Του Πάρη Δημητριάδη
Βίντεο, σκηνοθεσία: Στέλιος Στεφάνου/Ηχοληψία: Αντώνης Χατζηαντωνίου
Παρά τη διαχρονική, οπτική ρύπανση με τις πανάσχημες πινακίδες και τα βέβηλα αυτοκίνητα, μια ευχάριστη κινητικότητα παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στην ιστορική οδό Αγίου Ανδρέου της Λεμεσού, με παλιά μαγαζιά να αποκτούν ξανά ζωή αλλά και νέα ενδιαφέροντα να ξεφυτρώνουν.
Στη γωνία με Ανεξαρτησίας, για παράδειγμα, λειτούργησε το ντιζαινάτο Wagmi, με τη στενόμακρη πορτοκαλί στοά και τη λίμνη με νούφαρα. Εκεί μας υποδέχεται ευγενικά και μιλώντας μας ελληνικά, η ρωσικής καταγωγής, Olga Melik - Karakozova, η οποία μετακόμισε από τη Μόσχα στην Κύπρο πέρσι «για να ζήσει σε μια κοινωνία ελεύθερη».
«Ευτυχώς που δεν πήγα Αμερική»
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ρωσικής καταγωγής Olga Melik Karakozova, βραβευμένη coffee barista, πούλησε τα πάντα στη Μόσχα και ήρθε με τη σύντροφό της και τα σκυλιά της στην Κύπρο
«Η σημερινή μου γυναίκα» μάς λέει η βραβευμένη coffee barista «είχε, αρκετά χρόνια πριν, ερωτευτεί την Κύπρο. Όταν γνωριστήκαμε και της είπα ότι ήθελα να φύγω από τη Ρωσία, μου είπε ότι ήξερε πού να πάμε. Άρχισε να με φέρνει στο νησί, δύο, με τρεις, περίπου, φορές τον χρόνο και να μου δείχνει τα κατατόπια. Θυμάμαι να ποδηλατούμε, να κολυμπάμε, τέτοια πράγματα».
Κάποια στιγμή, συμπληρώνει η Όλγα, άρχισε να ψάχνει και η ίδια στη Λεμεσό ένα μέρος να νοικιάσει, για να ανοίξει το δικό της μαγαζί, καθώς για είκοσι και πλέον χρόνια ασχολείται με τον καφέ επαγγελματικά.
«Το αρχικό πλάνο ήταν να πηγαινοερχόμαστε από τη Ρωσία στην Κύπρο, μέχρι να δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση και αναλόγως να πράξουμε. Όταν όμως άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αποφασίσαμε να πουλήσουμε αμέσως ό,τι είχαμε στη Ρωσία, να πάρουμε τα σκυλιά μας και τα ποδήλατά μας και να εγκατασταθούμε μονίμως στην Κύπρο».
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι απαίσιος» σχολιάζει. «Μακάρι να σταματήσει χθες».
Ανακούφιση και ποιότητα ζωής
Πίσω στο σήμερα, έναν και κάτι χρόνο μετά τη μετακόμιση, η Όλγα αισθάνεται βαθιά ανακούφιση και ικανοποίηση από την απόφασή της να μετακομίσει στην Κύπρο. Ξέρετε, μας λέει, «μόλις επέστρεψα από τις ΗΠΑ, όπου είχα για να συμμετάσχω σε ένα coffee expo. Λίγο πριν από την πανδημία και συγκεκριμένα το 2019, είχα πάει ξανά στην Αμερική και η πραγματικότητα είναι πως ήταν κάπως το μεγάλο μου όνειρο να ζήσω εκεί. Τώρα, όμως, αφού έχει μεσολαβήσει μια πανδημία και ένας πόλεμος, διαπιστώνω ότι τελικά πολύ καλά έκανα που δεν πήγα Αμερική και ήρθα στην Κύπρο!».
Αναφορικά με τον δεσμό με τη σημερινή της γυναίκα, αυτός, μας εξηγεί η Όλγα, επισημοποιήθηκε στην Κύπρο, αφού στη Ρωσία, ο γάμος ή έστω το σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών δεν επιτρέπεται ούτε για αστείο.
«Παρόλο που η οικογένεια μου και όλοι γύρω μου, στη Μόσχα, γνώριζαν ότι είμαι γκέι και είχα την πεποίθηση ότι ζούσα μια καλή ζωή εκεί, τώρα, μετά από δώδεκα μήνες στην Κύπρο, συνειδητοποιώ ότι δεν θέλω ποτέ να επιστρέψω σε εκείνη τη ψευδαίσθηση της άνεσης που νόμιζα ότι είχα», αναφέρει. Μπορεί στην Κύπρο, προσθέτει, να μην έχουμε ακόμη, ως λοάτκι άτομα εντελώς ισότιμα δικαιώματα, «συγκριτικά όμως με τη Ρωσία η διαφορά είναι τεράστια».
Επιπλέον, ο καιρός και το κλίμα της Κύπρου έχει αποδειχθεί ζήτημα κομβικής σημασίας για την ίδια. «Να ξυπνάς κάθε πρωί με ηλιοφάνεια, είναι κάτι το απερίγραπτο» σημειώνει χαρακτηριστικά. «Σε βοηθά να έχεις παραγωγικότητα και καλή διάθεση».
Στη Ρωσία, σύμφωνα με την Όλγα, ποτέ δεν γνωρίζεις τι θα σου ξημερώσει κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να σου προκαλέσει τρομερή ανασφάλεια. «Αυτό ισχύει και για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα μίντια που έκαναν αντιπολίτευση οδηγήθηκαν σε κλείσιμο, άνθρωποι συλλαμβάνονταν, δεν είχαμε δικαίωμα να διαδηλώσουμε, ήμασταν από παντού περιορισμένοι».
Σχέση με τον καφέ
Η σχέση της Όλγας με τον καφέ άρχισε από τότε που ήταν 18 ετών, όταν είχε αρχίσει να εργάζεται ως barista σε καφετέρια της Μόσχας. Αφού κατάφερε να διακριθεί τέσσερις φορές σε εθνικούς διαγωνισμούς της Ρωσίας, άρχισε να ταξιδεύει, συμμετέχοντας σε διεθνή events. Σταδιακά κατέληξε πως ήθελε να ασχοληθεί με το λεγόμενο δίκαιο εμπόριο (fair trade), του καφέ, που είναι ένα οργανωμένο, διεθνές κοινωνικό κίνημα, το οποίο μάχεται ενάντια στην αποικιοκρατική προσέγγιση και ως στόχο έχει να βοηθά τους παραγωγούς στις αναπτυσσόμενες χώρες.
«Η εμπειρία μου με την προμήθεια καλού καφέ από τις χώρες που το παράγουν είναι κάτι που το εφαρμόζω τώρα, κι εδώ, στο Wagmi. Συνεργάζομαι συγκεκριμένα με παραγωγούς στη Βραζιλία, στο Ελ Σαλβαδόρ και στην Κένυα, με τους οποίους έχω απευθείας σχέση. Βασικά πληρώνουμε ό,τι μας ζητήσει ο παραγωγός, μια προσέγγιση για την οποία αγωνίζομαι, καθότι πιστεύω ότι αν έχεις έναν επαγγελματία παραγωγό με τον οποίο συνεργάζεσαι, τότε απλά δεν είναι δίκαιο να του υποδεικνύεις εσύ τα χρήματα που προτίθεσαι να διαθέσεις».
Πολυπολιτισμικότητα και ρωσική κοινότητα
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της Όλγας για την πολυπολιτισμικότητα στην Κύπρο. «Είναι από τα πράγματα που απολαμβάνουμε πολύ στο νησί», μας λέει, αναφέροντας κιόλας ότι σε πρόσφατη επίσκεψή της στην Αθήνα διαπίστωσε ότι η Κύπρος είναι τελικά πιο κοσμοπολίτικη και πολυπολιτισμική από την Ελλάδα. «Ο πλούτος της διαφορετικότητας εδώ εντοπίζεται», παρατηρεί.
Ζητήσαμε επιπλέον από την Όλγα να μοιραστεί μαζί μας τις σκέψεις της και για την πολυάριθμη ρωσική κοινότητα της Λεμεσού. «Αντιλαμβάνομαι ότι από τη δεκαετία του 90, πολλοί Ρώσοι έρχονται συνεχώς Κύπρο, έχω την εντύπωση όμως ότι οι περισσότεροι είναι κάπως διαφορετικοί από όλους όσοι τουλάχιστον άρχισαν να φτάνουν μετά τον πόλεμο. Ίσως μετά που άρχισε ο πόλεμος αρκετοί «καλοί» Ρώσοι να άρχισαν να έρχονται. Αυτό μου αρέσει. Εκείνο που μάλλον δεν μου αρέσει αναφορικά με τη ρωσική κοινότητα της Κύπρου είναι μάλλον η εσωστρέφειά της. Δεν συνηθίζουμε να μαθαίνουμε ελληνικά, δεν μας αρέσει να επικοινωνούμε σε άλλες γλώσσες και γενικώς είμαστε εγωπαθείς. Ελπίζω όμως στην αλλαγή, αφού ξέρω ότι ως Ρώσοι μπορούμε να φερθούμε διαφορετικά. Νομίζω ότι αρκετοί θα συμφωνούσαν μαζί μου».
Μαθήματα ελληνικών κάνει δύο φορές την εβδομάδα. «Τα ελληνικά είναι δύσκολα! Τα ρωσικά όμως είναι πιο δύσκολα», μας λέει, σε σπαστά ελληνικά, χαμογελώντας. Πώς όμως μπήκε στη διαδικασία να μάθει μια τόσο δύσκολη γλώσσα, τη ρωτάμε, έχοντας στο μυαλό μας το ομολογουμένως δυσάρεστο δεδομένο ότι οι περισσότεροι Ρώσοι και ίσως ευρύτερα οι μη ελληνόφωνοι που ζουν Κύπρο αποφεύγουν να μαθαίνουν τη γλώσσα μας. «Μα είναι απλό, μαθαίνω ελληνικά επειδή μένω στην Κύπρο», απαντά.
Συνοψίζοντας, η Όλγα Καρακόζοβα αισθάνεται την ανάγκη να επαναλάβει ότι νιώθει προνομιούχα για τη ζωή που σταδιακά αποκτά στο νησί μας. «Είμαι εδώ με την οικογένειά μου, τα σκυλιά μου και τρέχω ένα πρότζεκτ που μου αρέσει και για το οποίο είμαι περήφανη, αφού νομίζω ότι κάναμε καλή δουλειά. Τι άλλο να θέλω». Κάτι πολύ καλό, στην Κύπρο, καταλήγει, είναι η ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. «Είναι ξεκάθαρη» τονίζει.
