυξης βουλευτή λόγω συμμετοχής του σε πολιτικό κόμμα με υποκρυπτόμενο αρχηγό, που συνιστά την εκλογική παράβαση της εξαπάτησης του εκλογικού σώματος, την ανακατανομή της βουλευτικής έδρας σε υποψήφιους βουλευτές άλλων πολιτικών κομμάτων. Οι επίμαχες έδρες παραμένουν κενές».
Ως προς το ζήτημα της απαλλακτικής πρωτόδικης απόφασης για το αδίκημα της εξαπάτησης εκλογέων και της έφεσης που έχει ασκηθεί κατά της απόφασης αυτής, το Εκλογοδικείο φέρεται στην απόφασή του να καταλήγει πως το άρθρο 29 παράγραφος 1 του Συντάγματος παρέχει την ευχέρεια στον νομοθέτη να απαγορεύει την ανακήρυξη κόμματος που έχει καταδικαστεί έστω και σε πρώτο βαθμό (Πρωτοδικείο), χωρίς να αναμένει την έκδοση αμετάκλητης απόφασης.
Οι 11 νυν και πρώην βουλευτές των Σπαρτιατών, μαζί με τον Ηλία Κασιδιάρη και έναν δικηγόρο οδηγούνται ξανά στο εδώλιο, αφού η Εισαγγελία Εφετών Αθηνών έκρινε ότι από τα στοιχεία που προσκομίστηκαν στη δίκη αποδείχθηκε όλο το κατηγορητήριο, καθώς έγιναν αναφορές στις επισκέψεις δύο βουλευτών του κόμματος και του κατηγορουμένου δικηγόρου στη φυλακή στον Ηλία Κασιδιάρη, πριν και λίγο μετά τις εκλογές του 2023.
Δικαστικές πηγές αναφέρουν πως οι δικαστές του ΑΕΔ, «πάτησαν» στο σκεπτικό της απόφασης του Α1 πολιτικού τμήματος του Αρείου Πάγου, που είχε θέσει εκτός ευρωεκλογών τους Σπαρτιάτες. Μάλιστα, σε σημείο της απόφασης φέρεται να σημειώνεται πως ο Βασίλης Στίγκας ενώ ήταν αρχηγός κόμματος, στην πραγματικότητα ήταν υπαρχηγός, καθώς ενεργούσε για λογαριασμό του Ηλία Κασιδιάρη, δηλαδή ήταν μέλος ενός μορφώματος που είχε υποκρυπτόμενο αρχηγό.
Οι 297 βουλευτές και τα ερωτήματα για τον κανονισμό
Απαντήσεις σε ερωτήματα αναφορικά με το ακριβές εύρος των πλειοψηφιών για τη λήψη, διά ψηφοφοριών, αποφάσεων της εθνικής αντιπροσωπείας, αναμένεται το αμέσως προσεχές διάστημα να δοθούν αρμοδίως και επισήμως, καθώς μετά τη χθεσινή απόφαση του Εκλογοδικείου για τρεις Σπαρτιάτες, το Κοινοβούλιο καλείται πλέον να λειτουργεί με 297 και όχι με 300 βουλευτές.
Τα ερωτήματα αυτά προκαλούνται από μία «αντιφατική» διατύπωση που εντοπίζεται σε διάταξη του κανονισμού της Βουλής, αφού αλλού γίνεται λόγος για υπολογισμό βάσει του όλου αριθμού των βουλευτών και αλλού βάσει του όλου αριθμού των εδρών. Σε γενικό επίπεδο, η «απόλυτη πλειοψηφία» ουσιαστικά μειώνεται από το 151 στο 149. Ωστόσο, ήδη στους διαδρόμους καταγράφονται διαφορετικές προσεγγίσεις με αφορμή το γεγονός ότι –όπως προαναφέρθηκε– ειδικά στο άρθρο 74 του κανονισμού εντοπίζεται μια διαφορά αναφορικά με το επί ποίου ακριβώς αριθμού γίνεται ο σχετικός υπολογισμός. Συγκεκριμένα, στην πρώτη παράγραφο σημειώνεται ρητά ότι ο υπολογισμός γίνεται «με βάση τoν συνoλικό αριθμό των βoυλευτών της Oλoμέλειας». Ομως, στην αμέσως επόμενη παράγραφο γίνεται λόγος για «απόλυτη πλειοψηφία» η οποία «υπoλoγίζεται με βάση τoν συνoλικό αριθμό των εδρών της Boυλής». (Με άλλα λόγια, σύμφωνα με την πρώτη παράγραφο θα απαιτούνται στο νέο περιβάλλον 149 θετικές ψήφοι, ενώ με βάση τη δεύτερη, το 151 παραμένει.) Το «μπέρδεμα» φαίνεται να απλοποιείται στις ακόλουθες «ιδιαίτερες» περιπτώσεις:
Α. Πρόταση εμπιστοσύνης (άρθρο 141): Η κυβέρνηση θεωρείται ότι «απoλαύει της εμπιστoσύνης της Boυλής», αν τύχει της έγκρισης της απόλυτης πλειοψηφίας «των παρόντων βoυλευτών, η oπoία όμως δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη από τα δύo πέμπτα (2/5) τoυ όλoυ αριθμoύ των βoυλευτών» – στις υπό διαμόρφωση νέες συνθήκες είναι 297.
Β. Πρόταση δυσπιστίας (άρθρο 142) που καταθέτει η αντιπολίτευση. Επίσης επί «τoυ όλoυ αριθμoύ των βoυλευτών».
Γ. Εξεταστική επιτροπή: Η πλειοψηφία υπολογίζεται επί των παρόντων στην ψηφοφορία.
Δ. Προανακριτική επιτροπή: Και πάλι «με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών», άρα με 149 ψήφους, εξέλιξη που ενδεχομένως έχει σημασία, καθώς επίκειται η ψηφοφορία για τα Τέμπη.
Ε. Συνταγματική αναθεώρηση: Η λήψη απόφασης για το ποιες διατάξεις θα πρέπει να αναθεωρηθούν στην επόμενη Βουλή λαμβάνονται και εδώ (σύμφωνα με το άρθρο 110 του καταστατικού χάρτη) «με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της» – δηλαδή ο υπολογισμός γίνεται βάσει του 297: συνεπώς, θα απαιτούνται 178. Για την ακρίβεια, τα 3/5 σε μια τέτοια περίπτωση είναι 178,2. Σημειώνεται ότι για περιπτώσεις «κλάσματος», το άρθρο 174 του κανονισμού προβλέπει ότι το κλάσμα «παραλείπεται». Το θέμα, στον βαθμό που καταγραφούν από την αντιπολίτευση για προφανείς πολιτικούς λόγους έντονες ενστάσεις εστιασμένες στις «κρίσιμες» περιπτώσεις, όπως η Προανακριτική ή και η συνταγματική αναθεώρηση, εκτιμάται πως θα τεθεί προς γνωμάτευση από το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής. Πέραν αυτών, θα πρέπει να αναμένονται και πολλές αλλαγές στη σύνθεση των κοινοβουλευτικών επιτροπών.
