Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το Υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει η ύφεση να φτάσει γύρω στο 7% μέχρι το τέλος του 2020 με το δημόσιο χρέος να εκτιμάται επίσης στο 116,8%. Στα τέλη του 2019 το δημόσιο χρέος έφτασε στο 95,5%, όμως η επιδημία του κορωνοϊού ανέτρεψε πλήρως τα σχέδια της χώρας και για τη μείωσή του, αλλά και για τις χρηματοδοτικές της ανάγκες γενικότερα. Μπορεί να μην υπάρχουν εκτιμήσεις μακροπρόθεσμα μέχρι πού θα φτάσει το δημόσιο χρέος, ωστόσο το Υπουργείο Οικονομικών αναμένει πως το δημόσιο χρέος το 2021 θα μειωθεί από το 116,8% στο 103,2%.
Ταυτόχρονα, όμως, μπορεί να εξαχθεί βάσει στοιχείων το συμπέρασμα πως μέχρι και το 2031 το πρόγραμμα αποπληρωμής του χρέους θα είναι «βαρύ». Συγκριτικά, το δημόσιο χρέος έφτασε το 2016 στο 103,4%. Το δημόσιο χρέος έφτασε να είναι ξανά σε τριψήφιο νούμερο λόγω των εξόδων στις αγορές, για τις οποίες ασκήθηκε και αρκετή κριτική, με το Υπουργείο να απαντά επισήμως στην κριτική πριν μερικές ημέρες. Τον Ιανουάριο του 2020 η Κύπρος εξέδωσε δύο ευρωπαϊκά ομόλογα, 10ετούς και 20ετούς διάρκειας, ύψους 1 δισ. ευρώ και 750 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Εν συνεχεία, προχώρησε στην έκδοση και άλλων δύο ομολόγων στις αρχές Απριλίου για να ενισχυθούν τα ρευστά της διαθέσιμα, 7ετούς και 30ετούς διάρκειας ύψους 1,25 δισ. ευρώ και 0,5 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο του Υπουργείου Οικονομικών για αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ κατά το 2020 της τάξης του -7% σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο, και λαμβάνοντας υπόψη το κόστος του πακέτου μέτρων σε σχέση με την πανδημία του κορωνοϊού το οποίο εκτιμάται να ανέλθει στο 4,4% του ΑΕΠ, το πρωτογενές ισοζύγιο εκτιμάται να είναι αρνητικό ύψους 375 εκατ. ευρώ (-1,8% του ΑΕΠ) το 2020 σε σύγκριση με πλεονασματικό πρωτογενές ισοζύγιο ύψους 1,14 δισ. ευρώ (5,2% του ΑΕΠ) το 2019. Αντίστοιχα, το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2020, εκτιμάται ότι θα είναι ελλειμματικό ύψους 868 εκατ. ευρώ (-4,3% του ΑΕΠ) σε σύγκριση με πλεόνασμα 603 εκατ. ευρώ (2,7% του ΑΕΠ) το 2019.
Πώς αποτυπώνεται όμως το νέο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής του δημοσίου χρέους μετά τις εκδόσεις χρέους που προχώρησε η Κυπριακή Δημοκρατία και που εκτείνεται πλέον χρονικά μέχρι και το 2049; Βάσει του χρονοδιαγράμματος της αποπληρωμής του δημοσίου χρέους τα ομόλογα του εξωτερικού που θα πρέπει να πληρώσει η ΚΔ μέχρι και το 2049 φτάνουν τα 9,7 δισ. ευρώ. Σε αυτά περιλαμβάνονται δάνεια προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, στην Τράπεζα Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Όσον αφορά στα ομόλογα του εσωτερικού, η Κύπρος θα πρέπει να καταβάλει μέχρι και το 2026 περί τα 3,69 δισ. ευρώ, για τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας μέχρι και το 2031 περί τα 6,3 δισ. ευρώ, ενώ για «άλλα δάνεια» μέχρι και το 2048 θα πρέπει να δώσει 1,44 δισ. ευρώ. Συνολικά, το δημόσιο χρέος της Κύπρου ανερχόταν στα τέλη Μαρτίου 2020 στα 21,1 δισ. ευρώ. Έκτοτε, έχει προχωρήσει και σε άλλες εκδόσεις χρέους λόγω της πανδημίας ώστε να στηρίξει τη ρευστότητά του το κράτος, φτάνοντας το στα 24,5 δισ. ευρώ.
Η δύσκολη περίοδος
Από τα αναλυτικά στοιχεία του Γραφείου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους προκύπτει ότι η δυσκολότερη περίοδος όσον αφορά τις ετήσιες καταβολές είναι η επόμενη δεκαετία, αυτή δηλαδή από το 2020 μέχρι και το 2031. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου απαιτείται να πληρωθούν 18 δισ. ευρώ. Αν ξεπεραστεί η δύσκολη αυτή περίοδος μπαίνουμε σε πιο ομαλή περίοδο, κατά την οποία θα απαιτούνται ποσά διψήφιων αριθμών ευρώ ετησίως με μοναδικές εξαιρέσεις το 2034 που θα πρέπει να καταβάλει η Κύπρος 1,13 δισ. ευρώ, το 2040 να καταβάλει 755 εκατ. ευρώ και το 2049 να καταβάλλει 1 δισ. ευρώ. Για τον επόμενο χρόνο, από το 2020 δηλαδή μέχρι και το 2021, οι ετήσιες καταβολές για την αποπληρωμή των δανείων περιορίζονται ως επί το πλείστον για ομόλογα εσωτερικού.
Συγκεκριμένα, στα 1,08 δισ. ευρώ θα πρέπει να καταβληθούν φέτος για ομόλογα εσωτερικού και στα 819 εκατ. ευρώ για το 2021. Όπως φαίνεται από τα αναλυτικά στοιχεία του Γραφείου, στο τέλος του 2025 αρχίζει να εξοφλείται η οφειλή προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Από τα συνολικά 6,3 δισ. που πρέπει να λάβει μέχρι και το 2031, πρέπει να πληρωθούν 350 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2025, 1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2026, 1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2027, 1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2028, 1,05 δισ. μέχρι το τέλος του 2029, 900 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2030 και 1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2031. Τα ετήσια ποσά που θα πρέπει να καταβάλει η Κύπρος κατά την περίοδο 2041 – 2048 είναι σχεδόν μηδενικά και φτάνουν μόνο στα 4 εκατ. ευρώ.
Το μακροοικονομικό σενάριο
Με βάση το μακροοικονομικό σενάριο του Υπουργείου που ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ το 2021 εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης του 6%, το δημοσιονομικό ισοζύγιο προβλέπεται ότι θα βελτιωθεί κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Παρόλο που προβλέπεται ότι η οικονομία θα παρουσιάσει σημαντική βελτίωση κατά το 2021, το δημοσιονομικό ισοζύγιο εκτιμάται ότι θα είναι οριακά ελλειμματικό της τάξης του 0,4% του ΑΕΠ, ενώ ο στόχος για το υπό αναφορά έτος που είχε τεθεί κατά την υποβολή του Δημοσιονομικού Πλαισίου προ του κορωνοϊού για το 20202022 που έκανε λόγο για πλεόνασμα ύψους 2,5% του ΑΕΠ δεν αναμένεται να επιτευχθεί.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του ΥΠΟΙΚ, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας το 2021 αναμένονται θετικές με επιστροφή σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης. «Η ανάκαμψη το 2021 αναμένεται να είναι μερική, με πλήρη ανάκαμψη κατά το 2022, μη παραγνωρίζοντας κινδύνους για την οικονομία. Η εγχώρια κατανάλωση και οι επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά, σε σχέση με τα πολύ χαμηλά επίπεδα του 2020, ανακάμπτοντας κοντά στα επίπεδα του 2019. Οι εξαγωγές, σε αντίθεση, δεν αναμένεται να ανακάμψουν το ίδιο δυναμικά το 2021 λόγω του ότι ο τομέας του τουρισμού αναμένεται να ανακάμψει σταδιακά και όχι άμεσα στα επίπεδα που καταγράφηκαν από την κρίση», καταλήγει.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
