Kathimerini.gr
MICHAEL TACKETT, MAGGIE HABERMAN / THE NEW YORK TIMES
Κάποτε ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε πει: «Οι άνθρωποι αντιδρούν στον φόβο και όχι στην αγάπη. Αυτό δεν το διδάσκουν στο Κατηχητικό, αλλά είναι αλήθεια». Κανείς πρόεδρος δεν έχει χρησιμοποιήσει τον φόβο όπως ο Ντόναλντ Τραμπ. Είτε είναι η προοπτική ενός κύματος εγκληματικότητας στα σύνορα με το Μεξικό είτε ένας πυρηνικός πόλεμος με τη Βόρεια Κορέα, έχει πείσει τους υποστηρικτές του ότι πρέπει να φοβούνται πολύ περισσότερα από τον ίδιο τον φόβο. Σε μια συνέντευξή του, όταν ήταν προεδρικός υποψήφιος το 2016, ο Τραμπ είχε δηλώσει: «Η πραγματική δύναμη είναι, και δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τη λέξη, ο φόβος».
Ως πρόεδρος αρχικά προσπάθησε να εκφοβίσει τους ισχυρότερους συμμάχους των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ο Καναδάς, το Μεξικό, η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, με τις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Ζήτησε πολιτική πίστη από τους Ρεπουμπλικανούς στο Κογκρέσο και οδήγησε σε παραιτήσεις όσους τού εναντιώθηκαν.
Καθώς όμως η προεδρική θητεία μπαίνει στον τρίτο χρόνο της, μια πιο άβολη αλήθεια αναδύεται: λίγοι εκτός Ρεπουμπλικανικού Κόμματος τον φοβούνται και πιθανώς να απειλούνται λιγότερο μετά τον καταστροφικό τερματισμό της κυβερνητικής λειτουργίας.
Ωστόσο, ο Τραμπ δεν επέδειξε καμία πρόθεση να αλλάξει τους τρόπους του, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους. Πρόκειται να αντιμετωπίσει μια πραγματική πρόκληση όταν θα αναζητήσει το προεδρικό χρίσμα για το 2020 και πολλοί Ρεπουμπλικανοί του Κογκρέσου πρόκειται να απομακρυνθούν από αυτόν.
Eνα από τα σαφέστερα σημάδια ήρθε την περασμένη εβδομάδα, όταν οι Ρεπουμπλικανοί, υποστηρίζοντας μία τροποποίηση του νόμου που εισήχθη από τον γερουσιαστή Μιτς Μακόνελ, του Κεντάκι, αντιτάχθηκαν στην έκκληση του Τραμπ για την απόσυρση των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ από τη Συρία και το Αφγανιστάν, κάτι το οποίο προβλεπόταν από τη νομοθεσία για την πολιτική στη Μέση Ανατολή. «Πιστεύω ότι η απειλή παραμένει», τόνισε ο Μακόνελ σε ομιλία του την περασμένη εβδομάδα. «Το Ισλαμικό Κράτος και η Αλ Κάιντα μένει ακόμη να ηττηθούν και τα αμερικανικά συμφέροντα ασφάλειας επιβάλλουν τη συνεχιζόμενη δέσμευσή μας στην αποστολή μας εκεί». Ο Μακόνελ, εξάλλου, συμβούλευσε τον Αμερικανό πρόεδρο να μην κηρύξει εθνική έκτακτη ανάγκη, προκειμένου να επιτύχει την ανοικοδόμηση του τείχους στα νοτιοδυτικά σύνορα.
Ακόμη και οι υποστηρικτές του υποστηρίζουν πως ο πρόεδρος χρησιμοποιεί τη λέξη «σκληρός» ως αγαπημένη έκφραση θαυμασμού, τονίζοντας ότι ακόμη δεν έχει κάνει τη μετάβαση από τον κόσμο των ιδιωτικών επιχειρήσεων σε αυτόν του δημόσιου καθήκοντος.
Ερμηνεία
«Είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ αυτών που διοικούν ιδιωτικές επιχειρήσεις», δήλωσε ο Αρι Φλέτσερ, ο οποίος θήτευσε ως εκπρόσωπος Τύπου για τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο και συχνά υπερασπίζεται τον Τραμπ. «Ο τρόπος τους είναι ο μοναδικός. Η βούλησή τους υλοποιεί τα πράγματα. Είναι επιτυχημένοι παρά τις πιθανότητες εις βάρος τους, οικοδομούν κάτι κολοσσιαίο και όταν το διακηρύττουν αυτό περιμένουν ότι θα υποτάξουν τους πάντες γύρω τους. Αυτή είναι η συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ, και αυτή η μέθοδος δεν λειτουργεί πάντα στην πολιτική και στη διακυβέρνηση».
Ωστόσο, υπάρχουν λίγα αποδεικτικά στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ της Κίνας ή οποιοσδήποτε άλλος ηγέτης πρόκειται να τρομοκρατηθεί. Και σίγουρα δεν πρόκειται να φοβηθεί η πρόεδρος της Βουλής, Νάνσι Πελόσι. Ο πρόεδρος είχε αρχικά δηλώσει ότι ένιωθε άνετα κατά τη διαπραγμάτευση με την Πελόσι, αλλά σε συνεντεύξεις που προβλήθηκαν την περασμένη Κυριακή ενέτεινε τις επιθέσεις του εναντίον της, τονίζοντας ότι το πείσμα της για το τείχος καταστρέφει τη χώρα.
Το κυβερνητικό λουκέτο
Ο Τραμπ ανακάλυψε ότι η έλλειψη εμπειρίας στην πολιτική και στη διπλωματία, που απαιτούν γνώση των πολιτικών, ομαδικό πνεύμα και διαπραγματευτική ικανότητα, τον άφησε σε μειονεκτική θέση, αν και υπερηφανεύεται για τις διαπραγματευτικές του ικανότητες. Η αναστολή της κυβερνητικής λειτουργίας (shutdown) είναι το πιο πρόσφατο και σημαντικό παράδειγμα, που υποδεικνύει ότι όσο περισσότερο αποφασισμένος φαίνεται ο Τραμπ, τόσο λιγότερο κερδίζει. Οι σύμμαχοι των Αμερικανών, αναφέρουν διπλωμάτες, φαίνεται να διαπνέονται από ένα πνεύμα παραίτησης, παρά φόβου, όταν διαπραγματεύονται μαζί του. Η λίστα με τις απειλές από τον Τραμπ είναι μακροσκελής, αλλά ο αριθμός των περιπτώσεων που τις εφάρμοσε μικρός.
Τους τελευταίους μήνες είχε έντονες συζητήσεις με την πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι και τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ένιωσε ότι «τρολάρεται» από τον πρόεδρο Τραμπ σχετικά με την κατάσταση της γαλλικής οικονομίας, όπως δήλωσαν άτομα που έχουν γνώση των συζητήσεων. Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, επίσης, επισήμανε ότι δεν θεωρεί τον πρόεδρο Τραμπ αρκετά σοβαρό ώστε να συζητεί μαζί του.
Πάντως, οι τακτικές διασποράς του φόβου που ακολουθεί ο Τραμπ έχουν επιτυχία ανάμεσα στους Ρεπουμπλικανούς. Διατήρησε τη σιδηρά πυγμή του στη ρεπουμπλικανική βάση, καθιστώντας δύσκολη την κατάσταση για τα άλλα μέλη του κόμματος που βασίζονται στους ψηφοφόρους οι οποίοι είναι πολέμιοί του.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και ο Νίξον αναγνώρισε ότι, τελικά, ο φόβος δεν αποτελεί ένα επιτυχές πρωταρχικό κίνητρο. «Ο Νίξον μπορεί να το είπε, αλλά δεν το πίστευε και δεν το εφάρμοσε», λέει ο Μάικλ Μπέσλος, ιστορικός με ειδίκευση στους προέδρους και συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Πρόεδροι σε πόλεμο».
«Η αλήθεια είναι ότι δαπάνησε δεκαετίες ανοικοδομώντας σχέσεις στην Ουάσιγκτον, με τους ηγέτες του κόμματος, με τους Δημοκρατικούς, όπως εξάλλου και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ναι, σίγουρα υπήρχε το στοιχείο του τρόμου σε όλες αυτές τις σχέσεις, αλλά γνώριζε κάπως ότι χρειάζεται και το καρότο και το μαστίγιο. Ο πρόεδρος Τραμπ, με δεδομένο το ιστορικό του σαν ένας μεσίτης που κάνει συμφωνίες και διαθέτει στενές σχέσεις με πολιτικούς, μπορεί να αναμενόταν να πράξει το ίδιο και στην Ουάσιγκτον. Αλλά, όσον αφορά τους Δημοκρατικούς, έκανε το ακριβώς αντίθετο. Μοιάζει σαν να έχει μόνο ένα εργαλείο στην εργαλειοθήκη του», επισημαίνει ο Μπέσλος.
