Της Μαρίας Ηρακλέους
Σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και αποκλειστικής εισαγωγής καταφεύγουν οι καταναλωτές, σε μια προσπάθεια να διαχειριστούν τις πληθωριστικές πιέσεις στα καταναλωτικά προϊόντα στα σουπερμάρκετ. Αυτή η τάση καταγράφεται τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο- γύρω στο 35% ο μέσος όρος μεριδίου στα σουπερμάρκετ βάσει του statista- αλλά και στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν μετρήσιμα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, για την περίοδο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2022, το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ανέρχονται στο 16,1% και καταγράφεται σταδιακή αύξηση του μεριδίου αγοράς, κάθε χρόνο. Ανοδική τάση υπάρχει και στην Κύπρο, αν και επίσημα στατιστικά δεν υπάρχουν διαθέσιμα.
Υπάρχουν ωστόσο οι εκτιμήσεις οι οποίες διατυπώνονται στην «Κ» από γνώστες των δεδομένων στο λιανικό τροφίμων, καθώς και οι κινήσεις των υπεραγορών, οι οποίες σχεδόν στην ολότητα τους, προσφέρουν στον καταναλωτή την επιλογή των προϊόντων της ιδιωτικής ετικέτας. Πρόκειται για όρο που συστήθηκε στην κυπριακή αγορά γύρω στο 2009, με την είσοδο της αλυσίδας υπεραγορών Lidl, η οποία διαθέτει γκάμα προϊόντων στην πλειοψηφία τους, ιδιωτικής ετικέτας. Σταδιακά, ο ανταγωνισμός ενισχύθηκε και σε αυτό το κομμάτι, εφόσον και οι υπόλοιπες μεγάλες και μικρότερες υπεραγορές έβαλαν την δική τους ετικέτα σε προϊόντα διαφόρων κατηγοριών. Η ιδιωτική ετικέτα ενισχύθηκε σημαντικά το 2013, την περίοδο της οικονομικής κρίσης και σήμερα ανεβαίνουν ακόμα περισσότερο λόγω πληθωρισμού, εξηγεί ο γγ του ΠΑΣΥΛΕ, Μάριος Αντωνίου. «Πάντοτε μια οικονομική κρίση, ευνοεί αυτά τα προϊόντα. Γενικά όμως είναι μια ποιοτικά καλή επιλογή που ήρθε για να μείνει, ανεξαρτήτως κρίσης». Από την πλευρά του ο εκτελεστικός γραμματέας του Συνδέσμου Υπεραγορών, Ανδρέας Χατζηαδάμου, ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύ καλή δουλειά σε αυτό το κομμάτι, με τις υπεραγορές να επενδύουν ολοένα και περισσότερο στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, προσπαθώντας να αυξήσουν την παρουσία τους σε περισσότερες κατηγορίες.
Τα προϊόντα
Τί είναι όμως τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας; Πρόκειται για προϊόντα τα οποία παράγει η ίδια η υπεραγορά, σε συνεργασία με βιομηχανίες παραγωγής, στην Κύπρο (στην προκειμένη περίπτωση) ή το εξωτερικό. Κάθε υπεραγορά έχει την δική της ετικέτα. Για παράδειγμα οι υπεραγορές Αλφαμεγα, έχουν προϊόντα ομώνυμης ετικέτας στις πλείστες κατηγορίες, ενώ η αλυσίδα Παπαντωνίου, έχει επιλέξει ομπρέλες όπως το «Διαλεκτό» και το «Star». Σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων, η ιδιωτική ετικέτα κερδίζει σημαντικά ποσοστά, τα οποία ωστόσο διαφέρουν αναλόγως της κατηγορίας. Η πληροφόρηση από τις Υπεραγορές Παπαντωνίου κάνει λόγο για μερίδια που κυμαίνονται από 10%-60%. Ο Μ. Αντωνίου, σχολιάζει ότι τα ποσοστά διαμορφώνονται ανά κατηγορία, σε σχέση και με την πιστότητα του καταναλωτή. Έτσι για παράδειγμα, πιο ευάλωτες κατηγορίες θεωρούνται προϊόντα προσωπικής υγιεινής όπως σφουγγάρι, αφρόλουτρο, σαπούνι νιπτήρα, χαρτί υγείας, καθώς και προϊόντας όπως το νερό, τα μπαχαρικά, αλάτι, ζάχαρη, αλεύρι, μπισκότα και όσπρια. Για αυτά τα προϊόντα πιο σπάνια καταγράφεται το brand loyalty του πελάτη, και έτσι είναι πιο εύκολο η μετακίνηση του καταναλωτή από brand σε brand με βασικότερο παράγοντα την διαφορά της τιμής. Εξ’ ου και πρόκειται για προϊόντα τα οποία επιλέγονται συχνότερα από τους καταναλωτές από τις κατηγορίες ιδιωτικής ετικέτας. Μικρότερα ποσοστά πωλήσεων ιδιωτικής ετικέτας έχουν προϊόντα όπως ο καφές και τα δημητριακά, και ακόμη λιγότερο τα αλκοολούχα ποτά καθώς δυσκολότερα ο καταναλωτής θα μετακινηθεί σε διαφορετικό brand. Τονίζεται πάντως ότι και τα επίπεδα ποιότητας αυτών των προϊόντων είναι εφάμιλλά των επώνυμων, με τους ελέγχους να γίνονται στην βάση των ίδιων ποιοτικών κριτηρίων.
Χαμηλότερες τιμές
Είναι γεγονός ότι πλέον, με τα επίπεδα ακρίβειας να ανεβαίνουν, οι υπεραγορές προσπαθούν να αυξήσουν τις επιλογές που δίνουν στους καταναλωτές τους, ώστε να απευθύνονται σε όλα τα πορτοφόλια. Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές από τα επώνυμα, εφόσον δεν περιλαμβάνουν το κόστος του μεσάζοντα, και διατηρώντας τα επίπεδα ποιότητας, δίνουν μια σοβαρή επιλογή στους καταναλωτές. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο και μια έμμεση πίεση προς τους προμηθευτές, ώστε να συγκρατούν τις τιμές τους, εξηγεί ο κ. Αντωνίου και εν τέλει διατηρεί την ισορροπία στην αγορά. Ενισχύει παράλληλα την βιομηχανία παραγωγής, εφόσον γίνεται προσπάθεια τα περισσότερα προϊόντα να παράγονται από εγχώριες βιομηχανίες. Πέραν της ιδιωτικής ετικέτας, ο πληθωρισμός ενισχύει και τις πωλήσεις προϊόντων ετικέτας αποκλειστικής εισαγωγής, τα οποία επίσης διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τις γνωστές κυρίαρχες επωνυμίες.
Σημειώνεται ότι, συγκριτικά με τα μερίδια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Κύπρος βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, εκτιμάται όμως ότι οι ρυθμοί ανεβαίνουν και θα πλησιάσουν σταδιακά, τα επίπεδα του εξωτερικού. Σημαντικός είναι και ο ρόλος των υπεραγορών στην επιμόρφωση των καταναλωτών σε σχέση με τα συγκεκριμένα προϊόντα, με περισσότερες πληροφορίες διαθέσιμες στους ιστότοπούς τους.
