Γράφει ο Απόστολος Μαγγηριάδης
Κάποιοι λένε πως η Νέα Υόρκη λειτουργεί ως ένα «πολιτικό εργαστήριο» των ΗΠΑ, πως εκεί δοκιμάζονται στην πράξη ιδέες και πολιτικές που αργότερα βρίσκουν πεδία εφαρμογής στην υπόλοιπη ενδοχώρα. Τους τελευταίους μήνες, πάντως, η πόλη βλέπει έναν φιλόδοξο «δημοκρατικό σοσιαλιστή» να επιδιώκει την κατάληψη του δημαρχιακού της θώκου. Η αντίφαση είναι προφανής και συνάμα προκλητική: ένας σοσιαλιστής να κυβερνά στη Μέκκα του παγκόσμιου καπιταλισμού. Σε μια πόλη που κουμάντο κάνουν η Γουόλ Στριτ, τα συμφέροντα της αγοράς ακινήτων και τα συνδικάτα, το ερώτημα είναι εάν μπορεί κάποιος να κερδίσει βάζοντάς τους απέναντι.
«Εξαρτάται», μας απαντά ο Χάρι Γιαννούλις, πρόεδρος της Parkside Group, μιας εταιρείας συμβούλων πολιτικής επικοινωνίας που έχει δουλέψει σε πολλές επιτυχημένες καμπάνιες Δημοκρατικών τις τελευταίες δεκαετίες. «Ο κόσμος ακούει αυτό που θέλει να ακούσει. Οσοι δεν είναι σοσιαλιστές, ακούν “χαμηλότερα ενοίκια”, “φθηνότερο φαγητό”, “δωρεάν μετακινήσεις”. Αν είσαι εργαζόμενος στο Μπρονξ ή στο Κουίνς και δυσκολεύεσαι να πληρώσεις το νοίκι, αυτό είναι που ακούς», υποστηρίζει ο Γιαννούλις, ο οποίος συμπληρώνει πως κάπως έτσι εξελέγη ο Τραμπ – υπήρξε θυμός, απογοήτευση και πολλοί ψήφισαν απλώς για αλλαγή.
Ο 34χρονος Μαμντάνι δεν θυμίζει σε τίποτε τους παραδοσιακούς Δημοκρατικούς δημάρχους που γνώρισε η πόλη. Και η υποψηφιότητά του έχει προκαλέσει αναστάτωση όχι μόνο στο κατεστημένο της Νέας Υόρκης, αλλά και στο βαθύ κομματικό σύστημα των Δημοκρατικών: οι μετριοπαθείς του κόμματος δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία των πιο προοδευτικών – φοβούνται πως οι «αριστεροί» των πόλεων μπορεί να αποξενώσουν τη μεσαία τάξη και να οδηγήσουν το κόμμα σε νέες ήττες και περιθωριοποίηση. Σε αυτούς δεν συγκαταλέγεται ο Μπιλ ντε Μπλάζιο, πρώην δήμαρχος της πόλης για μία οκταετία (2014-2022), που υποστηρίζει ανοιχτά την υποψηφιότητα του Μαμντάνι, λειτουργώντας συχνά και ως σύμβουλός του. «Οι Δημοκρατικοί απέτυχαν να αγγίξουν τους εργαζομένους και τις ανάγκες τους», λέει στην «Κ» ο Ντε Μπλάζιο, που βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα.
«Το τραπέζι της κουζίνας»
«Οπως λέμε συχνά, το τραπέζι της κουζίνας, τα θέματα που απασχολούν τον κόσμο: το ενοίκιο, τα ιατρικά έξοδα, το καθημερινό φαγητό. Το Δημοκρατικό Κόμμα, ιδίως η υποψήφια Κάμαλα Χάρις –την οποία σέβομαι, το μήνυμά της όμως δεν άγγιξε τον κόσμο–, δεν είχε σχέση με τις καθημερινές ανάγκες. Οχι μόνο εκείνη, μα ευρύτερα το Δημοκρατικό Κόμμα. Πολλοί υποψήφιοι δεν έδειξαν σπουδή να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό ως μέρος της κρίσης. Ανοιξαν την πόρτα στον Τραμπ».
Ο ίδιος πάντως υποστηρίζει πως διαχρονικά το Δημοκρατικό Κόμμα ταυτιζόταν με τους εργαζομένους και πως ιστορικά δημιούργησε προγράμματα υγείας και εργασίας που ωφέλησαν την αμερικανική κοινωνία για δεκαετίες. Μα έπειτα το κόμμα έγινε ελιτίστικο. «Πολλοί μορφωμένοι ηγέτες φαινόταν ότι φρόντιζαν τους άλλους μορφωμένους. Αυτό το χάσμα βάθαινε και η Δεξιά το είδε. Και προς τιμήν της πολιτικά, παρόλο που διαφωνώ, εκμεταλλεύθηκε πλήρως την κατάσταση», λέει ο Ντε Μπλάζιο και θυμίζει πως η καμπάνια του Μπέρνι Σάντερς πρόσφερε στο κόμμα μια εναλλακτική. «Είδαμε πώς είναι η επιστροφή στις ρίζες μας, στην εργατική τάξη».
Κατά μία έννοια, ο Μαμντάνι προσπαθεί αυτό ακριβώς, να επανασυνδεθεί με τις πλατιές μάζες των εκατομμυρίων εργαζομένων της πόλης, συγκρουόμενος με την «πολιτική μηχανική» του κόμματος: η νίκη του στις προκριματικές εκλογές βασίστηκε σε εθελοντές, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα κοινωνικά κινήματα και όχι στα κομματικά δίκτυα και στην επιχειρηματική χρηματοδότηση. Επέλεξε μια σκληρή αντι-ελίτ ρητορική εξηγώντας πως θα αντλήσει κεφάλαια «από τους δισεκατομμυριούχους», «από τους ιδιοκτήτες γης», «από τις εταιρείες». Και υποσχέθηκε «πάγωμα» ενοικίων, δωρεάν μέσα μεταφοράς, δημοτικά παντοπωλεία και φορολόγηση των πλουσίων. Ωστόσο, αυτό που σίγουρα είναι διαφορετικό στην κάλπη της ερχόμενης Τρίτης είναι πως ο Μαμντάνι κατάφερε να θέσει την ατζέντα των εκλογών.
Εγκλημα και οικονομία
«Συνήθως δύο είναι τα ζητήματα σε κάθε εκλογή», εξηγεί ο Γιαννούλις. «Η εγκληματικότητα και η οικονομία. Μέχρι πρόσφατα, το έγκλημα ήταν μείζον θέμα. Τώρα, το βασικό ζήτημα είναι το κόστος ζωής. Μια ντουζίνα αυγά κοστίζει 15 δολάρια, ένα διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη κοστίζει 3.000-4.000 δολάρια τον μήνα. Ετσι, ακόμη κι αν δεν συμφωνείς με την αριστερή ιδεολογία του, σε αγγίζει το μήνυμά του: χαμηλότερα ενοίκια, φθηνότερο φαγητό», συμπληρώνει ο ελληνικής καταγωγής σύμβουλος, που έχει διακριθεί τα τελευταία χρόνια για τις πολιτικές καμπάνιες που έχει σχεδιάσει σε πολιτειακό επίπεδο στη Νέα Υόρκη.
