Kathimerini.gr
Σταύρος Τζίμας
Στα Τίρανα ο Εντι Ράμα προβάρει κοστούμι για τέταρτη συνεχή κυβερνητική θητεία. Την επόμενη Κυριακή, 11 Μαΐου, οι Αλβανοί προσέρχονται στις κάλπες και αν δεν συμβεί κάτι που να ανατρέψει την αναμενόμενη φορά των πραγμάτων, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (του) θα κερδίσει και αυτές τις εκλογές.
Ολες οι δημοσκοπήσεις, στον βαθμό που μπορεί να θεωρηθούν αξιόπιστες σε ένα πολιτικό περιβάλλον όπως το αλβανικό, δίνουν στον Ράμα ισχυρό προβάδισμα έως και δεκατρείς μονάδες έναντι της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, με πιθανότερο να κατακτήσει την αυτοδυναμία, έστω και οριακή, που θα τον καταστήσει τον μακροβιότερο ηγέτη της Αλβανίας μετά τον Ενβέρ Χότζα.
Η «Συμμαχία της Μεγαλειώδους (σημ.: όχι «Μεγάλης», για να μην προκαλεί τους γείτονες) Αλβανίας», στην οποία συμμετέχει και το κόμμα της ελληνικής μειονότητας, με επικεφαλής τον παλαίμαχο της πολιτικής Σαλί Μπερίσα, δεν δείχνει ότι μπορεί να τον εκθρονίσει.
Ενδεικτικά, στην παράσταση νίκης (Ευρωβαρόμετρο) προηγείται το Σοσιαλιστικό Κόμμα με ποσοστό 57,07% έναντι 20,03% του Μπερίσα, ενώ στη δημοσκόπηση της αμερικανικής McLaughlin and Associates το 51,8% των ερωτηθέντων απάντησε πως θέλει κυβέρνηση Ράμα και το 37,5% της αντιπολίτευσης.
Το ζητούμενο, ως εκ τούτου, στην κάλπη είναι η αυτοδυναμία Ράμα. Επ’ αυτού οι σοσιαλιστές εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι
θα εκλέξουν γύρω στους 75-80 βουλευτές από τους 140 της Βουλής, αριθμός που θα τους εξασφαλίσει μια νέα, άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Κάποιοι άλλοι λένε πως η αυτοδυναμία θα είναι οριακή.
Οσον αφορά τις προσδοκίες της αντιπολίτευσης, η συμμαχία της θα πρέπει να πανηγυρίσει αν ψαλιδίσει την αυτοδυναμία του Ράμα, ώστε να μπορεί να αμφισβητήσει την ηγεμονία του.
Αλλαγή σκηνικού, επομένως, εκτός συνταρακτικού απροόπτου, δεν αναμένεται, ούτε υπάρχει γεωπολιτικό διακύβευμα που θα προκαλούσε το ενδιαφέρον των δυτικών συμμάχων. Ράμα και Μπερίσα παραμένουν σταθερά προσανατολισμένοι στη Δύση και οι Αλβανοί είναι σήμερα ο πιο φιλοδυτικός και φιλοαμερικανικός λαός της Βαλκανικής.
Ο Εντι Ράμα, ωστόσο, έχει πλεονέκτημα. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι τον έχουν καταστήσει, χρόνια τώρα, προνομιακό συνομιλητή τους στα ανατολικά παράλια της Αδριατικής. Φαίνεται ότι τους έχει πείσει πως είναι ο μόνος Αλβανός πολιτικός που μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερότητα στο εσωτερικό της χώρας και κυρίως στο υπόλοιπο τόξο των αλβανικών πληθυσμών της Βαλκανικής, όπου ασκεί ισχυρή επιρροή.
Το αν κυβερνά αυταρχικά ή ανέχεται τη διαφθορά και καλύπτει κυκλώματα ναρκωτικών, όπως τον κατηγορεί η αντιπολίτευση, πολύ λιγότερο τους απασχολεί. Ως εκ τούτου, μέχρι στιγμής η νέα αμερικανική ηγεσία τηρεί επισήμως σιγήν ιχθύος για τις εκλογές, αν και θεωρεί τον Ράμα «άνθρωπο» του Τζορτζ Σόρος. Οι Ευρωπαίοι περιορίζονται σε συστάσεις και προτροπές περί «έντιμης» και «καθαρής» ψήφου, υπονοώντας την αποφυγή προσφιλών στην Αλβανία μεθόδων εξαγοράς ψήφων, κάτι για το οποίο επανειλημμένως έχει κατηγορηθεί ο Ράμα.
Η εύνοια της Δύσης, ο αυταρχικός και αλαζονικός τρόπος άσκησης της εξουσίας, ο απόλυτος έλεγχος των μέσων ενημέρωσης και η προκλητική υπέρ του προσώπου του και του κόμματός του προπαγάνδα, ωστόσο, δεν φθάνουν για να ερμηνεύσουν την πολιτική ηγεμονία του.
Ούτε και οι βαρύτατες καταγγελίες για σκανδαλώδη κάλυψη εμπόρων ναρκωτικών ή διεφθαρμένων συνεργατών του φαίνεται να πλήττουν το ηγετικό προφίλ του. Με μια πρώτη ματιά θα έλεγε κανείς ότι ο Ράμα έκανε πάρτι επί δώδεκα συναπτά έτη στην πολιτική σκηνή της Αλβανίας και ετοιμάζεται να το συνεχίσει μετά την Κυριακή, γιατί παίζει χωρίς αντίπαλο.
Απέναντι στη Βαβέλ
Ο «γερο-Μπερίσα», που έχει πατήσει τα 80, έχει πάψει προ πολλού να εμπνέει. Δεν δείχνει ικανός να του αντιπαρατεθεί παρά την οξύτητα του αντιπολιτευτικού λόγου του και η συμμαχία που συγκρότησε προεκλογικά μοιάζει με πολιτική Βαβέλ που εκτιμάται ότι θα διαλυθεί την επομένη των εκλογών σαν χάρτινος πύργος, εάν δεν τις κερδίσει.
Ούτε η απουσία εναλλακτικής από μόνη της αρκεί για να ερμηνεύσει τη μακροημέρευση στην εξουσία του σοσιαλιστή ηγέτη. Γεγονός αποτελεί ότι για τη μεγάλη μερίδα των συμπατριωτών του ο Ράμα είναι ο αναμορφωτής της μετακομμουνιστικής Αλβανίας. Ο ηγέτης που με τις δημόσιες σχέσεις του διεθνώς και τις επιλογές του έβαλε τη χώρα τους στον παγκόσμιο χάρτη με θετικό πρόσημο, αν εξαιρέσει κανείς τον «λεκέ» της «Κολομβίας της Ευρώπης» που κουβαλάει.
Οι υποστηρικτές του τού πιστώνουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ και το άνοιγμα του δρόμου για την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και την εντυπωσιακή αναπτυξιακή τροχιά, με όχημα κυρίως τον τουρισμό και τα μεγάλα –με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση– έργα υποδομής (αεροδρόμια, σιδηρόδρομος, λιμάνια, αυτοκινητόδρομοι) που αναβαθμίζουν τη χώρα και την καθιστούν ελκυστική στις ξένες επενδύσεις.
Τον Εντι Ράμα δεν μπορεί να τον κατατάξει κανείς βεβαίως «μεταξύ των αγίων» της πολιτικής, ούτε όμως και να τον αποκαθηλώσει από τη χορεία των σημαντικών ηγετών της μετακομμουνιστικής Βαλκανικής. Είναι πανέξυπνος, επικοινωνιακός, διανοούμενος (περνάει ώρες ζωγραφίζοντας στο εργαστήριό του), «ακομπλεξάριστος» στα όρια της γραφικότητας (δεν έχει πρόβλημα να εμφανίζεται με το ένα παπούτσι κόκκινο και το άλλο άσπρο ή φορώντας… σκοτσέζικη φούστα κ.ά.), μηχανή παραγωγής ιδεών που συζητούνται διεθνώς, όπως η ίδρυση ανεξάρτητου κράτους της θρησκευτικής κοινότητας των Μπεκτασί μέσα στο αλβανικό κράτος κ.λπ.
Είναι όμως και πολιτικός της ίντριγκας, αλαζόνας, εκδικητικός και ικανός να θυσιάσει ακόμη και τους πιο στενούς συνεργάτες του για να μην απειληθεί η εξουσία του, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σύλληψη για διαφθορά και φυλάκιση του εκ των στενότερων συνεργατών του και φερόμενου διαδόχου του, δημάρχου Τιράνων Εριον Βελιάι.
Αδιάκοπη φυγή
Μετέτρεψε την Αλβανία σε παράδεισο; Προφανώς όχι. Οι νέοι την εγκαταλείπουν μαζικά –υπολογίζεται ότι το 40% του πληθυσμού έχει μεταναστεύσει–, η διαφθορά σαρώνει, η μέση σύνταξη δεν ξεπερνάει τα 200 ευρώ, οι επιχειρήσεις στον τουρισμό και οι αγρότες στα χωράφια αναζητούν εργατικά χέρια στην Ασία και στη Λατινική Αμερική, αλλά, παρά ταύτα, οι Αλβανοί που τον υποστηρίζουν εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μόνο εκείνος μπορεί να διορθώσει την κατάσταση.
Και η ελληνική μειονότητα; Πώς τοποθετείται σε ένα τέτοιο προεκλογικό περιβάλλον, ύστερα και από την ευθεία σύγκρουσή της με τον Ράμα για την «υπόθεση Μπελέρη»; Το Κόμμα Ενωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ) συμμετέχει στον συνασπισμό της αντιπολίτευσης, όπου θα έχει εξασφαλισμένη μία έδρα, αυτήν του προέδρου Βαγγέλη Ντούλε, ο οποίος έχει συμπεριληφθεί στην «κλειστή λίστα», σε αυτούς δηλαδή που εκλέγονται δίχως ψήφο.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων –αν και πολύ δύσκολα– θα εκλεγεί στην περιφέρεια της Χειμάρρας ο αντικαταστάτης του Μπελέρη στις ταραχώδεις εκλογές του περασμένου χρόνου Πέτρος Γκικουρία, ενώ με τα ψηφοδέλτια του Σοσιαλιστικού Κόμματος κατέρχονται σημαντικά στελέχη της μειονότητας.
Πολιτικοί παρατηρητές στην ομογένεια αλλά και στα Τίρανα εκτιμούν ότι η όλη σύγκρουση της μειονότητας με τον Ράμα για τη Χειμάρρα δεν έχει έως τώρα αφήσει αποτύπωμα στις εκλογές. Μάλιστα αξιολογούν ως στοιχείο που προδίδει τις προθέσεις Αθήνας και Τιράνων να προχωρήσουν στη βελτίωση του κλίματος στις διμερείς σχέσεις το γεγονός ότι για πρώτη φορά δεν έχουν εμπλέξει οι πολιτικοί αντίπαλοι στην προεκλογική αντιπαράθεση την Ελλάδα ως εχθρικό παράγοντα.
