Kathimerini.gr
Βασίλης Κωστούλας
Οι εύπορες χώρες του Κόλπου έχουν διατρανώσει σε κάθε ευκαιρία την αντίθεσή τους στην εξωτερική πολιτική του Ισραήλ με επίκεντρο το Παλαιστινιακό. Τις απασχολεί όμως περισσότερο η δυνητική απειλή του Ιράν ως αποσταθεροποιητικής πυρηνικής δύναμης. Με την ιρανοϊσραηλινή σύγκρουση μετρούν κέρδη και ζημίες παρακολουθώντας με αγωνία τα γεγονότα.
Ανησυχούν ιδιαίτερα για τις βλέψεις του ιρανικού καθεστώτος. Αισθάνονται υπόλογες μπροστά στα αντιϊσραηλινά αισθήματα των λαών τους. Φοβούνται το σενάριο μιας εκτεταμένης σύρραξης με την εμπλοκή των ΗΠΑ στη γειτονιά τους. Η λεπτή θέση στην οποία βρίσκονται οι αραβικές χώρες είναι ο λόγος για τον οποίο σίγουρα δεν είναι πρόθυμες να παρέμβουν στις εξελίξεις.
Ιδανικά, θα προτιμούσαν έναν ειρηνικό τρόπο απαλλαγής από τις πυρηνικές προσδοκίες της Τεχεράνης. Ομως, η έκβαση των διαβουλεύσεων, για την ώρα, έχει μεταφερθεί από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης στο πεδίο. Οι αραβικές κυβερνήσεις θεωρούν τόσο το Ισραήλ όσο και το Ιράν χώρες προβληματικές για τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα. Ο ιδεολογικός επεκτατισμός της Τεχεράνης, η προώθηση του πυρηνικού προγράμματος και η υποστήριξη σε πληρεξούσιες πολιτοφυλακές στο Ιράκ, στον Λίβανο και στην Υεμένη –μέχρι πρότινος και στο καθεστώς Ασαντ στη Συρία– έχουν καταστήσει το ιρανικό καθεστώς απειλή για τις γειτονικές του χώρες, οι οποίες έχουν καταγράψει γεγονότα όπως η –ιρανικής επιρροής– επίθεση σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας το 2019 ή το πλήγμα των Χούθι σε εγκατάσταση του Αμπου Ντάμπι το 2022. Εξ ου και πηγές στις ΗΠΑ μεταφέρουν ότι ορισμένοι ηγέτες του Κόλπου, παρά τον πόλεμο, συζητούν τις προοπτικές συνεργασίας με το Ισραήλ μπροστά στο δέλεαρ της αποδυνάμωσης του Ιράν.
Οι χώρες του Κόλπου είχαν βελτιώσει τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, έως ότου μεσολάβησαν οι ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα μετά την 7η Οκτωβρίου. Η μεταχείριση των Παλαιστινίων στη Δυτική Οχθη, η επέκταση των ισραηλινών οικισμών και η απροθυμία του Ισραήλ να συμμετάσχει σε συζητήσεις για την επόμενη μέρα στη Γάζα έχουν κοστίσει τα μέγιστα στη δυναμική της σχέσης των δύο πλευρών. Ωστόσο, οι παράγοντες ασφαλείας στον Κόλπο σιωπηλά θαυμάζουν τα στρατιωτικά επιτεύγματα του Ισραήλ εις βάρος της Χεζμπολάχ και του Ιράν. «Οι χώρες του Κόλπου αντιλαμβάνονται επίσης το Ιράν ως υπαρξιακή απειλή. Μπορεί να είναι θυμωμένες με το Ισραήλ επειδή δεν έχει ενδιαφερθεί για την επόμενη μέρα στη Γάζα και τους Παλαιστινίους, αλλά πίσω από τις κλειστές πόρτες οι ηγεσίες των αραβικών χωρών παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις», έλεγε στην «Κ» τεχνοκράτης της αμερικανικής διπλωματίας.
Ομως, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι αραβικές κυβερνήσεις είναι αντιμέτωπες με αυξανόμενη λαϊκή οργή για τον παρατεταμένο πόλεμο στη Γάζα και τις ανθρωπιστικές διαστάσεις του. Επειτα, δεν κρύβουν την αγωνία τους για τον κίνδυνο να συρθούν στη σύγκρουση – αν η Ουάσιγκτον αναλάμβανε έναν πιο ενεργό ρόλο και το Ιράν έμπαινε στον πειρασμό να στοχοποιήσει τις χώρες του Κόλπου, οι οποίες φιλοξενούν στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ. Ορισμένοι μάλιστα δεν αποκλείουν οι ισραηλινές επιθέσεις σε ενεργειακές εγκαταστάσεις του Ιράν να έχουν σχεδιαστεί ώστε να παρακινήσουν το καθεστώς να υλοποιήσει τις απειλές για επιθέσεις σε ενεργειακούς σταθμούς του Κόλπου ή για αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, δίνοντας άλλη διάσταση στη σύγκρουση. Γι’ αυτούς τους λόγους οι αραβικές κυβερνήσεις επιχειρούν επισήμως να αποστασιοποιηθούν πλήρως από την ισραηλινή επιχείρηση στο Ιράν. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καταδίκασαν τη στρατιωτική εκστρατεία του. Η Ιορδανία ζήτησε αποκλιμάκωση. Το Ομάν και το Κατάρ αποδοκίμασαν τις ισραηλινές ενέργειες.
Οι αραβικές χώρες του Κόλπου ήταν οι πρώτες που επισκέφθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Εκείνες τις μέρες οι ηγεσίες τους εξέφρασαν τις αγωνίες τους για την ασφάλεια στην περιοχή. Οι εξελίξεις τώρα τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και εκείνες ευελπιστούν οι ευσεβείς πόθοι τους να εκπληρωθούν χωρίς να έχουν εμπλακεί οι ίδιες στη σύγκρουση.
