Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Με γραμμές που θα επιτάσσει το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι οι προϋπολογισμοί που θα ετοιμάζονται στα επόμενα χρόνια, τουλάχιστον μέχρι και τη λήξη του προγράμματος του Σχεδίου Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το 2026. Ο φετινός προϋπολογισμός, αυτός του 2022, θα είναι και ο πρώτος που θα κινηθεί σε πορεία που θα κατευθύνει το Ταμείο, όσον αφορά βέβαια τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις. Την ίδια ώρα, το Υπουργείο Οικονομικών, που έχει αναλάβει να ετοιμάσει τον προϋπολογισμό του 2022, έχει να βάλει δύο παρονομαστές στο κλάσμα: αυτόν του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά συγχρόνως και αυτόν της εξόδου από την πανδημία. Τα «γκέμια είναι καλά κρατημένα» για τον προϋπολογισμό που ετοιμάζεται, όσον αφορά μέτρα που θα θελήσουν τα άλλα Υπουργεία και που θα συνεπάγονται επιπλέον κόστος.
Η διαδρομή που θα ακολουθείται πλέον, θα είναι για όποιες νέες προτάσεις να υποβάλλονται πρόσθετες πιστώσεις, ενώ ταυτόχρονα, στόχος είναι να μην υπάρξουν έργα ή πρόνοιες που δεν έχουν είτε εξαγγελθεί από την Κυβέρνηση, είτε σχεδιαστεί στη βάση του αναπτυξιακού προγράμματος του Σχεδίου Ανάκαμψης, είτε έργων που έχουν ξεκινήσει και πρέπει –ως γεγονός- να υλοποιηθούν. Για παράδειγμα, στο τελευταίο σκέλος της προηγούμενης πρότασης, για οποιαδήποτε έργα άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ, οι αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να ετοιμάζουν σχετικό σημείωμα που να δικαιολογεί το έργο και το ποσό που θα χρειάζεται. Γίνεται αντιληπτό πως το ΥΠΟΙΚ έχει θέσει ως στόχο την συγκράτηση των δημοσίων οικονομικών μετά το «σοκ» που περνά η οικονομία της Κύπρου, λόγω πανδημίας και περιορισμών που επιβλήθηκαν από το Μάρτιο του 2020 μέχρι και σήμερα.
Γυρνώντας στα του Ταμείου Ανάκαμψης και τη σχέση τους με τον προϋπολογισμό, ο προϋπολογισμός του 2022 θα κάνει την πρεμιέρα για διασύνδεση της ενίσχυσης της επιχειρηματικής και επενδυτικής δραστηριότητας στην Κύπρου, άρα και έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Υπενθυμίζεται η βαρύνουσας σημασίας δήλωση του Υπουργού εξάλλου στην έκδοση της «Κ» της Κυριακής, λέγοντας πως ο προϋπολογισμός του 2022 διέπεται από μια ιδιαίτερα αναπτυξιακή πνοή, που σηματοδοτεί το ότι περνάμε δυνατά στην εποχή της ανάπτυξης. «Είναι ένας επεκτακτικός προϋπολογισμός, ο οποίος θα χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή άρση των σχεδίων στήριξης, σε αναπτυξιακά έργα και μεταρρυθμίσεις που θα έχουν μεσοπρόθεσμο αλλά και μακροπρόθεσμο όφελος για τη χώρα», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Στο στρατηγικό πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής για το 2022 – 2024 εξάλλου καταγράφεται πως η παρούσα δήλωση κυβερνητικής στρατηγικής θέτει τις βασικές στρατηγικές επιδιώξεις οι οποίες θα πρέπει να διέπουν την κατανομή των πόρων του Προϋπολογισμού για την περίοδο 2022- 2024. Οι άμεσες προτεραιότητες, οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στον στρατηγικό σχεδιασμό των Υπουργείων και άλλων κρατικών υπηρεσιών, καθώς και στον προϋπολογισμό του 2022, αφορούν την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων επιπτώσεων της πανδημίας καθώς και την ανάκαμψη. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υιοθετηθούν τα κατάλληλα χρονοδιαγράμματα που να ανταποκρίνονται στα έκτακτα μέτρα στήριξης, που υιοθετούνται από την κυβέρνηση αλλά και στους προγραμματισμούς για έγκαιρη και αποτελεσματική προώθηση και υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα στηριχθούν πρωτίστως μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης, λαμβανομένης υπόψη της εμπροσθοβαρούς κατανομής των πόρων του, αλλά και μέσω των άλλων αναπτυξιακών προγραμμάτων της κυβέρνησης που θα στηριχθούν από ευρωπαϊκούς, άλλους εξωτερικούς ή και εθνικούς πόρους.
Παράλληλα, με τις ανάγκες και προτεραιότητες που καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο, οι μεσοπρόθεσμες στρατηγικές κατευθύνσεις αντικατοπτρίζουν πρόσθετα τις προτεραιότητες που τίθενται για την Κύπρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο βάσει, συγκεκριμένα, των ειδικών ανά χώρα συστάσεων για αντιμετώπιση των κύριων προκλήσεων που εντοπίζονται από την ΕΕ για την Κύπρο, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι εν λόγω προκλήσεις και συστάσεις αντικατοπτρίζονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης για την περίοδο 2021-2026, ενώ θα αντικατοπτρίζονται πλήρως και στο νέο Εθνικό Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα για το 2021. Παράλληλα, μέσω της διασύνδεσης πλέον του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ, οι εν λόγω συστάσεις λαμβάνονται πρόσθετα υπόψη στους στόχους και προτεραιότητες του Προγράμματος ΘΑλΕΙΑ που θα στηριχθεί από τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής αλλά και από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ, για την περίοδο 2021-2027.
Έγκαιρη επίτευξη των 271 στόχων
Η εκταμίευση του 1,2 δισεκατομμυρίου ευρώ που αποτελείται από 1 δισ. σε χορηγίες και 230 εκατ. ευρώ από δανεισμό στην 6ετία μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν επιτευχθούν εγκαίρως οι 271 στόχοι του Ταμείου Ανάκαμψης, που συνδέονται για την κάθε μία από τις επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που υπάρχει στο πλάνο. Αναλυτικότερα, από τις 172 συνολικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, 100 περίπου –όπως δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών– βρίσκονται ήδη στο στάδιο της υλοποίησής τους ή στη διαδικασία των προπαρασκευαστικών ενεργειών με σκοπό την έναρξη της υλοποίησής τους εντός του 2021, με την περίοδο ολοκλήρωσης των μέτρων και έργων να κυμαίνεται έως το 2026. Οι επενδύσεις, οι μεταρρυθμίσεις, τα σχέδια και οι δράσεις που εμπίπτουν στους πέντε βασικούς πυλώνες πολιτικής του Σχεδίου και για την κατανομή των πόρων ύψους 1,2 δισ. ευρώ αφορούν 74 εκατ. ευρώ στην δημόσια υγεία και πολιτική προστασία, 448 εκατ. ευρώ στην ταχεία μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, 422 εκατ. ευρώ στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, 89 εκατ. ευρώ προς μια ψηφιακή εποχή, 173 εκατ. ευρώ για απασχόληση, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό.
Σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε ο Υπουργός Οικονομικών στη Βουλή, το Σχέδιο περιλαμβάνει μια συνεκτική δέσμη 133 παρεμβάσεων, 58 μεταρρυθμίσεων και 75 επενδύσεων. Συνυπολογίζοντας τα κονδύλια του Σχεδίου και του Ταμείου Πολιτικής Συνοχής, καθώς και τις πρόσθετες ιδιωτικές επενδύσεις που θα προκύψουν από την υλοποίηση των στηριζόμενων σχεδίων, ο οικονομικός αντίκτυπος του Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο» είναι πέραν των 4 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το Υπουργό, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του Σχεδίου, πέραν της προβλεπόμενης αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, θα προστεθεί ένα επιπλέον ποσοστό ύψους 7%, ενώ από την υλοποίηση των κονδυλίων του Σχεδίου θα δημιουργηθούν πέραν των 11 χιλιάδων νέων, καλά αμειβόμενων, θέσεων εργασίας. Τον πυρήνα του Σχεδίου αποτελεί ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με 672,5 δισ. ευρώ σε διαθέσιμα δάνεια και επιχορηγήσεις για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα υλοποιήσουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ώστε να μετριαστούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας αλλά και να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες σε μελλοντικές προκλήσεις αλλά και στις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Προϋπόθεση για πρόσβαση και αξιοποίηση των χρηματοδοτικών κεφαλαίων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από τα κράτη- μέλη, αποτελεί η ετοιμασία ολοκληρωμένων εθνικών σχεδίων.
Έντυπη Έκδοση
