Του Παύλου Ξανθούλη
Ο φόβος διείσδυσης της Ρωσίας στον εναέριο χώρο της Δανίας, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, σήμερα, ανήμερα της άτυπης Συνόδου Κορυφής, οδήγησε τη Σουηδία, τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία να στείλουν συστήματα αντί-drones στην Κοπεγχάγη, θεωρώντας ότι «τόσο για λόγους ουσίας, όσο και για λόγους εικόνας, δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού».
Την ίδια ώρα, το θέμα της ασφάλειας της Ε.Ε. και δη η εγκαθίδρυση «drone-wall», ενός δηλαδή συστήματος που θα λειτουργεί ως θόλος εξουδετέρωσης ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, θα βρίσκεται στο επίκεντρο της άτυπης Συνόδου, ενώ συζητήθηκε και χθες στο Κολέγιο Επιτρόπων, με προσκεκλημένο τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έδωσε το στίγμα των επιδιώξεών της ενόψει της σημερινής άτυπης Συνόδου, ως επίσης και ενόψει της τακτικής συνεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 23-24 Οκτωβρίου, προτάσσοντας την ανάγκη για «ενότητα» και εμμένοντας στον σχεδιασμό ενός drone-wall. Την πρόεδρο της Κομισιόν σιγόνταρε ο γ.γ του ΝΑΤΟ, ο οποίος φρόντισε να υποδείξει ότι η εγκαθίδρυση θόλου αναχαίτισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που προτείνει η Κομισιόν, αποτελεί «εξαιρετική ιδέα», σημειώνοντας με νόημα ότι «δεν μπορούμε να ξοδεύουμε εκατομμύρια ευρώ ή δολάρια για πυραύλους, προκειμένου να εξοντώνουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη που στοιχίζουν μόνο 1.000-2.000 δολάρια».
Στο τραπέζι των 27 κρατών-μελών τίθεται πρόταση για περιορισμό στην ελεύθερη διακίνηση Ρώσων διπλωματών εντός της Ε.Ε.
Η επιμονή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην εγκατάσταση ενός drone-wall, αλλά κυρίως η «ψήφος εμπιστοσύνης» του Μαρκ Ρούτε που υπέδειξε ότι «πρέπει να κρατήσουμε τους ουρανούς μας ασφαλείς», χαρακτηρίζοντας τη συζήτηση «επίκαιρη και αναγκαία», αποκτούν ιδιαίτερη σημασία υπό το φως της διαφορετικής προσέγγισης της Γερμανίας. Η οποία, 24 ώρες νωρίτερα, με δήλωση του ΥΠΑΜ Μπόρις Πιστόριους, είχε απορρίψει ουσιαστικά την εγκαθίδρυση ενός drone-wall, αν και τάχθηκε υπέρ της λήψης των απαραίτητων αμυντικών μέσων κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Επιφυλακτική στην πρόταση της Κομισιόν εμφανίστηκε και η Ολλανδία, με τον ΥΠΑΜ Ρούμπεν Μπρεκελμάνς να υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου, ζητώντας πιο άμεσες λύσεις σε συνεργασία με την Ουκρανία, αν και συμφώνησε ότι το κόστος χρήσης μαχητικών αεροσκαφών για κατάρριψη των φθηνών ρωσικών drones, δεν αποτελεί δόκιμο τρόπο διαχείρισης του ζητήματος.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της Κομισιόν, το drone-wall θα ανιχνεύει και θα εξουδετερώνει μη επανδρωμένα αεροσκάφη πέριξ της Εσθονίας, της Λετονίας, της Φινλανδίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας, ως επίσης και της Ουκρανίας. Σημειώνεται ότι κατά την πρώτη συζήτηση του θέματος, στις 26 Σεπτεμβρίου, με τηλεδιάσκεψη, συμμετείχαν οι πιο πάνω χώρες, πλην της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας.
Φρένο στους διπλωμάτες
Στο διπλωματικό πεδίο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ΕΥΕΔ έβαλε στο τραπέζι των 27 κρατών-μελών πρόταση για περιορισμό στην ελεύθερη διακίνηση Ρώσων διπλωματών εντός της Ε.Ε. Η πρόταση, εάν εγκριθεί, επιδιώκεται να εφαρμοστεί σε τρεις μήνες, καθιστώντας υπόχρεους τους Ρώσους διπλωμάτες που είναι διαπιστευμένοι σε κράτη-μέλη της Ε.Ε., να εξασφαλίζουν άδεια προκειμένου να διακινούνται σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη (εντός της ζώνης Σένγκεν).
Την ίδια ώρα, οι Βρυξέλλες επιδίδονταν και χθες –ενώ γράφονταν αυτές οι γραμμές– σε αγώνα δρόμου για την έγκριση του 19ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το οποίο αναμένεται να παραπεμφθεί στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, Coreper, την προσεχή Παρασκευή. Η 19η δέσμη μέτρων επιδιώκει την επιτάχυνση της σταδιακής κατάργησης των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων, κάτι που απαίτησε ο Ντόναλντ Τραμπ, αναγκάζοντας την Ε.Ε. να επισπεύσει εν μέρει τη διαδικασία «πλήρους απεξάρτησης». Παράλληλα, θέτει στο στόχαστρο ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, 118 πλοία του σκιώδους στόλου της Ρωσίας, ως επίσης και πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων, τις οποίες φέρεται να επιστρατεύει το Κρεμλίνο, προβαίνοντας σε «ξέπλυμα» προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά.
Πριν τη χθεσινή συνεδρία του Κολεγίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αισθάνθηκε την ανάγκη να υπεραμυνθεί των κυρώσεων. Σημείωσε ότι «αποδίδουν» και παρέμπεμψε στο γεγονός ότι το ΑΕΠ της Ρωσίας το 2024 κυμάνθηκε στο 4,3%, ενώ εφέτος προβλέπεται στο 0,9%. Αριθμοί πάντως που δεν διεκδικούν δάφνες, καθώς αν μη τι άλλο, καταδεικνύεται ότι οι κυρώσεις που είχαν αποφασιστεί πέρυσι, δεν είχαν αποδώσει τα αναμενόμενα σε βάρος του καθεστώτος Πούτιν.
Σύμφωνα με την κα φον ντερ Λάιεν, ο πληθωρισμός στη Ρωσία υπερβαίνει το 10%, ενώ επί του πεδίου, η πρόεδρος της Κομισιόν επεσήμανε ότι τις τελευταίες 1.000 μέρες, το καθεστώς Πούτιν κατέκτησε μόλις 1% του κατεχόμενου εδάφους της Ουκρανίας. Πρόσθεσε ότι στη διάρκεια του τελευταίου έτους η Ουκρανία δεν έχασε σπιθαμή του εδάφους της, ενώ ανέφερε ότι η Ρωσία καταγράφει απώλειες 250 χιλιάδων στρατιωτών στο πεδίο των μαχών.
52 δισ. ευρώ το 2026
Μιλώντας χθες, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρόταξε τη συμφωνία της Ε.Ε. με την Ουκρανία για χορήγηση 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, άμεσα, για την αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Πριν από μερικές μέρες, πάντως, στη συνεδρία της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων Coreper, η Κομισιόν σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» γνωστοποίησε προς τα κράτη-μέλη ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας ανέρχονται σε €52 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο υπολογίζεται στη βάση ενός σεναρίου τερματισμού του πολέμου εντός του 2026 και λαμβάνοντας υπόψη την αποστασιοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Εάν οι προβλέψεις της Κομισιόν διαψευστούν ή εάν η Ουκρανία καταγράψει μεγάλη ήττα, τότε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που διατυπώθηκαν στην Coreper, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα είναι τεράστιοι για την Ε.Ε. Όπως και το οικονομικό κόστος.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας στήριξης της Ουκρανίας, η Κομισιόν πρότεινε την αξιοποίηση 185 δισεκατομμυρίων ευρώ, από τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας, που διαχειρίζεται η Euroclear, αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες. Η πρόταση της Κομισιόν που αναμένεται να συζητηθεί και σήμερα στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής, προνοεί τη μεταφορά των εν λόγω κονδυλίων από την Euroclear στην Κομισιόν, η οποία θα τα αξιοποιήσει για να εκδώσει δάνειο χωρίς τόκο προς την Ουκρανία. Σημειώνεται πάντως ότι το Βέλγιο διατυπώνει ενστάσεις και ανησυχίες, αν και η Κομισιόν διαβεβαιώνει ότι η εν λόγω διαδικασία δεν συνιστά κατάσχεση ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Το Βέλγιο έχει επανειλημμένα εκφράσει επιφυλάξεις, σημειώνοντας ότι μια ενδεχόμενη διαδικασία κατάσχεσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα έθετε σε κίνδυνο την αξιοπιστία της χώρας ως διεθνούς χρηματοοικονομικού κέντρου, καθώς και την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού συστήματος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
