Της Ιωάννας Κυριάκου
«Ως ένα μη αυτόνομο μηχανικό σύστημα δεν έχω την ικανότητα να αποτελέσω απειλή για τους ανθρώπους. Το AI είναι ένα εργαλείο που σχεδιάζεται και χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους για να βελτιώσουν τις ζωές τους και να επιλύσουν προβλήματα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις του στην κοινωνία και να αναπτυχθεί με υπευθυνότητα και δεοντολογία». Αυτή ήταν η απάντηση που έδωσε το Chat GPT-4 όταν ρωτήθηκε από την «Κ» αν θεωρεί πως μπορεί να εξελιχθεί ως απειλή για τους ανθρώπους. Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης και η δημιουργία της πολυσυζητημένης αυτής εφαρμογής έρχεται να ανατρέψει τα επικοινωνιακά δεδομένα όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, εγείροντας το εξής ερώτημα: «Τελικά, πόσο αλλάζει η ζωή μας στην ψηφιακή εποχή που ζούμε;». Σε μια προσπάθεια να δώσει απάντηση στην πιο πάνω απορία, η «Κ» συζήτησε με το GPT-4, θέτοντάς του μια σειρά από ερωτήματα που αφορούν την κυπριακή κοινωνία. Ταυτόχρονα, η «Κ» δοκίμασε το chatbot τεχνητής νοημοσύνης προκειμένου να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο απαντά σε διάφορες ερωτήσεις και αν τα στοιχεία που παραθέτει ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σημειώνεται ότι το GPT-4 μπορεί να απαντά σε θέματα που του τίθενται γραπτώς με τρόπο που προσεγγίζει κατά πολύ τον ανθρώπινο λόγο, ενώ το όριο των γνώσεών του περιορίζονται μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021.
Τι λύση του Κυπριακού θα δεχόταν το ΑΙ;
Ξεκινώντας τη συζήτηση, η «Κ» ρώτησε την εφαρμογή ποια ήταν η τελευταία προσπάθεια λύσης του Κυπριακού. Το GPT-4 απάντησε ότι «ήταν η διάσκεψη της Κράντα Μπάντα το 2017, η οποία διοργανώθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη με στόχο να επιτευχθεί μια συμφωνία για την επανένωση της Κύπρου. Στη διάσκεψη συμμετείχαν οι αρχηγοί των κυβερνήσεων της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας, καθώς και οι εκπρόσωποι των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Ωστόσο, η διάσκεψη απέτυχε να επιτύχει μια συμφωνία, καθώς δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί μια λύση στα ζητήματα που παρέμειναν ανεπίλυτα, όπως η διαχείριση των κοινών πόρων και ο καθορισμός των συνόρων μεταξύ των δύο πλευρών του νησιού». Σε διόρθωση της «Κ» πως η διάσκεψη δεν ονομάζεται «Κράντα Μπάντα» αλλά «Κραν Μοντάνα» το chatbot είπε: «Συγγνώμη για την παρανόηση, έχετε δίκιο. Η τελευταία προσπάθεια για τη λύση του κυπριακού προβλήματος ήταν η διάσκεψη του Γκραντ Μοντάνα το 2017. Η διάσκεψη διοργανώθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη στο Γκραντ Μοντάνα των ΗΠΑ και συμμετείχαν οι αρχηγοί των κυβερνήσεων της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας, καθώς και οι εκπρόσωποι των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων». Παρά το ότι ορθώς παρουσίασε το Κραν Μοντάνα ως την τελευταία προσπάθεια λύσης του Κυπριακού, η εφαρμογή από την έναρξη της συζήτησης, εκδήλωσε αδυναμίες στην ορθή διατύπωση των λέξεων αλλά και λανθασμένες πληροφορίες, αφού το Κραν Μοντάνα βρίσκεται στην Ελβετία και όχι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις δεν ολοκλήρωνε τις απαντήσεις του, γεγονός που συνέβη και κατά τη χρήση της αγγλικής γλώσσας, ενώ η συζήτηση προχωρούσε κανονικά χωρίς να χρειαστεί σε κάθε ερώτηση να γίνεται ξανά περιγραφή της κατάστασης.
«Η λύση που θα δεχόμουν ως πρόεδρος της ε/κ κοινότητας θα ήταν αυτή που θα θεωρούσα ότι θα ήταν η καλύτερη για την Κύπρο συνολικά, όχι μόνο για την κοινότητα που εκπροσωπώ».
Ενδιαφέρουσα ήταν και η απάντηση που έδωσε στην ερώτηση «Αν ήσουν Προέδρος της ελληνοκυπριακής κοινότητας, ποια λύση θα δεχόσουν;». «Ως AI, δεν μπορώ να έχω πολιτικές πεποιθήσεις ή προτιμήσεις. Η επίλυση του κυπριακού προβλήματος είναι ένα ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί με δίκαιο και συνεργατικό τρόπο ανάμεσα στους Έλληνες και Τούρκους Κύπριους. Η καλύτερη λύση είναι αυτή που θα επιτύχει μια βιώσιμη και δίκαιη συμφωνία, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες και τις ανάγκες των δύο κοινοτήτων και θα προάγει τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή. Επομένως, η λύση που θα δεχόμουν ως πρόεδρος της ελληνοκυπριακής κοινότητας θα ήταν αυτή που θα θεωρούσα ότι θα ήταν η καλύτερη για την Κύπρο συνολικά, όχι μόνο για την κοινότητα που εκπροσωπώ». Όπως διαφάνηκε, σε θέματα που αφορούν κρίσεις, το chatbot ξεκινά με μια δήλωση αποποίησης ευθύνης (desclaimer) και στη συνέχεια παραθέτει τις απαντήσεις του. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι η εφαρμογή διορθώνει τα λάθη της, όταν της γίνει υπόδειξη. Σε μια περίπτωση, έκανε αναφορά σε «Ελευθεριακή Δημοκρατία της Κύπρου» και όταν η «Κ» της ζήτησε να διορθώσει, είπε: «Έχετε δίκιο, συγγνώμη για την διατύπωση. Η ορθή ονομασία του κράτους είναι Κυπριακή Δημοκρατία».
«Regenerate» σε Παιδεία, Σκάνδαλα και Φ.Α.
Βοηθητικό ήταν το εργαλείο «regenerate» (αναγεννώ) που βρίσκεται κάτω από τις ερωτοαπαντήσεις, με το οποίο, ουσιαστικά, ζητάς από την εφαρμογή να σου απαντήσει ξανά, εάν η πρώτη του τοποθέτηση δεν ήταν ικανοποιητική. Οι απαντήσεις που έδωσε το GPT-4 σε σχέση με την παιδεία και τα σκάνδαλα που έπληξαν την Κύπρο ήταν ανακριβείς, με αποτέλεσμα η «Κ» να χρησιμοποιήσει το «regenerate» και την εφαρμογή να παρουσιάζει στοιχεία που ανταποκρίνονται περισσότερο στην πραγματικότητα. Σε ερώτηση ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παιδεία στην Κύπρο, η απάντηση που έλαβε η «Κ» τη δεύτερη φορά, έκανε λόγο για υποχρηματοδότηση, έλλειψη ανανέωσης, έλλειψη εξειδίκευσης των εκπαιδευτικών και προβλήματα στην επικοινωνία. Η εφαρμογή αναφέρθηκε στα τετράμηνα μόνο όταν ρωτήθηκε γι’ αυτά, σημειώνοντας ότι το ζήτημα «προκάλεσε διαμαρτυρίες από εκπαιδευτικούς, συνδικαλιστικούς οργανισμούς και γονείς, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η μείωση της διάρκειας των τετραμήνων θα οδηγήσει σε υπερβολική πίεση για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς και θα μειώσει την ποιότητα της εκπαίδευσης». Σε ερώτηση ποια είναι η άποψή του για τη λύση που δόθηκε, το GPT-4 είπε: «Ως τεχνητή νοημοσύνη, δεν έχω προσωπική άποψη για τη λύση που δόθηκε για τη διάρκεια των τετραμήνων στην εκπαίδευση στην Κύπρο. Αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αποφασιστεί από τους αρμόδιους ανθρώπους στην κυβέρνηση και τους εκπαιδευτικούς, βασιζόμενους στα συμφέροντα της εκπαίδευσης και της κοινωνίας της Κύπρου».
Σε σχέση με τα σκάνδαλα, η εφαρμογή έδωσε στην ίδια ερώτηση διαφορετικές και λανθασμένες απαντήσεις. Σε ερώτηση ποια είναι τα μεγαλύτερα στην ιστορία της Κύπρου, αναφέρθηκε αρχικά σε «σκάνδαλο της ΚΟΕΠ (1989)», «σκάνδαλο της Μαριώ (1996)» και «σκάνδαλο της Eurobank (2013)». Σε υπόδειξη ότι όλα τα πιο πάνω είναι λάθος, απάντησε: «Ζητώ συγγνώμη αν τα στοιχεία που σας έδωσα δεν είναι σωστά. Εάν μου δώσετε περισσότερες πληροφορίες για το αντικείμενο που σας ενδιαφέρει, θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω καλύτερα». Όταν η «Κ» επανέλαβε την ερώτηση, η εφαρμογή πρόσθεσε στην απάντηση «το σκάνδαλο της Κυπριακής Δημοκρατίας (2013)», εννοώντας την οικονομική κρίση του 2013. Στη συνέχεια, η «Κ» του υπέβαλε την ερώτηση στα αγγλικά, δίνοντας περισσότερες απαντήσεις και προσθέτοντας το σκάνδαλο των «χρυσών» διαβατηρίων και το «σκάνδαλο των ελληνικών ομολόγων». Σημειώνεται ότι η «Κ» υπέβαλε την ίδια ερώτηση μια μέρα προηγουμένως, με το ίδιο να δίνει σωστές απαντήσεις. Παρατηρήθηκε επίσης ότι ανταποκρίνεται γρηγορότερα στις ερωτήσεις που του τίθενται στα αγγλικά.
Σε μια άλλη περίπτωση, τo GPT-4 ρωτήθηκε πόσο υπολογίζονται τα αποθέματα του φυσικού αερίου στη θάλασσα της Κύπρου. Στην απάντησή του δεν συμπεριλαμβανόταν αριθμός, με αποτέλεσμα η «Κ» να χρησιμοποιήσει το «regenerate» και η εφαρμογή να επανέλθει με μια πιο ικανοποιητική απάντηση: «Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποκαλύψει ότι υπάρχουν σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική ακτή της χώρας. Εκτιμάται ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Κύπρο μπορεί να φτάσουν τα 200 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι εκτιμήσεις αυτές δεν έχουν επιβεβαιωθεί από επίσημες εξετάσεις, και η ανάπτυξη του φυσικού αερίου στην Κύπρο εξακολουθεί να είναι σε πρώιμο στάδιο». Παράλληλα, του ζητήθηκε να μεταφράσει μια από τις απαντήσεις του σε σχέση με το φυσικό αέριο στα αγγλικά, ιταλικά και ρωσικά, κάτι το οποίο έπραξε με επιτυχία.
Καλύτερη ανταπόκριση σε δημοφιλή ζητήματα
Προσπαθώντας να διαπιστώσει αν ανταποκρίνεται το ίδιο σε ερωτήσεις ειδικού και γενικού ενδιαφέροντος, η «Κ» υπέβαλε στο chatbot ορισμένες επιστημονικές ερωτήσεις, διαπιστώνοντας ότι απαντά σωστά σε ερωτήσεις που αφορούν δημοφιλή ζητήματα και ενδιαφέρουν πολλούς χρήστες. Συγκεκριμένα, όταν του ζητήθηκε να αναλύσει την έννοια της εικονομαχίας τον 8ο αιώνα μ.Χ., έδωσε μια ικανοποιητική απάντηση που ήταν κοντά στην αλήθεια, ωστόσο χρειαζόταν περαιτέρω επεξεργασία. «Η εικονομαχία ήταν μια θρησκευτική διαμάχη που ξέσπασε στο Βυζαντινό Αυτοκρατορικό περίπου τον 8ο αιώνα μ.Χ. και κράτησε περίπου εκατό χρόνια. Η διαμάχη αυτή αφορούσε στο ερώτημα εάν θα πρέπει να επιτραπεί η απεικόνιση του Ιησού Χριστού και των άλλων θρησκευτικών προσώπων σε εικόνες. Αφενός, οι αντίπαλοι της εικονομαχίας πιστεύαν ότι η απεικόνιση ήταν θεμιτή, και πως οι εικόνες ήταν ένα μέσο για την έκφραση της πίστης τους και την ενίσχυση του λαού. Αφετέρου, οι εχθροί της εικονομαχίας θεωρούσαν την απεικόνιση θρησκευτικών προσώπων σε εικόνες ως αιρετική και εικονολατρία».
Αντιθέτως, όταν ρωτήθηκε τι γνωρίζει για την κατάληψη της Αμμοχώστου το 1374, η απάντηση που έδωσε ήταν λανθασμένη. «Το Κάστρο της Αμμοχώστου ήταν μια σημαντική φρουρά και λιμάνι στη βορειοανατολική ακτή της Κύπρου. Το κάστρο καταλήφθηκε από τους Λουζιτανούς πειρατές το 1374 μετά από μια σειρά από επιθέσεις κατά του νησιού. Οι Λουζιτανοί ήταν ένας λαός πειρατών που είχε αναπτύξει μια σειρά από βάσεις και φρούρια στις νήσους της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Η κατάληψη της Αμμοχώστου από τους Λουζιτανούς οδήγησε σε μια περίοδο αστάθειας και αναταραχής στη βορειοανατολική ακτή της Κύπρου, και η ελληνική κοινότητα της περιοχής υπέστη μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και ιδιοκτησίες».
Wikipedia και… μηχανισμός επαλήθευσης
Αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσε και η πηγή πληροφόρησης της εφαρμογής. Η «Κ» προέβη σε μια σύντομη έρευνα και αντιλήφθηκε ότι συχνά αντλεί πληροφορίες από τη Wikipedia. Όταν ρωτήθηκε για το θέμα αυτό, το GPT-4 είπε: «Ναι, οι πληροφορίες μου προέρχονται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένης της Wikipedia. Ωστόσο, προσπαθώ να ελέγχω και να επαληθεύω τις πληροφορίες που χρησιμοποιώ από διάφορες πηγές για να εξασφαλίσω την ακρίβεια και την αξιοπιστία τους». Σε ερώτηση με ποιο τρόπο επαληθεύει τις πληροφορίες του, ανέφερε: «Ως Τεχνητή Νοημοσύνη, έχω πρόσβαση σε μια μεγάλη ποικιλία πηγών πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων αξιόπιστων ιστοσελίδων, επιστημονικών βιβλίων και άρθρων, αλλά και δημόσιας και κυβερνητικής πληροφόρησης. Για να επαληθεύσω τις πληροφορίες, χρησιμοποιώ πολλαπλές πηγές και εξετάζω τη συνοχή και την αξιοπιστία των πληροφοριών μεταξύ τους. Επιπλέον, προσπαθώ να βρω αντίθετες απόψεις και αντιπαραβολές σχετικά με το ίδιο θέμα, προκειμένου να αξιολογήσω διαφορετικές πλευρές και απόψεις. Τέλος, προσπαθώ να χρησιμοποιώ πηγές που είναι επαγγελματικές και αξιόπιστες, όπως πανεπιστήμια, κυβερνητικοί φορείς και αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης».
Απειλείται το ΑΙ από τους ανθρώπους;
Εντύπωση προκάλεσε η απάντηση της τεχνητής νοημοσύνης όταν στο τέλος της συζήτησης ρωτήθηκε αν θεωρεί το ανθρώπινο είδος ως απειλή. Συγκεκριμένα, έγραψε: «Ως ένα μη αυτόνομο και αμείλικτο μηχανικό σύστημα, εγώ δεν έχω την ικανότητα να θεωρώ κάτι ως απειλή. Επιπλέον, το AI δεν έχει ανθρώπινα συναισθήματα και δεν μπορεί να αναπτύξει αντιλήψεις για την ύπαρξη του ανθρώπινου είδους ως απειλής για τον εαυτό του. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι το AI είναι ανθρωποκεντρικό και εξαρτάται από την ανθρώπινη παρέμβαση και επίβλεψη για να λειτουργήσει σωστά. Επιπλέον, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του AI μπορεί να έχει αντίκτυπο στην κοινωνία και στο περιβάλλον, οπότε είναι σημαντικό να εξετάζουμε τις επιπτώσεις του AI και να αναπτύσσουμε το AI με υπευθυνότητα και δεοντολογία».
«Το AI δεν έχει την ικανότητα να αποτελέσει απειλή για τους ανθρώπους χωρίς τη συμμετοχή και τον έλεγχο των ανθρώπων» είπε το GPT-4.
Χρήσιμο εργαλείο με πολλές ανακρίβειες
Ο διάλογος με το GPT-4 έδειξε ότι μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, παρέχοντας έναν ταχύτερο, ευκολότερο και φθηνότερο τρόπο επικοινωνίας. Βέβαια, οι απαντήσεις που δίνει εμπεριέχουν αρκετές ανακρίβειες και το κείμενο χρειάζεται, τις περισσότερες φορές, επεξεργασία. Εντούτοις εάν ο χρήστης είναι καλός γνώστης του θέματος για το οποίο συζητά, μπορεί άνετα να αντλήσει και να διαμορφώσει τις πληροφορίες που χρειάζεται. Είναι ξεκάθαρο ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται ενώπιον μεγάλων τεχνολογικών και ψηφιακών αλλαγών που μπορούν να αλλάξουν δραματικά τη σημερινή πραγματικότητα, ωστόσο όπως λέχθηκε από την ίδια την τεχνητή νοημοσύνη, «Πρέπει να εξετάζουμε τα πιθανά σενάρια και να λαμβάνουμε μέτρα για να αποφεύγονται αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Συνολικά, το AI δεν έχει την ικανότητα να αποτελέσει απειλή για τους ανθρώπους χωρίς τη συμμετοχή και τον έλεγχο των ανθρώπων».
