Το μπαράζ των επιθέσεων που εξαπέλυσε το Ισραήλ ενάντια στο Ιράν την τελευταία εβδομάδα απειλεί πια να αποκόψει την Κίνα από κρίσιμες πηγές πετρελαϊκής τροφοδοσίας, ενώ παράλληλα διαταράσσει τις ιρανοκεντρικές μεσανατολικές φιλοδοξίες του Πεκίνου.
Επί σειρά ετών, η Κίνα επένδυε στη σχέση της με το Ιράν, με στόχο να επεκτείνει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή. Την ίδια ώρα, έκανε το φθηνό ιρανικό πετρέλαιο θεμέλιο λίθο του σινικού ενεργειακού μείγματος.
Πεκίνο και Τεχεράνη βρέθηκαν να ενισχύουν τους μεταξύ τους δεσμούς τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά το 2018, που υπενθυμίζεται ότι ήταν η χρονιά της μονομερούς αποχώρησης των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά JCPOA και της επαναφοράς των αμερικανικών κυρώσεων κατά της ισλαμικής δημοκρατίας.
Το Πεκίνο έγινε η σημαντικότερη πηγή οικονομικής στήριξης για την Τεχεράνη, αφού από τη μία πλευρά αγόραζε το μεγαλύτερο μέρος του εξαγόμενου ιρανικού πετρελαίου και, από την άλλη, προμήθευε το Ιράν με ηλεκτρονικά είδη, οχήματα, μηχανήματα και εξοπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων. Ενδεικτικά, το 15% του αργού πετρελαίου που εισήγαγε πέρυσι η Κίνα, η χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές πετρελαίου στον κόσμο, προήλθε από το Ιράν.
Ωστόσο πλέον, τα δεδομένα δείχνουν να αλλάζουν.
Ηδη πριν από τον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν, από τα τέλη του 2024 και έπειτα, οι κινεζικές αγορές ιρανικού πετρελαίου είχαν αρχίσει να μειώνονται υπό την απειλή των αμερικανικών κυρώσεων. Πλέον, με φόντο αυτόν τον εν εξελίξει πόλεμο, το μέλλον αυτών των ιρανικών εξαγωγών φαντάζει ακόμη πιο αμφίβολο.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ωστόσο για την Κίνα είναι άλλος, κι έχει να κάνει με το ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αξίας εκατοντάδων δισ. δολαρίων, μεταφέρονται ετησίως στην Κίνα από το Ιράν και τα κράτη του Κόλπου μέσω τής εν λόγω θαλάσσιας οδού. Εάν εξαιρέσει κανείς τις πηγές τροφοδοσίας της Ρωσίας και του Ιράν, το Πεκίνο εισάγει πετρέλαιο κυρίως από τη Σαουδική Αραβία και φυσικό αέριο κυρίως από το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ως εκ τούτου, εάν η Τεχεράνη αποφασίσει να κλείσει τα στενά λόγω του τρέχοντος πολέμου, τα προβλήματα για την κινεζική τροφοδοσία θα είναι μεγάλα.
Παράλληλα, ωστόσο, αυτά τα επαπειλούμενα προβλήματα έρχονται να δώσουν νέα επιχειρήματα στους υποστηρικτές της κινεζικής ενεργειακής χειραφέτησης που ως τάση κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια.
Η Κίνα ήταν επί δεκαετίες ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου στον κόσμο. Υπό τον Σι Τζινπίνγκ ωστόσο, αγωνίζεται πια να ενισχύσει την ενεργειακή της ανεξαρτησία, επενδύοντας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ηλεκτροδότηση της κινεζικής συγκοινωνιακής/μεταφορικής και βιομηχανικής βάσης. Ενδεικτικά, το 56% της κινεζικής ηλεκτροπαραγωγής προήλθε πέρυσι από ανανεώσιμες πηγές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνούσε το 33% πριν από μια δεκαετία.
Αλλά και στο διπλωματικό πεδίο, η πορεία αποδυνάμωσης του Ιράν απειλεί πια να υπονομεύσει τη διπλωματική επιρροή της Κίνας στη Μέση Ανατολή.
Το Πεκίνο υπέγραψε το 2021 ένα 25ετές πλάνο συνεργασίας με την Τεχεράνη, ενώ το Ιράν εντάχθηκε στον υπό κινεζική ηγεσία Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης το 2023. Την ίδια χρονιά (2023), το Πεκίνο παρουσιάστηκε να πρωταγωνιστεί ως διαμεσολαβητής στην αποκατάσταση των διπλωματικών δεσμών μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.
Ωστόσο, εν έτει 2025 πια, όλες εκείνες οι «επιτυχίες» βρίσκονται στον αέρα, ενώ το Πεκίνο παρουσιάζεται να παρακολουθεί τις μεσανατολικές εξελίξεις πιο πολύ σαν παρατηρητής κι όχι ως συμπρωταγωνιστής ή διαμεσολαβητής.
Με πληροφορίες από FT
