Του Γιώργου Κακούρη
Να συνεχίσει την εισοδηματική στήριξη προς τους γεωργούς, εστιάζοντας σε αυτούς με τις μεγαλύτερες ανάγκες, σκοπεύει ο επίτροπος για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα, Κριστόφ Χάνσεν, όπως είπε απαντώντας σε ερωτήσεις της «Κ» πριν την επίσκεψή του στην Κύπρο την Παρασκευή 30 Μαΐου. Ο Επίτροπος τόνισε πως οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, και η ανομβρία σε χώρες όπως η Κύπρος, αντιμετωπίζονται ήδη με επιπρόσθετη χρηματική στήριξη, προαναγγέλλοντας παράλληλα στρατηγική της Ε.Ε. για αποδοτικότερη χρήση του νερού και μείωση της ρύπανσης των υδάτων. Απάντησε και στις επικρίσεις για υποβάθμιση των περιβαλλοντικών πολιτικών της Ε.Ε., λέγοντας πως η σημερινή είναι η «πιο πράσινη Κοινή Αγροτική Πολιτική όλων των εποχών», αλλά πως η εφαρμογή των μέτρων «πρέπει να προσαρμόζεται στις τοπικές πραγματικότητες». Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος κάλεσε ακόμα όλους τους εμπλεκόμενους στο θέμα του χαλλουμιού «να αρχίσουμε από τώρα να δουλεύουμε για να βρούμε μακροπρόθεσμη λύση».
–Ποιο είναι το μέλλον της ΚΑΠ, δεδομένων των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής, του κόστους, και της προοπτικής ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε.;
–Η ΚΑΠ κατέστησε την ήπειρό μας αυτάρκη σε τρόφιμα και παραμένει ζωτικό δίκτυ ασφαλείας για τους αγρότες. Στο σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον, η επισιτιστική ασφάλεια είναι πιο σημαντική από ποτέ. Αυτό που χρειάζονται περισσότερο σήμερα οι αγρότες είναι η προβλεψιμότητα. Η μελλοντική ΚΑΠ θα αποτελεί εξέλιξη και όχι επανάσταση. Οι αγρότες χρειάζονται επαρκές εισόδημα, λιγότερη γραφειοκρατία και ισότιμους όρους ανταγωνισμού στο διεθνές εμπόριο. Θέλω η εισοδηματική στήριξη να συνεχιστεί στη μελλοντική ΚΑΠ, εστιάζοντας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Για παράδειγμα, μικρές και μεσαίου μεγέθους οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, νέους αγρότες και φάρμες που βρίσκονται σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς. Τον Δεκέμβριο, παρουσίασα προτάσεις για ενίσχυση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων με πυλώνες την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των εμπλεκομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού, την εξισορρόπησή της, και την καταπολέμηση αθέμιτων πρακτικών.
Μία από τις προτεραιότητες της θητείας μου είναι η απλούστευση των κανόνων που μπορούν να φέρουν εξοικονόμηση μέχρι και 1,58 δισ. ευρώ ετησίως για τους γεωργούς και 210 εκατ. ευρώ για τις εθνικές διοικήσεις. Θέλουμε γενικότερα να δώσουμε στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία. Όσον αφορά τον ισότιμο ανταγωνισμό, θέλω να ενισχύσω την αμοιβαιότητα και να ευθυγραμμίσω περαιτέρω τα πρότυπα παραγωγής με τους εταίρους μας. Τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευτεί στην Ε.Ε. δεν θα πρέπει να επιστρέφουν μέσω εισαγόμενων προϊόντων. Θα προχωρήσουμε σε ανάλυση για το ποια προϊόντα που έχουν απαγορευτεί στην Ε.Ε. χρησιμοποιούνται στον υπόλοιπο κόσμο και να δούμε πού υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Συνεργαζόμαστε επίσης με τους εταίρους μας για την προώθηση των προτύπων μας, όπως στον ΠΟΕ και στον FAO. Όσον αφορά την Ουκρανία, πρέπει να γίνει καλή προετοιμασία. Αυτό ισχύει για εμάς και για την Ουκρανία, καθώς πρέπει να ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία της με τους κανόνες και τα πρότυπα της Ε.Ε. Ο πρωταρχικός μας στόχος είναι να καταστήσουμε τη γεωργία και πάλι ελκυστική, διότι αντιμετωπίζουμε μεγάλο ζήτημα με την ανανέωση των γενεών. Αλλά η προσέλκυση νέων ανθρώπων απαιτεί επίσης δράση σε εθνικό επίπεδο.
–Η Επιτροπή επικρίνεται πως αποδυναμώνει τα μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής προς όφελος ειδικών συμφερόντων και μεγάλων γεωργικών επιχειρήσεων. Πώς σκοπεύει η Επιτροπή να διατηρήσει τις πράσινες φιλοδοξίες της;
–Βρισκόμαστε στην πιο πράσινη Κοινή Αγροτική Πολιτική όλων των εποχών και αυτό δεν έχει αλλάξει. Η δουλειά που κάνουμε για απλούστευση δεν σημαίνει κατάργηση των στόχων ή των περιβαλλοντικών προτύπων μας, αλλά αντίθετα, την αποτελεσματικότερη δυνατή υλοποίησή τους. Δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη μέλη, αναθέτουμε επίσης μεγαλύτερη ευθύνη. Ο αγροδιατροφικός τομέας της Ε.Ε. δεν είναι ομοιόμορφος, εξακολουθούμε να έχουμε πολλές μικρές και μεσαίου μεγέθους οικογενειακές εκμεταλλεύσεις. Οι μικρές φάρμες που λαμβάνουν λιγότερα από 2.500 ετησίως δεν θα πρέπει να συμπληρώνουν λεπτομερή έντυπα και να συμμορφωθούν με τις πράσινες απαιτήσεις της ΚΑΠ. Όμως όλοι οι υπόλοιποι αγρότες θα πρέπει να συνεχίσουν να συμμορφώνονται με όλους τους κανόνες μας. Σε κάθε περίπτωση, στη γεωργία δεν λειτουργούν οι ίδιες λύσεις για όλους. Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις στη Φινλανδία, την Ιρλανδία ή την Κύπρο είναι πολύ διαφορετικές! Οι περιβαλλοντικές πολιτικές παραμένουν κοινές, όμως η εφαρμογή τους πρέπει να προσαρμόζεται στις τοπικές πραγματικότητες.
–Τι κάνει η Κομισιόν για το πρόβλημα του κόστους των τροφίμων για τους καταναλωτές;
–Δυστυχώς, δεν υπάρχει απλή λύση στο ζήτημα της αύξησης των τιμών των τροφίμων. Για αυτό και χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση για να είναι τα τρόφιμα οικονομικά προσιτά, ιδίως για τα χαμηλά εισοδήματα και τις ευάλωτες ομάδες.
Μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, παρέχουμε οικονομική και νομοθετική στήριξη στους γεωργούς, και εργαζόμαστε για μείωση των εξαρτήσεων από βασικές εισαγωγές όπως λιπάσματα και πρώτες ύλες. Παίρνουμε επίσης μέτρα για να προστατεύσουμε την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς, και να καταπολεμήσουμε τις συμπεριφορές που υποσκάπτουν τον ανταγωνισμό.
Για να ενισχύσουμε περαιτέρω τη διαφάνεια και την ενημέρωση για τη λήψη αποφάσεων, δημιουργήσαμε το Παρατηρητήριο της Αγροδιατροφικής Αλυσίδας της Ε.Ε., το οποίο θα παρακολουθεί και θα δημοσιεύει δείκτες που σχετίζονται με τη διαμόρφωση των τιμών.
Κλιματική αλλαγή
Διαθέσαμε 3,5 εκατ. ευρώ από το γεωργικό αποθεματικό κρίσης για τους Κύπριους αγρότες που επλήγησαν από την παρατεταμένη ξηρασία το 2024. Ακόμα 12 εκατ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους προγραμματίστηκαν από την Κύπρο για αποζημιώσεις.
–Η Κύπρος αντιμετωπίζει ιδιαίτερες κλιματικές προκλήσεις, ιδίως λόγω της ξηρασίας. Δεν θα έπρεπε τα μέτρα να είναι ιδιαίτερα στοχευμένα για τις χώρες της νότιας Ευρώπης;
–Πράγματι, στην περιοχή της Μεσογείου, ορισμένες περιοχές –ιδίως η νοτιοανατολική Ισπανία, η Κύπρος, η Ελλάδα και τα νοτιοανατολικά Βαλκάνια– συνεχίζουν να βρίσκονται υπό συνθήκες επίμονης ξηρασίας. Μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, παρέχουμε διαρθρωτική στήριξη, ενώ τα κράτη μέλη έχουν πρόσβαση σε εργαλεία όπως η ασφάλιση και τα ταμεία αλληλοβοήθειας. Η προώθηση προσεχώς του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή και της Στρατηγικής για την Ανθεκτικότητα των Υδάτων θα εστιάσει στην ετοιμότητα, στον σχεδιασμό των δαπανών για ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και στην αντιμετώπιση των κινδύνων. Μάλιστα, η Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα των Υδάτων θα επικεντρωθεί στην προώθηση της αποδοτικότερης χρήσης του νερού, στη μείωση της ρύπανσης των υδάτων και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την υπεράντληση υδάτινων πόρων. Έχουμε ήδη λάβει συγκεκριμένα μέτρα για τη στήριξη χωρών όπως η Κύπρος. Διαθέσαμε 3,5 εκατ. ευρώ από το γεωργικό αποθεματικό κρίσης για τους Κύπριους αγρότες που επλήγησαν από την παρατεταμένη ξηρασία το 2024. Ακόμα 12 εκατ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους προγραμματίστηκαν από την Κύπρο για αποζημιώσεις.
–Πώς αξιολογείτε την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας στη γεωργία στην Κύπρο;
–Η καινοτομία και η γνώση αποτελούν κλειδί για την πρόοδο και τη βιωσιμότητα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι νέες ιδέες και τεχνολογίες θα φτάνουν στους αγρότες και άλλους φορείς γρήγορα. Βλέπω με ιδιαίτερο ενθουσιασμό τους νέους αγρότες να αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο. Στην Κύπρο, οι εθνικές αρχές αποφάσισαν να διαθέσουν πάνω από 7 εκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της Ε.Ε. για στήριξη των νέων γεωργών μέσω του στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ. Αυτό θα επιτρέψει σε περισσότερους από 340 νέους γεωργούς να λάβουν στήριξη για να ξεκινήσουν τις επιχειρήσεις τους, και σε πάνω από 6.800 άτομα να έχουν πρόσβαση σε προγράμματα κατάρτισης. Επικεντρωνόμαστε επίσης στην προώθηση της επιχειρηματικότητας και της αγροτικής οικονομίας, καθώς και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Όσον αφορά την καινοτομία, η Κύπρος σχεδιάζει την προώθηση της χρήσης οργανικών λιπασμάτων.
Το χαλλούμι
Είμαι βέβαιος ότι μέσω της συνεργασίας μπορούμε να βρούμε τρόπο να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε το καθεστώς ΠΟΠ, σεβόμενοι παράλληλα τη νομοθεσία της Ε.Ε. για τις γεωγραφικές ενδείξεις.
–Ποια είναι η κατάσταση στον φάκελο του χαλλουμιού ΠΟΠ και των ανησυχιών για την αναλογία αγελαδινού και αιγοπρόβειου γάλακτος;
–Η χορήγηση του ΠΟΠ στο εμβληματικό τυρί χαλλούμι ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα, όχι μόνο επειδή αναγνωρίζει τα μοναδικά χαρακτηριστικά του, αλλά και επειδή φέρνει σε επαφή παραγωγούς από την ε/κ και την τ/κ κοινότητα. Γνωρίζω τις προκλήσεις για την τήρηση των προδιαγραφών, ιδίως όσον αφορά την αναλογία γάλακτος. Οι κανόνες απαιτούν η αναλογία πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος να είναι μεγαλύτερη από την αναλογία αγελαδινού, αλλά αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να επιτευχθεί στην πράξη. Έχουμε χορηγήσει προσωρινή παρέκκλιση που επιτρέπει στους παραγωγούς να χρησιμοποιούν υψηλότερο ποσοστό αγελαδινού γάλακτος μέχρι το 2029. Πρέπει όμως να αρχίσουμε από τώρα να δουλεύουμε για να βρούμε μακροπρόθεσμη λύση που να επιτρέψει στους παραγωγούς να πληρούν τις προδιαγραφές. Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει την Κυπριακή Δημοκρατία και πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών γάλακτος και από τις δύο πλευρές του νησιού. Είμαι βέβαιος ότι μέσω της συνεργασίας μπορούμε να βρούμε τρόπο να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε το καθεστώς ΠΟΠ, σεβόμενοι παράλληλα τη νομοθεσία της Ε.Ε. για τις γεωγραφικές ενδείξεις.
