Μόλις λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του 2019, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν βρέθηκε αντιμέτωπη με μεγάλες, μαζικές διαδηλώσεις, οι οποίες έφεραν την θρησκευτική και πολιτική εξουσία της σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Σε επίπεδο εσωτερικής διακυβέρνησης, η Ισλαμική Δημοκρατία υποχρεώθηκε να επιστρατεύσει αυστηρά μέτρα για να αντιμετωπίσει τις διαδηλώσεις, ενώ σε διπλωματικό επίπεδο, προέκυψε για άλλη μια φορά η απομόνωση της χώρας. Λίγο μετά την αντιμετώπιση των μαζικών διαδηλώσεων, στον Λίβανο και στο Ιράκ, δυο χώρες με αξιοσημείωτη σιιτική παρουσία, το νέο κύμα λαϊκών κινητοποιήσεων προκάλεσε μεγάλο πολιτικό χάος και αδιέξοδο για τους συμμάχους της Τεχεράνης.
Την στιγμή που οι κοινωνίες του Ιράν, του Ιράκ και του Λιβάνου αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των μεγάλων λαϊκών κινητοποιήσεων και της πολιτικής και κοινωνικοοικονομικής κρίσης, μια δολοφονία ενός υψηλόβαθμου Ιρανού στρατηγού από αμερικανικά πυρά έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα για ολόκληρη την Μέση Ανατολή. Ο Ιρανός στρατηγός των Φρουρών της Επανάστασης, ο Κασίμ Σουλεϊμάνι, ο οποίος οργάνωσε τις σιιτικές δυνάμεις σε Λίβανο, Συρία και Ιράκ, χάνει την ζωή του σε αμερικανική επίθεση, στο έδαφος του Ιράκ. Για το Ιράν, το οποίο θεωρεί ότι οι πρόσφατες λαϊκές κινητοποιήσεις στο εσωτερικό της χώρας, στο Ιράκ και στον Λίβανο είναι κομμάτι μιας σκευωρίας που στρέφεται κατά των Σιιτών, ο Σουλεϊμάνι είναι πλέον ένας μάρτυρας του σιιτικού κόσμου. Στην περίπτωση των μαρτύρων, η «απάντηση» της πλευράς που δέχεται το πλήγμα είναι μια και μοναδική: εκδίκηση.
«Εκδίκηση» συζητά η Τεχεράνη
Ο στρατηγός Σουλεϊμάνι έχασε την ζωή του σε μια καλά ενορχηστρωμένη αμερικανική επίθεση στην Βαγδάτη. Σύμφωνα με ιρανικές πηγές, η εκτέλεση του Ιρανού στρατηγού δεν ήταν το μοναδικό «έργο» των ΗΠΑ στην Βαγδάτη κατά τις πρώτες ώρες της 3ης Ιανουαρίου 2019. Την στιγμή που οι ΗΠΑ έπλητταν την ιρανική αυτοκινητοπομπή, αμερικανικά στρατιωτικά ελικόπτερα πετούσαν πάνω από την Πρεσβεία του Ιράν στην Βαγδάτη.
Για την Τεχεράνη, οι παραπάνω εξελίξεις είναι απαράδεκτες και ξεπερνούν τα όρια της κλασικής διπλωματίας. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε, η θρησκευτική και πολιτική εξουσία της χώρας αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για τις εξελίξεις των επόμενων ωρών. Την στιγμή που γραφόταν το συγκεκριμένο δημοσίευμα, στην Τεχεράνη συνεδρίαζε το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, υπό την προεδρία του Αλί Χαμάνεϊ, του θρησκευτικού αρχηγού της χώρας. Το συμβούλιο μελετά σειρά αντίποινων ως απάντηση στην «τρομοκρατία» των ΗΠΑ. Την ίδια ώρα, η ιρανική κυβέρνηση κάλεσε στο ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών τον αρχηγό της ελβετικής διπλωματικής αντιπροσωπείας για να ζητήσει εξηγήσεις για τα νέα αμερικανικά βήματα. Μετά το 1979, η Ελβετία αντιπροσωπεύει τα αμερικανικά συμφέροντα στην Τεχεράνη.
Νωρίτερα, σε πρώτη αντίδραση του στην είδηση της δολοφονίας του στρατηγού Σουλεϊμάνι, ο κ. Χαμάνεϊ προειδοποίησε ότι ακολουθεί «σκληρή εκδίκηση» του Ιράν. Στο ίδιο μήκος κύματος υπήρξε και η σχετική δήλωση του Προέδρου Χασάν Ρουχανί, ο οποίος επίσης, χρησιμοποίησε τον όρο «εκδίκηση». Για «εκδίκηση» του Ιράν που επίκειται κάνει λόγο και το αρχηγείο των Φρουρών της Επανάστασης. Οι ειδικές στρατιωτικές δυνάμεις της ισλαμικής δημοκρατίας αναφέρονται στην προοπτική της «τελικής ήττας» των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Παρόμοιο είναι και το μήνυμα του Υπουργείου Άμυνας του Ιράν, το οποίο προειδοποιεί για σειρά αντιποίνων που ακολουθούν.
Το δε, Υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν θεωρεί ότι οι ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για την δολοφονία του υψηλόβαθμου Ιρανού στρατηγού και για τα όσα ακολουθούν αυτήν την δολοφονία. Οι κύκλοι του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών αναλύοντας τις τελευταίες εξελίξεις κάνουν χαρακτηριστικά λόγο «για μια νέα λανθασμένη κίνηση της ηγεσίας του Ντόναλτ Τραμπ», η οποία παρασέρνει ολόκληρη την περιοχή σε αχαρτογράφητα νερά.
Ο περιφερειακός αντίκτυπος
Τις νέες εξελίξεις παρακολουθούν με «κομμένη την ανάσα» όλες οι πρωτεύουσες της περιοχής. Στην Βαγδάτη λαμβάνουν χώρα έκτακτες συσκέψεις. Αύριο συνεδριάζει η ιρανική βουλή, η οποία δεν αποκλείεται να ζητήσει την άμεση απομάκρυνση όλων των ξένων στρατευμάτων από το Ιράκ.
Έκτακτα μέτρα ασφαλείας λαμβάνονται σε όλες τις αραβικές μοναρχίες, οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα στις σχέσεις τους με το Ιράν τα τελευταία χρόνια. Τα μέτρα ασφαλείας αφορούν στρατηγικής σημασίας εγκαταστάσεις και ξένους πολίτες.
Στον Λίβανο όλα τα βλέμματα στρέφονται στην σιιτική οργάνωση Χεζμπολλάχ, η οποία προειδοποιεί για «αντίποινα».
Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ επιστρέφει εσπευσμένα στην χώρα του. Το Τελ Αβίβ δεν αποκλείει πλέον κανένα σενάριο και ενδεχόμενο και προχωρά σε έκτακτες συσκέψεις για την αναθεώρηση της συνολικής κατάστασης.
Η Άγκυρα είναι μια άλλη πρωτεύουσα που παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή τις τελευταίες εξελίξεις. Η τουρκική πλευρά εστιάζει κυρίως στις επιπτώσεις των νέων εξελίξεων στο εσωτερικό του Ιράκ και της Συρίας.
