Γράφει η Σοφία Χρήστου
Μόνο όταν σε νοιάζονται ημερώνεις. Μόνο όταν αγαπάς εξανθρωπίζεσαι». Μπαίνοντας στο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων το βλέμμα πέφτει πάνω στην τοιχογραφία με τα λόγια του «Μικρού Πρίγκιπα», τα οποία έρχονται σε πλήρη αντίθεση με όσα συντελέστηκαν στο κρητικό χωριό την 1η Νοεμβρίου. «Οι άνθρωποι δεν χρειάζονται πάντα συμβουλές (…) μόνο ένα χέρι για να κρατηθούν, ένα αυτί για να τους ακούσει», διαβάζουμε σε άλλο σημείο.
Αυτό προσπαθεί να κάνει τις τελευταίες ημέρες σε όλες τις εκπαιδευτικές μονάδες σε Βορίζια, Ζαρό και Μοίρες μία πολυάριθμη ομάδα εκπαιδευτικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, ψυχιάτρων και πανεπιστημιακών από την Κρήτη και την Αθήνα. Με το δημοτικό και το γυμνάσιο στον Ζαρό να επαναλειτουργεί από τις 4 Νοεμβρίου και το νηπιαγωγείο και το δημοτικό στα Βορίζια από τις 10 του μηνός, η ομάδα των 20 ειδικών βρίσκεται στην περιοχή με βασικό στόχο την παροχή ψυχολογικής βοήθειας στα παιδιά και στους γονείς τους.
Καθώς πλέον έχει ολοκληρωθεί μία εβδομάδα συντονισμένης δράσης τους, η «Κ» συνομίλησε με τους ειδικούς για το πώς τα παιδιά βιώνουν το τραύμα του αιματοκυλίσματος και με ποιους τρόπους επηρεάζονται.
Συσκέψεις και προβληματισμοί
«Το νηπιαγωγείο και το δημοτικό στα Βορίζια άνοιξαν αρκετές μέρες αργότερα απ’ ό,τι στον Ζαρό για ευνόητους λόγους», αναφέρει στην «Κ» ο περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Κρήτης, Εμμανουήλ Καρτσωνάκης. Σύμφωνα με όσα επιβεβαίωσαν στην «Κ» ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί, η απόφαση δεν ελήφθη εύκολα. Χρειάστηκαν τουλάχιστον δύο συνεδριάσεις των τοπικών φορέων, με παιδοψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και το υπουργείο Παιδείας προκειμένου να ληφθεί η απόφαση επαναλειτουργίας των μονάδων στα Βορίζια. Με την τελευταία συνεδρίαση των φορέων να πραγματοποιείται το απόγευμα της Κυριακής, μία ημέρα πριν από τη λειτουργία του δημοτικού και του νηπιαγωγείου, βασικός προβληματισμός ήταν ότι στο δημοτικό του χωριού φοιτούν παιδιά και από τις δύο οικογένειες που ενεπλάκησαν στην αιματηρή συμπλοκή.
«Αυτή την εβδομάδα τα παιδιά των δύο οικογενειών δεν προσήλθαν στο σχολείο. Οι υπόλοιποι μαθητές είχαν μία καλώς νοούμενη ζωηράδα και αυτό το εισπράξαμε και εμείς. Μάλιστα σε μία τάξη ξεκίνησαν τις προετοιμασίες κατασκευών για τα Χριστούγεννα, αν και έλιαζε έξω. Ηταν μία μέρα κανονική. Θα δούμε τι θα βγει στην κουβέντα», συμπλήρωσε ο κ. Καρτσωνάκης.
Τηλεκπαίδευση για τα παιδιά των δύο οικογενειών
Με τη λειτουργία όλων των μονάδων και στα δύο χωριά να συνεχίζεται κανονικά και χωρίς απρόοπτα καθ’ όλη την εβδομάδα, η προσοχή των ειδικών επικεντρώθηκε στους μαθητές των δύο εμπλεκόμενων οικογενειών, οι οποίοι δεν έχουν ξεκινήσει το σχολείο. Δεδομένου πως οι δύο οικογένειες είναι από τις μεγαλύτερες στα Βορίζια, τα νεότερα μέλη τους βρίσκονται σε όλες τις σχολικές βαθμίδες (δημοτικό στο Βορίζια, γυμνάσιο στον Ζαρό και λύκειο στις Μοίρες).
Για τον λόγο αυτό διενεργήθηκε ακόμη μία σύσκεψη των αρμόδιων φορέων, την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου, διάρκειας τριών ωρών, όπου αποφασίστηκε αφενός η ψυχολογική τους υποστήριξη εκτός σχολικών δομών, αφετέρου η προσωρινή δυνατότητα τηλεκπαίδευσης των άμεσα εμπλεκόμενων μαθητών σε γυμνάσιο και λύκειο προκειμένου να μη χάσουν τη σχολική χρονιά.
Θα επιστρέψουν στο σχολείο όταν η ψυχολογική τους κατάσταση το επιτρέψει. Από την άλλη, ούτε το σχολείο είναι σωστά διαμορφωμένο ώστε να τα δεχτεί, καθώς δεν υπάρχει ψυχολόγος μονίμου βάσεως.
«Τα παιδιά θα επιστρέψουν στο σχολείο όταν η ψυχολογική τους κατάσταση το επιτρέψει. Από την άλλη, ούτε το σχολείο είναι σωστά διαμορφωμένο ώστε να τα δεχτεί, καθώς δεν υπάρχει ψυχολόγος μονίμου βάσεως», σημειώνει στην «Κ» ο Αντώνιος Κουτεντάκης, διευθυντής Γυμνασίου Ζαρού, ο οποίος έχει ζητήσει από το υπουργείο Παιδείας την παροχή βοήθειας και σε άλλους τομείς.
Οσον αφορά το δημοτικό, λόγω και της μικρής ηλικίας των παιδιών, δεν έχουν ληφθεί τελικές αποφάσεις, ωστόσο, εξετάζεται το ενδεχόμενο τηλεκπαίδευσης ή μετεγγραφής μαθητών, αν το επιθυμούν. «Εμείς θα στηρίξουμε όπως μπορούμε τους μαθητές και τους γονείς τους. Σε κάθε περίπτωση είναι μία διαδικασία που θέλει χρόνο», προσθέτει ο κ. Καρτσωνάκης.
Μετατραυματικό στρες
Με τους ειδικούς ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς που ταξίδεψαν στην Κρήτη από την Αθήνα, έπειτα από απόφαση της υπουργού Παιδείας, Σοφίας Ζαχαράκη, να αναχωρούν από το νησί την Παρασκευή στις 14 Νοεμβρίου, το έργο θα συνεχίσουν οι ειδικοί με έδρα την Κρήτη.
Ο Αλέξανδρος Βγόντζας, καθηγητής Ψυχιατρικής και επιστημονικά υπεύθυνος της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Ηρακλείου, καλύπτει τις ανάγκες ψυχικής υγείας της ενδοχώρας του Ηρακλείου από το 2013, ενώ ο ίδιος προχώρησε σε ψυχιατρική εξέταση των παιδιών από τις άμεσα εμπλεκόμενες οικογένειες του αιματηρού συμβάντος.
Οπως εξηγεί στην «Κ», κάποια από τα παιδιά έχουν διαγνωσθεί με μετατραυματικό σύνδρομο. «Είναι λογικό αυτά τα παιδιά να είναι αρκετά τραυματισμένα ψυχολογικά, ενώ παραμένουν αρκετά αγχωμένα αλλά και φοβισμένα με όσα έχουν γίνει και γι’ αυτό δεν είναι ακόμη σε θέση να επιστρέψουν στην καθημερινότητα που είχαν πριν από το φονικό, και στο σχολείο», αναφέρει.
Ο κ. Βγόντζας προσθέτει πως τόσο ο ίδιος όσο και οι παιδοψυχολόγοι της 7ης ΥΠΕ έχουν λάβει αρκετά αιτήματα για υποστήριξη και από τις μητέρες, ειδικά τις τελευταίες δύο ημέρες, ενώ εκφράζει την ανησυχία του, αλλά πιστεύει η τραγωδία στα Βορίζια να μην επηρεάσει καταλυτικά το μέλλον αυτών των παιδιών, καθώς διέκρινε πως μερικά από αυτά φοβούνται πως θα χρειαστεί να εγκαταλείψουν τα όνειρα και τους στόχους τους. «Υπάρχουν παιδιά που θέλουν να σπουδάσουν. Υπάρχουν και παιδιά που επιθυμούν να συνεχίσουν την οικογενειακή επιχείρηση και να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία. Το σημαντικό είναι όλοι να λάβουν βοήθεια και ενίσχυση από εμάς. Τα παιδιά αυτά δεν φταίνε σε τίποτα», σημειώνει ο ψυχίατρος.
«Θέλουμε να σταματήσει εδώ το κακό»
Εχοντας συνομιλήσει με κάποια από αυτά τα παιδιά, ο ψυχίατρος σημειώνει πως παρά την απώλεια, τον πόνο και τις πολλαπλές συνέπειες από την τραγωδία στα Βορίζια, τα ίδια είναι αποφασισμένα να «κόψουν τον ομφάλιο λώρο» με τη βεντέτα. «Τα παιδιά αυτά με τα οποία συνομίλησα ήταν από 12 μέχρι 18 ετών. Τους έθεσα και εγώ το ερώτημα αναφορικά με τη βεντέτα. Ξέρετε τι μου απάντησαν με δάκρυα στα μάτια; “Θέλουμε να σταματήσει εδώ το κακό. Δεν θέλουμε άλλο αίμα”. Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να ακούσουν όλοι», αναφέρει.
Τα παιδιά που είδα εγώ δεν θέλουν όπλα, αίματα, κηδείες και συλλήψεις.
Κλείνοντας, ο κ. Βγόντζας τονίζει πως κάποιοι επιμένουν να βγάζουν προς τα έξω πως αυτά τα παιδιά τριγυρνούν όλα με το τουφέκι στο χέρι. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες. «Η Κρήτη είναι μία φεουδαρχική κοινωνία και έχει ανοχή στην ανομία, ωστόσο, μιλάμε για παιδιά, και τα παιδιά που είδα εγώ δεν θέλουν όπλα, αίματα, κηδείες και συλλήψεις», καταλήγει.
