Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η πανδημία του COVID-19 έχει επηρεάσει όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας και φαίνεται ότι σε συγκεκριμένα ζητήματα έχει αρχίσει να επιδρά αρνητικά και ένα από αυτά είναι η ενδοοικογενειακή βία. Ο περιορισμός των μετακινήσεων και ο αυτο-περιορισμός στο σπίτι επιδείνωσε την κατάσταση ορισμένων οικογενειών, με αποτέλεσμα ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην οικογένεια (ΣΠΑΒΟ) να έχει καταγράψει 10 περιστατικά την ημέρα για βία στην οικογένεια, τον πρώτο μήνα του περιορισμού λόγω COVID-19. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου, το σύστημα καταγραφής κλήσεων της Γραμμής Βοήθειας 1440 από το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Κύπρο μέχρι και τις 31 Μαρτίου κατέγραψε 2075 κλήσεις. Λόγω του αυξημένου αριθμού κλήσεων απαντήθηκαν οι 921 κλήσεις, ενώ 1154 κλήσεις παρέμειναν αναπάντητες λόγω πληρότητας της γραμμής, επομένως και αγνώστου περιεχομένου.
Είναι ενδεικτικό ότι σε διάστημα 23 ημερών υποβλήθηκαν 15 αιτήματα για εισδοχή σε χώρους φιλοξενίας, 12 αιτήματα για ατομική συμβουλευτική και 230 αναφορές για βία στην οικογένεια. Όπως αναφέρεται, οι αναφορές για βία στην οικογένεια συνεχίζουν να αυξάνονται δραματικά με το ποσοστό αύξησης να φθάνει το 47% σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Η επιστημονική διευθύντρια του Συνδέσμου δρ Άντρη Ανδρονίκου σημείωσε στην «Κ» ότι η αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας δεν τους εκπλήσσει, διότι είναι κάτι που παρατηρείται όταν υπάρχει μεγαλύτερος χρόνος παραμονής στο σπίτι μαζί με τον δράστη (Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαιρινές διακοπές), «αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν μας ανησυχεί η αύξηση».
Η δρ Ανδρονίκου τόνισε ότι η αύξηση περιστατικών βίας εξαιτίας του COVID-19 δεν παρατηρείται μόνο στην Κύπρο, αλλά σε όλες τις χώρες και ιδιαίτερα σε εκείνες που λειτουργούν προγράμματα αντιμετώπισης βίας. Όπως εξηγεί η δρ Ανδρονίκου, πέραν της αύξησης στα περιστατικά τον Σύνδεσμο ανησυχεί και ο αριθμός κλήσεων που δεν απαντιούνται, λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού κλήσεων που καλούνται να διαχειριστούν, «μας προβληματίζει ιδιαίτερα, γιατί δεν γνωρίζουμε το περιεχόμενο της κλήσης και της σοβαρότητάς της». Μία ακόμη σημαντική παράμετρος που αποκτά μεγαλύτερη σοβαρότητα αυτή την περίοδο, όπως τονίζει η δρ Ανδρονίκου είναι τα 15 νέα αιτήματα σε χώρους φιλοξενίας, διότι αν ξεπεραστεί ο διαθέσιμος αριθμός κλινών ο Σύνδεσμος θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα.
Καταγγελία και μέσω e-mail
Ο ΣΠΑΒΟ αντιλαμβανόμενος τις δυσκολίες που μπορεί να προκαλεί ο περιορισμός στο σπίτι λόγω των μέτρων φρόντισε να αναπροσαρμόσει τον τρόπο υποδοχής καταγγελιών, «αυτό που μας απασχόλησε ιδιαίτερα ήταν οι γυναίκες που δέχονται βία να μπορούν να ζητούν βοήθεια και τώρα που οι δράστες βρίσκονται στο σπίτι ή έχουν συνεχώς τη φροντίδα των παιδιών», είπε στην «Κ» η δρ Ανδρονίκου. Ετσι ο Σύνδεσμος ενεργοποίησε την καταγγελία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ενώ εντός των ημερών θα λειτουργήσει και η ζωντανή επικοινωνία με live chat, συν αυτών όλα τα ατομικά ραντεβού μπορούν να γίνουν με τηλεδιάσκεψη, «ακόμα και πριν από την εξάπλωση του ιού είχαμε εξοπλίσει όλα τα καταφύγια με είδη πρώτης ανάγκης».
Νέες τακτικές
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΠΑΒΟ οι δράστες παρουσιάζουν νέες τακτικές και μεθόδους βίας, όπως η παρακράτηση από τον δράστη μέσων ατομικής προστασίας (αντισηπτικά υγρά, μάσκες, φάρμακα, κ.λπ.), παρακοή του δράστη στα μέτρα προστασίας και έκθεση γυναικών και παιδιών σε αυξημένο κίνδυνο ως προς τον ιό, απειλές από το δράστη για εξώθηση των γυναικών και παιδιών εκτός σπιτιού και έκθεση στον ιό, παραπληροφόρηση γυναικών από τον δράστη για την επικινδυνότητα της πανδημίας με αποτέλεσμα την πρόκληση παρατεταμένου φόβου αλλά και την ενίσχυση της παραμονής στο σπίτι και του φόβου στην αναζήτηση βοήθειας και παρεμπόδιση γυναικών στην αναζήτηση ιατρικής και άλλης βοήθειας στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων και παρακίνηση γυναικών για υπέρμετρη χρήση των μέσων ατομικής προστασίας μέχρι την αιμορραγία ή την πρόκληση πληγών, αλλά και την παρακράτηση ή και χρησιμοποίηση παιδιών ως μέτρο άσκησης ψυχολογικής βίας.
Γραμμές βοήθειας
Ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην οικογένεια υπενθυμίζει ότι συνεχίζει την παροχή βοήθειας μέσα από τη Γραμμή Βοήθειας 1440, τις τηλεδιασκέψεις, την ηλεκτρονική επικοινωνία ενώ αντίστοιχα όλοι οι χώροι φιλοξενίας βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία. Αν ακούσεις η υποψιαστείς ότι κάποιο άτομο βιώνει βία, έχεις ευθύνη να καλέσεις για Βοήθεια. Αστυνομία 112- Γραμμή Βοήθειας 1440.
«Δεν θα αφήσουμε τις γυναίκες της Ευρώπης μόνες τους, λέει η πρόεδρος της επιτροπής του ΕΚ για τα Δικαιώματα των Γυναικών, Evelyn Regner (EP/
Την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας παρατηρεί και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), το οποίο με ανακοίνωση της προέδρου της επιτροπής του ΕΚ για τα Δικαιώματα των Γυναικών, Evelyn Regner (Σοσιαλιστές, Αυστρία), καλεί την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας όσο διαρκεί η πανδημία.
Όπως παρατηρεί η κα Regner τόσο παγκοσμίως όσο και σε κάποιες χώρες της Ε.Ε., έχει αναφερθεί αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας κατά ένα τρίτο την εβδομάδα μετά την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας και σε δήλωσή της ανέφερε: «Αυτές οι μέρες και οι επόμενες εβδομάδες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τις γυναίκες. Όλοι αντιμετωπίζουμε σημαντικές ψυχολογικές προκλήσεις κατά τη διάρκεια της απομόνωσης ή της καραντίνας, αλλά οι αντοχές των γυναικών, και μερικές φορές των παιδιών, που βρίσκονται σε μη ασφαλή σπίτια αντιμετωπίζουν εξουθενωτικές δοκιμασίες. Εμείς, λοιπόν, οφείλουμε να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό το θέμα και να επεκτείνουμε τις δράσεις μας για να βάλουμε τέλος στη βία κατά των γυναικών».
Η κα Regner κάλεσε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα με αποφασιστικότητα και να κάνουν ευρέως γνωστό πού και με ποιον τρόπο τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να ζητήσουν βοήθεια. Ζήτησε δε, όπου είναι εφικτό, η Ε.Ε. να στηρίξει οικονομικά τα μέτρα των κρατών μελών και να τα βοηθήσει να τα προωθήσουν.
