Της Μαρίας Ηρακλέους
Έχει καταγραφεί πολλάκις μέσα από στατιστικά στοιχεία ότι ο τζίρος στο λιανικό τροφίμων ακολουθεί ανοδική πορεία. Παράλληλη πορεία ακολουθούν και τα ανοίγματα των υπεραγορών. Εξετάζοντας τις κινήσεις των μεγάλων αλυσίδων τουλάχιστον την περίοδο 2018- 2019, παρατηρείται σημαντική ενίσχυση του κλάδου κυρίως σε Λευκωσία και Λεμεσό όπου έχει μεταφερθεί το πεδίο του ανταγωνισμού. Ο ανταγωνισμός έχει δώσει λαβή για ανησυχίες οι οποίες έχουν εκφραστεί τους τελευταίους μήνες σε επιχειρηματικούς κύκλους και που κάνουν λόγο για υπερβολή στις επεκτάσεις των υπεραγορών. Αν και δεν έχει καταγραφεί μέσα από στοιχεία, ωστόσο σε επίπεδο πληροφοριών, γίνεται λόγος για προβλήματα και σε συμφωνίες με προμηθευτές που οδηγούν στον τερματισμό συνεργασίας με συγκεκριμένες υπεραγορές.
Το σκηνικό
Το σκηνικό, όπως διαμορφώνεται στον τομέα του λιανικού τροφίμων, ανεβάζει στα ύψη τον ανταγωνισμό, που γίνεται πιο έντονος σε Λευκωσία και Λεμεσό. Στον χάρτη μπαίνει και η Πάφος, μετά το τελευταίο άνοιγμα της υπεραγοράς ΑΛΦΑ ΜΕΓΑ στην λεωφόρο Αποστόλου Παύλου στην Πάφο, κοντά σε κατάστημα της αλυσίδας Υπεραγορών Παπαντωνίου, στις 15 Δεκέμβριου. Μια εβδομάδα νωρίτερα, άνοιξε το πρώτο κατάστημα της αλυσίδας Παπαντωνίου στην Λευκωσία και συγκεκριμένα στην Έγκωμη, σε απόσταση μισού χιλιομέτρου από την υπεραγορά ΑΛΦΑΜΕΓΑ.
Το σκηνικό δεν διαφέρει ούτε στην Λεμεσό, όπου ΜΕΤΡΟ, ΑΛΦΑΜΕΓΑ και Lidl θα συνυπάρχουν σε πολύ κοντινή μεταξύ τους απόσταση, μετά την έλευση του ΜΕΤΡΟ στις εγκαταστάσεις του πρώην Πισσαρίδη, το Lidl να ανοίγει στον ίδιο δρόμο μέχρι τέλος Ιουνίου 2020 ενώ ήδη δραστηριοποιείται στον χώρο του πρώην E&S το ΑΛΦΑΜΕΓΑ. Στην ουσία, σε ένα δρόμο δραστηριοποιούνται τρεις μεγάλες υπεραγορές, με συνολικό εμβαδόν να ξεπερνά τα 9 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα.
Υπενθυμίζεται ότι εδώ και ένα χρόνο η ΑΛΦΑΜΕΓΑ λειτουργεί το νέο της κατάστημα στην Λακατάμεια, δίπλα από την Lidl, κάτι το οποίο θεωρήθηκε ότι ανέβασε σε άλλα επίπεδα το παιχνίδι του ανταγωνισμού. Πάντως, η ίδια η εταιρεία δεν θεωρεί ότι δεν μπορεί να συνυπάρξει με την Lidl, κάτι που αναφέρει σε δηλώσεις του ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Γιώργος Θεοδότου. Εξάλλου, , όπως επισημαίνει, των ανοιγμάτων προηγήθηκαν έρευνες, ενώ επικαλείται και τα ενθαρρυντικά μηνύματα που λαμβάνει η εταιρεία από τις πωλήσεις, τόσο στην Λακατάμεια, όσο και στην Πάφο και τα Πολεμίδια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας, από το σύνολο του τζίρου της αγοράς, συνόλου 1,3 δισεκατομμυρίου ευρώ, τα 300 εκατομμύρια αφορούν την αλυσίδα ΑΛΦΑΜΕΓΑ. Άρα συγκεντρώνει ποσοστό γύρω στο 27%. Υπολογίζει μάλιστα ότι τον επόμενο χρόνο, η αλυσίδα θα ξεπεράσει τα 300 εκατομμύρια ευρώ. Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της αλυσίδας υπεραγορών ΑΛΦΑΜΕΓΑ Γιώργος Θεοδότου ανέφερε ότι το 2019, ήταν χρονιά πολλών ανοιγμάτων για την εταιρεία. Από τα τέλη Οκτωβρίου 2018 και το άνοιγμα της υπεραγοράς στην Λακατάμεια, ακολούθησε τον Ιούλιο το άνοιγμα της υπεραγοράς στα Πολεμίδια και μόλις πριν μια εβδομάδα στην Πάφο. Πλέον για το 2020 φαίνεται ότι κατεβάζει λίγο τις ταχύτητες. Στην επίσημη ατζέντα της εταιρείας για το πλάνο ανάπτυξης καταγράφεται το άνοιγμα στην Λάρνακα, αφού έχει συνάψει συμφωνία με την εταιρεία Acsion Ltd, την ιδιοκτήτρια εταιρεία του Metropolis Mall το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει μέχρι τέλος του 2020 ή αρχές του 2021. Υπάρχει επίσης, τουλάχιστον ως επιλογή, και η μαρίνα Αγίας Νάπας. Βάσει του πλάνου, προνοείται η δημιουργία μιας υπεραγοράς, μικρότερου μεγέθους. Αν και δεν υπάρχουν σε εξέλιξη συζητήσεις μεταξύ των δύο εταιρειών θεωρείται ότι είναι κάτι το οποίο θα αξιολογηθεί, όπως και άλλες περιπτώσεις οι οποίες φτάνουν ενώπιον της ΑΛΦΑΜΕΓΑ.
Με προσοχή
Μετά από δύο χρονιές με αρκετά ανοίγματα, φαίνεται ότι τα πλάνα των εταιρειών αλλάζουν για το 2020, χρονιά στην οποία θα δούμε μεν νέα καταστήματα τα οποία αποτελούν σχεδιασμούς προηγούμενων ετών. Βάσει αυτών, αναμένεται ότι εντός θα λειτουργήσουν τέσσερα νέα καταστήματα αλυσίδων υπεραγορών. Η νέα μικρού τύπου υπεραγορά στην μαρίνα Αγίας Νάπας, το νέο METRO και το Lidl στην Λεμεσό στην περιοχή Αγίας Φυλάξεως, και η υπεραγορά ΑΛΦΑΜΕΓΑ στο νέο Metropolis Mall της Λάρνακας το οποίο τουλάχιστον βάσει προγραμματισμού αναμένεται τέλη του 2020. Πέραν αυτών των ανοιγμάτων οι επενδύσεις των εταιρειών για το 2020 επικεντρώνονται στη διατήρηση των κεκτημένων, και στην βελτίωση της εμπειρίας των αγορών του καταναλωτή. Άρα, επενδύσεις και αλλαγές σε υφιστάμενα καταστήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Lidl το οποίο όπως ενημέρωσε την «Κ» ετοιμάζει μεν επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων για το 2020, ωστόσο αυτές αφορούν κυρίως αλλαγές σε υφιστάμενα καταστήματα και όχι σε επέκταση της φυσικής παρουσίας των καταστημάτων.
Αντέχει η αγορά;
Το ερώτημα που τίθεται επιτακτικά από παράγοντες του λιανικού είναι το κατά πόσο η αγορά, εφόσον δεν αυξάνεται, μπορεί να απορροφήσει την αύξηση του αριθμού των υπεραγορών. Ή διαφορετικά, κατά πόσο η προσφορά, θα υπερκεράσει την ζήτηση με αποτελέσματα δυσμενή για τους παίκτες της αγοράς. Σημειώνεται ότι πέραν των εν δυνάμει καταναλωτών που είναι μόνιμοι κάτοικοι της χώρας, το λιανικό βασίζεται σε μεγάλο βαθμό και στον εισερχόμενο τουρισμό, ο οποίος ναι μεν παρουσίασε αύξηση τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο, φέτος αλλά και το 2020 παραμένει βάσει εκτιμήσεων στα ίδια επίπεδα. Οπότε το ενδεχόμενο υπερθέρμανσης του κλάδου των υπεραγορών, είναι ένα σενάριο το οποίο παραμένει στις ανησυχίες όσων παρακολουθούν τις εξελίξεις.
Παρατηρείται ωστόσο μια οπισθοχώρηση όσον αφορά τα νέα ανοίγματα για το 2020. Ήδη παίκτες όπως η ΑΛΦΑΜΕΓΑ εκφράζει την εκτίμηση ότι το 2020 δεν σηκώνει μεγάλα ανοίγματα όπως έγινε το 2019. Εκτιμάται ότι ο ανταγωνισμός όπως έχει διαμορφωθεί είναι πολύ έντονος και πρέπει πλέον μια αλυσίδα να είναι πολύ προσεκτική πριν να ανοίξει ένα κατάστημα. Εναπόκειται πλέον στον καθένα να κάνει τους υπολογισμούς του και βάσει της στρατηγικής του να αποφασίσει αν θα επεκταθεί. Ο σύνδεσμος ο οποίος εκπροσωπεί τις υπεραγορές, θεωρεί ότι τουλάχιστον επί του παρόντος, οι επιχειρήσεις του κλάδου δουλεύουν σε σωστή βάση και τα βήματα γίνονται με συγκεκριμένη στρατηγική και πολιτική ώστε να δίνεται στον Κύπριο καταναλωτή το καλύτερο δυνατό στην εξυπηρέτηση και τις υποδομές.
Από μια κλωστή
Οι ισορροπίες στην αγορά, και το παιχνίδι του ανταγωνισμού των υπεραγορών διαμορφώνεται στην βάση του ελεύθερου ωραρίου των καταστημάτων. Στην ουσία αυτό το μέτρο έδωσε ανάσα και ευκαιρία για νέα ανοίγματα στο λιανικό εμπόριο, σε επιχειρηματικό επίπεδο, ενώ συγκράτησε χαμηλά τους δείκτες ανεργίας. Ήταν δε ο μοχλός για την αύξηση του κύκλoυ εργασιών και του τζίρου των καταστημάτων εν μέσω οικονομικής κρίσης. Γίνεται όμως πλέον σαφές ότι οι ισορροπίες μπορούν να θεωρηθούν και ως εύθραυστες αν για οποιοδήποτε λόγο αλλάξει το καθεστώς του ελεύθερου ωραρίου. «Αν αλλάξει για οποιοδήποτε λόγο αυτό το μέτρο τότε δεν θα επηρεάσει αρνητικά μόνο τις υπεραγορές αλλά και την οικονομία του κράτους» εκτιμά ο παγκύπριος σύνδεσμος υπεραγορών διά του εκτελεστικού γραμματέα του, Ανδρέα Χατζηαδάμου. Θεωρείται βέβαιο ότι ένα τέτοιο σενάριο θα οδηγούσε σε συρρίκνωση των πωλήσεων των υπεραγορών, μείωση του κύκλου εργασιών, των εσόδων και αναπόφευκτα σε μείωση του προσωπικού, αύξηση του αριθμού των ανέργων. Από την άλλη η αύξηση της απασχόλησης η οποία έχει επιτευχθεί ως απότοκο του μέτρου δεν μεταφράζεται απαραίτητα και σε υγιείς όρους και στις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων.
ΕΝΤΥΠΗ
