Kathimerini.gr
Η Λιζ Τρας είναι η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας, όπως ανακοινώθηκε και επίσημα το μεσημέρι της Δευτέρας.
Η μέχρι σήμερα υπουργός Εξωτερικών της χώρας επικράτησε του Ρίσι Σούνακ στην εσωκομματική μάχη των Τόρις, λαμβάνοντας το 57,4% των ψήφων στο πλαίσιο της εσωκομματικής διαδικασίας που προηγήθηκε μέσα στο καλοκαίρι, και έτσι γίνεται η τρίτη γυναίκα πρωθυπουργός στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά τις Μάργκαρετ Θάτσερ και Τερέζα Μέι.
Πιο συγκεκριμένα, η Λιζ Τρας έλαβε 81.326 ψήφους σε σύνολο περίπου 142.000 ψηφισάντων.
Στις πρώτες δηλώσεις της έπειτα από την ανακοίνωση της νίκης της, η 47χρονη διεμήνυσε πως «πρόκειται να κυβερνήσει σαν Συντηρητικός» υλοποιώντας όσα είχε υποσχεθεί η παράταξη των Τόρις στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2019.
«Έκανα εκστρατεία ως Συντηρητικός και θα κυβερνήσω ως Συντηρητικός», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Έκτοτε, από το 2019 και έπειτα, έχουν βέβαια αλλάξει πάρα πολλά διεθνώς (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία) αλλά και εντός των βρετανικών συνόρων (πληθωρισμός, ενεργειακή κρίση).
Η Λιζ Τρας ανακοίνωσε σήμερα πως πρόκειται να απαντήσει στις προκλήσεις με ένα τολμηρό αναπτυξιακό πλάνο μείωσης της φορολογίας.
Στο ίδιο πλαίσιο, δεσμεύτηκε να αντιμετωπίσει την «κρίση των λογαριασμών της ενέργειας», που προκαλεί πονοκέφαλο σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, καθώς και τα προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού.
Και όλα αυτά, με το βλέμμα στραμμένο παράλληλα και στις επόμενες βουλευτικές εκλογές του 2024.
Η ίδια δεν παρέλειψε ωστόσο να πλέξει και το εγκώμιο του απερχόμενου πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον τον οποίο ευχαρίστησε. «Θέλω επίσης να ευχαριστήσω τον απερχόμενο ηγέτη μας, τον φίλο μου, Μπόρις Τζόνσον. Μπόρις, έφερες σε πέρας το Brexit. Συνέτριψες τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Έφερες το εμβόλιο και στάθηκες απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Σε θαυμάζουν από το Κίεβο μέχρι το Καρλάιλ», δήλωσε χαρακτηριστικά η 47χρονη νέα πρωθυπουργός.
Δύο μήνες μετά την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον από την ηγεσία της κυβερνώσας Συντηρητικής παράταξης – και εν μέσω κρίσης κόστους ζωής ενόψει του δύσκολου χειμώνα που αναμένεται – η Μεγάλη Βρετανία μπαίνει σήμερα σε μια νέα φάση, υπό μια νέα πρωθυπουργό.
Τρας και Κύπρος, Ελλάδα, Τουρκία
Αναφορικά με την Κύπρο, η εικόνα που έχει διαμορφωθεί είναι πως η κα Τρας άφηνε τη δουλειά στους τεχνοκράτες του Foreign Office και στον εκάστοτε Υφυπουργό Ευρώπης. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του τελευταίου διμήνου τόνισε με επιστολή της προς την οργάνωση Συντηρητικοί Φίλοι της Κύπρου την προσήλωσή της σε μια λύση εντός του αναγνωρισμένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών μίας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Αναγνώριζε δε το ρόλο της Κύπρου ως «πυλώνα σταθερότητας» στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και τον πολύτιμο ρόλο που έχει διαδραματίσει η πολυπληθής κυπριακή παροικία στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Με τον μέχρι πρότινος ομόλογό της από την Ελλάδα Νίκο Δένδια είχε μια αρκετά καλή σχέση και μαζί υπέγραψαν πέρυσι τον Οκτώβριο το Στρατηγικό Διμερές Πλαίσιο που καλύπτει όλους τους πιθανούς τομείς συνεργασίας μεταξύ δύο χωρών.
Όσο για την Τουρκία, περισσότερο από άλλους Βρετανούς πολιτικούς γνωρίζει τη σημασία της χώρας ως εταίρο του Ηνωμένου Βασιλείου σε εμπόριο και ασφάλεια. Ως Υπουργός Διεθνούς Εμπορίου είχε κλείσει την πρώτη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου μετά από την επισημοποίηση του Brexit με την Τουρκία. Πρόσφατα δε, ως Υπουργός Εξωτερικών, επισκέφθηκε την Άγκυρα για να συζητήσει τα βήματα που οδήγησαν τελικά στη συμφωνία για εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι εκ των πιο ένθερμων υποστηρικτών της και μεταξύ των συμβούλων της είναι ο πρώην ηγέτης των Τορις Ίαν Ντάνκαν Σμιθ, ο οποίος ιδίως τα τελευταία χρόνια δε φείδεται δημόσιας υποστήριξης σε φιλοτουρκικές θέσεις ακόμα και αναφορικά με το Κυπριακό, ανταποκρινόμενος στις επιθυμίες του έντονου τουρκικού στοιχείου στην κομματική οργάνωση της περιφέρειας όπου εκλέγεται, βορείως του Λονδίνου.
Ποια ειναι η Λιζ Τραζ
Μια πολιτικός με μακρά πορεία και… χαμαιλεοντικές τάσεις, που ξεκίνησε από τα κεντροαριστερά του πολιτικού φάσματος (ως πρόεδρος της νεολαίας των Liberal Democrats στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) προτού μετακινηθεί στα δεξιά, και από το φιλοευρωπαϊκό στρατόπεδο του Remain (πριν από το δημοψήφισμα του 2016) προτού μετακινηθεί στην ευρωσκεπτικιστική αντίπερα όχθη του Leave (μετά το δημοψήφισμα).
Μια πολιτικός που σιχαίνεται να χάνει
Στα μάτια των επικριτών της, η Τρας είναι υπερβολικά φιλόδοξη, οπορτουνίστρια και ενίοτε προκλητική, ενώ ακόμη και δικοί της άνθρωποι (ο αδελφός της) μιλούν για μια γυναίκα που σιχαίνεται να χάνει. Στα μάτια της πλειονότητας των Βρετανών ψηφοφόρων από την άλλη πλευρά ωστόσο, η Τρας παραμένει μια «άγνωστη».
Άγνωστη στους πολλούς
«Έχει περάσει από έξι υπουργικές θέσεις υπό τρεις διαφορετικούς πρωθυπουργούς… Ωστόσο, πολλοί Βρετανοί δεν την γνωρίζουν…», γράφουν οι ανταποκριτές της Washington Post, σκιαγραφώντας μια πραγματικότητα που αναμένεται βέβαια εκ των πραγμάτων να αλλάξει ξεκινώντας από τις 5 Σεπτεμβρίου και έπειτα, με την Τρας πια στην πρωθυπουργία ως «νέα Θάτσερ».
Η 47χρονη έρχεται να αναλάβει τα ηνία του Ηνωμένου Βασιλείου σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, έχοντας απέναντί της τους… πάντες.
Ανοιχτά μέτωπα με όλους
Η Μόσχα την περιμένει στη γωνία, ως «διαχρονική εχθρός» των Βρετανών, με αιχμή το Ουκρανικό.
Kαι η Δύση από την άλλη πλευρά, δεν φαίνεται να περιμένει την πρωθυπουργοποίηση της Τρας με ανοιχτές αγκάλες. Κάθε άλλο.
Αμερικανικές πηγές στέλνουν ήδη προειδοποιητικά μηνύματα, μέσω διαρροών και δημοσιευμάτων (Financial Times, New York Times), καλώντας την 47χρονη να αλλάξει ύφος και τακτική. Η Τρας παρουσιάζεται, σε αυτό το πλαίσιο, να «έχει προηγούμενα» (όχι μόνο με τον Λαβρόφ αλλά) και με τον Άντονι Μπλίνκεν.
Προειδοποιήσεις
«Με βάση τη θητεία της Τρας στο υπουργείο Εξωτερικών, διπλωμάτες και αναλυτές προειδοποιούν ότι οι σχέσεις (σ.σ. του Λονδίνου) με τις Ηνωμένες Πολιτείες και, ακόμη περισσότερο, με την Ευρώπη θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη πιο δύσκολες» το προσεχές διάστημα, γράφει ο Μαρκ Λάντλερ στους Τάιμς της Νέας Υόρκης.
Εκρηκτική είναι όμως παράλληλα η κατάσταση και εντός των βρετανικών συνόρων, και μάλιστα σε πολλά επίπεδα: κομματικά (για τους ίδιους τους Τόρις), πολιτικά (κόντρα με την αντιπολίτευση), κοινωνικά/οικονομικά (πληθωρισμός, ενεργειακή κρίση), και εθνικά (τάσεις ανεξαρτητοποίησης και σενάρια νέου δημοψηφίσματος στην Σκωτία).
Υπενθυμίζεται πως το κυβερνών Συντηρητικό κόμμα βγήκε βαθιά διχασμένο μέσα από την ψηφοφορία επί της πρότασης μομφής που είχαν καταθέσει βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας κατά του Μπόρις Τζόνσον τον περασμένο Ιούνιο.
H νέα ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ θα αναλάβει καθήκοντα μέσα σε ένα εκρηκτικό οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο: ο πληθωρισμός ξεπερνά το 10% και αναμένεται να αυξηθεί (αγγίζοντας ακόμη και το 18% τους προσεχείς μήνες, σύμφωνα με δυσοίωνες προβλέψεις), ενώ η κατακόρυφη άνοδος των τιμών της ενέργειας απειλεί τις οικογένειες, τα σχολεία, της επιχειρήσεις και τα νοσοκομεία.
Η Λιζ Τρας δεσμεύεται να «παγώσει» τους λογαριασμούς ενέργειας
Η Λιζ Τρας δήλωσε την Κυριακή ότι θα αναλάβει αμέσως δράση για να αντιμετωπίσει τους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας και να ενισχύσει τα αποθέματα ενέργειας της χώρας, αν, όπως αναμένεται, κερδίσει την πρωθυπουργία της χώρας.
Σε άρθρο της στην εφημερίδα Sunday Telegraph, η Τρας επανέλαβε τη δέσμευσή της να διαχειριστεί με θάρρος την οικονομία της Βρετανίας, η οποία είναι αντιμέτωπη με διψήφιο ποσοστό πληθωρισμού και ύφεση.
Επισημαίνοντας ότι κατανοεί «πόσο μεγάλη πρόκληση αποτελεί το κόστος ζωής για όλους», η Τρας τόνισε ότι θα αναλάβει «αποφασιστική δράση για να διασφαλίσω ότι οι οικογένειες και οι επιχειρήσεις θα καταφέρουν να περάσουν αυτό τον χειμώνα και τον επόμενο».
«Αν εκλεγώ, σκοπεύω μέσα στην πρώτη εβδομάδα της νέας μου κυβέρνησης να παρουσιάσω άμεσες δράσεις για τους λογαριασμούς ενέργειας και τα αποθέματα ενέργειας», σημείωσε. «Αργότερα μέσα στον μήνα ο υπουργός Οικονομικών μου θα παρουσιάσει ένα οικονομικό σχέδιο, το οποίο θα περιλαμβάνει ένα ευρύτερο πακέτο δράσης για την οικονομία», πρόσθεσε.
Μάλιστα, ως πρωθυπουργός, η Τρας λέγεται πως θα εξετάσει το ενδεχόμενο να «παγώσει» τους λογαριασμούς της ενέργειας για εκατομμύρια νοικοκυριά αυτόν τον χειμώνα, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα.
Πληθωρισμός και κοινωνική αναταραχή
Η οικονομική πολιτική βρέθηκε στο επίκεντρο της εκστρατείας των δύο υποψηφίων για την ηγεσία των Τόρις.
Η Τρας προσέλκυσε τους ψηφοφόρους υποσχόμενη μαζικές μειώσεις φόρων και υιοθετώντας ένα πολύ σκληρό τόνο απέναντι στα συνδικάτα.
Χθες, Κυριακή, η Τρας διαβεβαίωσε μιλώντας στο BBC ότι, αν εκλεγεί πρωθυπουργός, θα δράσει «ήδη από την πρώτη εβδομάδα» για να βοηθήσει τους Βρετανούς να αντιμετωπίσουν το κόστος της ενέργειας, αρνούμενη ωστόσο να διευκρινίσει ακριβώς ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει.
Υπογράμμισε επίσης ότι «μέσα σε ένα μήνα» θα παρουσιάσει ένα σχέδιο οικονομικής μεταρρύθμισης για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Αν και κατάφερε να προσελκύσει τη βάση του Συντηρητικού Κόμματος, το οποίο κυβερνά τη Βρετανία εδώ και 12 χρόνια, το 52% των Βρετανών εκτιμά ότι θα είναι μια μέτρια ή ακόμη και μια φρικτή πρωθυπουργός, σύμφωνα με δημοσκόπηση του YouGov.
Κατά συνέπεια δεν είναι βέβαιο ότι οι ασαφείς υποσχέσεις της θα αρκέσουν για να κατευνάσουν την αγανάκτηση των Βρετανών, με πολλούς κλάδους –από τους εργαζόμενους στα μέσα μεταφοράς, τους γιατρούς, τους δικηγόρους και άλλους — να έχουν προχωρήσει ή να ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις.
