ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Σφακιά: Ελευθερία στον Νότο

Eίναι πια τουριστικά έτσι κι αλλιώς, και οι επισκέπτες βρίσκουν εδώ ένα τοπίο ασύλληπτης ομορφιάς και δύσκολο όμως την ίδια στιγμή, όπως και οι άνθρωποί του

Kathimerini.gr

Η Όλγα Χαραμή μάς εξηγεί γιατί αυτός ο τόπος με τους θρύλους, τη φύση και τους ανθρώπους του φτιάχνει για εκείνη το πιο γοητευτικό σενάριο διακοπών.

Δεν ξέρω τι περίμενα να βρω, αλήθεια. Νομίζω δίμετρους Κρητίκαρους με μουστάκες, μαύρα πουκάμισα και στιβάνια, με όπλα στα χέρια έτοιμα για μπαλοθιές, που θα χορεύουν τον επαναστατικό πεντοζάλη και θα με αναγκάζουν να πίνω όλη μέρα ρακή. Περίμενα να ακούσω για τις ζωοκλοπές και τις βεντέτες, αλλά εδώ τις λένε «οικογενειακά», και μάλλον γι’ αυτό δεν άκουσα τίποτα.

Διάσημη η σφιακιανή πίτα. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)

Τους δίμετρους Κρητίκαρους βέβαια τους βρήκα –τα «ζωντανά αγάλματα θεών», όπως τους είχε αποκαλέσει ο Έλληνας ιστορικός Βασίλειος Ψιλάκης–, αλλά δεν είναι να τους φοβάσαι. Μονάχα μπροστά σε κάτι γέροντες ένιωσα δέος. Φορούσαν κεφαλομάντιλο κι είχαν στο βλέμμα και στο δέρμα τους γραμμένη όλη τη σοφία των βουνών που τους περιβάλλουν, των Λευκών Ορέων. Μαζί τους βρήκα και τις Σφακιανές. Σκληρές και γλυκές την ίδια στιγμή, ικανές για όλα, μα που εύκολα σε καθίζουν στις αυλές τους και σε ταϊζουν πίτες με μυζήθρα και μέλι – μια γεύση που σε «στοιχειώνει» όλο τον χειμώνα.

Η αλήθεια είναι ότι οι Σφακιανοί είναι δύσκολοι άνθρωποι. Δεν γίνεσαι φίλος τους από τη μία μέρα στην άλλη. Τι ισχύει ακόμη στις συνειδήσεις τους για τους τοπικούς κώδικες αξιών και τι από όλα αυτά είναι μόδα που συντηρεί τη φήμη τους για τουριστικούς λόγους ούτε οι ίδιοι δεν ξέρουν. Οι νέοι τουλάχιστον. Ένας γέροντας στην Ανώπολη, που τόλμησα να ρωτήσω, πάντως, μου είπε κοφτά: «Οι θρύλοι κατοικούν στα ορεινά». Δεύτερη κουβέντα δεν σήκωνε. Ήπια τη ρακή μονομιάς, δεν έβγαλα κιχ.

ΜΑΓΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

Τυχαίο συναπάντημα στο τραχύ τοπίο. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)

Τα Σφακιά είναι πια τουριστικά έτσι κι αλλιώς, και οι επισκέπτες βρίσκουν εδώ ένα τοπίο ασύλληπτης ομορφιάς και δύσκολο όμως την ίδια στιγμή, όπως και οι άνθρωποί του. Τη γοητεία του τόπου, άλλωστε, καμιά φορά την κάνει και η δυσκολία. Στα Σφακιά φτάνεις δύσκολα, μετακινείσαι δύσκολα και φεύγεις ακόμη πιο δύσκολα – για συναισθηματικούς λόγους το τελευταίο. Άρα πρέπει να το θέλεις πολύ. Εδώ δεν αποφασίζεις εσύ πότε θα πας πού. Δεν υπάρχουν δρόμοι, κυκλοφορείς με πλεούμενα από τη Χώρα Σφακίων, αν το επιτρέπει ο καιρός.

Ψηλά βρίσκονται τα Λευκά Όρη με δεκάδες κορυφές πάνω από τα 2.000 μ., που κρατάνε χιόνι μέχρι αργά την άνοιξη. Στις Μαδάρες οι Σφακιανοί κτηνοτρόφοι μεταφέρονται τα καλοκαίρια με τα κοπάδια τους, και στα πρωτόγονα μιτάτα, τους κούμους, φτιάχνουν την ονομαστή σφακιανή γραβιέρα με τη συγκινητική γεύση. Ακόμη πιο ψηλά είναι η αποκαλούμενη Ορεινή Έρημος, οι πανομοιότυπες κορυφές και δολίνες, ένα αλλόκοτο τοπίο όπου φύονται εκατοντάδες είδη φυτών, μεταξύ των οποίων είκοσι πέντε που δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο. Τα βουνά γκρεμίζονται απότομα στη θάλασσα, στα πιο μαγικά νερά που έχω δει ποτέ μου: στο Λιβυκό πέλαγος, που πλέον λέγεται Νότιο Κρητικό. Λες και το νερό δεν είναι νερό, λες και είναι κάτι που μπορείς... να πιάσεις. Ανάμεσά τους είναι τα φαράγγια, οι συγκλονιστικές βαθιές χαρακιές που καταλήγουν στη θάλασσα και δεν επιτρέπουν τη δημιουργία δρόμων. Όπου αυτοί υπάρχουν είναι κάτι αδιανόητα «φίδια» στο άγονο τοπίο.

Άποψη του οικισμού του Λουτρού. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)

Η Χώρα Σφακίων είναι το τελευταίο χωριό στο οποίο φτάνεις με το αυτοκίνητο. Υπερβολικά τουριστική, με ταβέρνες, δωμάτια και λοιπά, δεν με κράτησε ούτε μέρα. Από εκεί παίρνεις το καράβι ή θαλάσσιο ταξί για τις παραλίες. Ανεπτυγμένος οικισμός είναι και το Λουτρό. Και είναι να απορείς πώς μπόρεσε να γίνει τόσο τουριστικός, παρότι δεν συνδέεται οδικά με τον υπόλοιπο κόσμο. Άκρως τουριστικά είναι και στην Αγία Ρουμέλη, αλλά αυτό δικαιολογείται, καθώς εδώ καταλήγει το φαράγγι της Σαμαριάς. Είναι εθνικός δρυμός και έρχονται για να το περπατήσουν χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο. Κι αυτό ακόμη να θέλεις να περπατήσεις, είναι ολόκληρη διαδικασία, μιας και το οροπέδιο Ομαλού από όπου ξεκινάει δεν έχει άμεση οδική πρόσβαση από τα Σφακιά, και πρέπει να κυκλώσεις τον μισό νομό Χανίων παρακάμπτοντας τα Λευκά Όρη. Τα Σφακιά, πάντως, διατρέχονται επιπλέον από ένα πεζοπορικό δίκτυο που χρησιμοποιούσαν κάποτε οι Σφακιανοί και σήμερα οι τουρίστες από ολόκληρο τον κόσμο.

Πεζοπόροι στο φαράγγι της Αράδαινας. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)

Να την πω την αμαρτία μου: Δεν περπάτησα πολύ, όσο κι αν το ήθελα. Το μοναδικό περπάτημα που έκανα ήταν το σύντομο μονοπάτι για τα Γλυκά Νερά, μια συγκλονιστική παραλία, και τη μιας ώρας διαδρομή στο φαράγγι της Σαμαριάς από την παραλία έως τις Πόρτες, το πιο στενό και εντυπωσιακό τμήμα του. Η κ. Σοφία, η σπιτονοικοκυρά μου στο Λουτρό, με παρηγόρησε: «Οι αποστάσεις σε αυτά τα μικρά μέρη διογκώνονται», είπε, αλλά οι λόγοι που άφησα την πεζοπορία ήταν άλλοι. Ήταν οι πίτες που έφτιαχνε στη μοσχοβολιστή αυλή της, ήταν η Αράδαινα, το ωραιότερο φαράγγι, που έμεινα να κοιτάω από ψηλά και να μετρώ τον φόβο μου για να επιχειρήσω bungee jumping (Liquid Bungy, τηλ. 6938-792695). Ήταν και η παραλία του Αγίου Παύλου, με τα πεύκα, το ταβερνάκι και το ξωκλήσι του 11ου αιώνα πάνω στην άμμο, που μοιάζει με ξεχασμένο παιχνίδι.

Ήταν ακόμη ο Ίλιγγας, η μοναχική παραλία στη ρίζα του γκρεμού που σε κάνει να θέλεις να γίνεις ερημίτης, και τα Δώματα με τις αλλεπάλληλες πλάκες. Οι βόλτες στο οροπέδιο Ασκύφου, όπου καθόμουν με τις ώρες στο εργαστήρι του Ιερώνυμου Γιαλεδάκη, που φτιάχνει στιβάνια, ή στο καφενείο του Νεκτάριου (τηλ. 28250-95228) – απίθανη μορφή ο ίδιος, απίθανο και το φαγητό που φτιάχνει από δικά του κρέατα και τυροκομικά.

Η πανέμορφη παραλία Μάρμαρα. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)

Οι βόλτες με τα σκάφη και τα ψαρέματα, έχοντας το ατέλειωτο πέλαγος από τη μια και τα επιβλητικά βουνά από την άλλη, και η παραλία Μάρμαρα: να κολυμπάς μέσα σε σπηλιές με πολύχρωμα πετρώματα, να ξαπλώνεις στα λεία βράχια της ακτής, να ρίχνεις βουτιές από την προβλήτα και να απολαμβάνεις σκιά, ρακή, πατάτες με χοντρό αλάτι και το πιο νόστιμο τσιγαριαστό στο ταβερνάκι του Χρυσόστομου (τηλ. 28210-57035). Ήταν και οι νύχτες που μοιάζουν μαγικές, γιατί, ελλείψει φωτός και μηχανοκίνητων ήχων, η θάλασσα φωσφορίζει από το πλαγκτόν, η ησυχία είναι απόλυτη και τα αστέρια πιο φωτεινά από ποτέ. Το παράδοξο ποιο είναι; Ότι στα Σφακιά, παρότι είσαι πρακτικά εγκλωβισμένος, νιώθεις μια αίσθηση απόλυτης ελευθερίας.

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Στη Χώρα Σφακίων δείτε το Lefka Ori luxury suites (τηλ. 28250-91209, από 140 ευρώ), στο Λουτρό το Porto Loutro on the hill (τηλ. 28250-91001, hotelportoloutro.com, από 100 ευρώ) και μακρύτερα, στο Φραγκοκάστελλο, το Fatamorgana, με διάφορους τύπους δωματίων (τηλ. 6974-466096, fata-morgana.gr, από 55 ευρώ).

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Ταξίδια: Τελευταία Ενημέρωση

X