Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Αν και οι συνθήκες δεν είναι οι πιο ιδανικές εξαιτίας των διεθνών εξελίξεων, η Κύπρος από τον Σεπτέμβρη θα αρχίσει τον προγραμματισμό για έξοδο της στις αγορές. Η «Κ» είχε γράψει από τις αρχές της χρονιάς ότι η έξοδος της Κύπρου στις αγορές θα γινόταν πιθανώς το 4ο τρίμηνο του έτους και αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Παρά τις δυσμενείς διεθνείς εξελίξεις, λόγω των πολέμων και εμπορικών διαμαχών, όμως η Κύπρος δεν θα έχει πρόβλημα να δανειστεί και να λάβει μάλιστα και καλό επιτόκιο.
Την ίδια ώρα, αξίζει να τονιστεί ότι η χώρα δεν έχει πραγματική ανάγκη να βγει στις αγορές το 2025 για να λάβει ρευστά διαθέσιμα, ωστόσο, μίαν έξοδο στις αγορές θα τη χρειαστεί για να κρατήσει «επαφή» με τις διεθνείς αγορές. Η Κύπρος είναι καλυμμένη αρκετούς μήνες ακόμα, καθώς θα πρέπει να υπολογιστούν τα καλύτερα από τα αναμενόμενα δημοσιονομικά αποτελέσματα που καταγράφονται, όπως και οι άκρως επιτυχείς έξοδοι στις αγορές που έχουν ενισχύσει τα ταμειακά αποθέματα της χώρας. Αναλυτικότερα, οι χρηματοδοτικές ανάγκες ως ποσοστό του ΑΕΠ προβλέπεται να προσεγγίσουν το 3,2% το 2025, 3,1% το 2026 και 4,5% το 2027. Υπάρχει πιθανότητα λοιπόν επειδή δεν έχει πραγματική ανάγκη, να δούμε την Κύπρο να μην δανείζεται ένα δισ. ευρώ, αλλά μπορεί και να προχωρήσει σε μικρότερη έκδοση χρέους.
Οι χρηματοδοτικές ανάγκες ως ποσοστό του ΑΕΠ προβλέπεται να προσεγγίσουν το 3,2% το 2025, 3,1% το 2026 και 4,5% το 2027
Το χρέος που λήγει για το 2025 υπολογίζεται στα 1,82 δισεκατομμύρια ευρώ, για το 2026 στα 2,29 δισ. ευρώ και για το 2027 στα 2,44 δισ. ευρώ. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2025 υπολογίζονται στο 1,1 δισ. ευρώ, για το 2026 επίσης στα ίδια επίπεδα, ενώ για το 2027 στα 1,7 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα όσα βρίσκουμε στην ετήσια έκθεση του Γραφείου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, το συνολικό ανεξόφλητο χρέος την περίοδο 2025 - 2029, προσεγγίζει τα 10,4 δισ. ευρώ, ή περίπου 48% του συνολικού χρέους. Κατά τη διάρκεια της πιο πάνω περιόδου, ποσό ύψους 5,5 δισ. ευρώ, ή περίπου 53% του συνολικού χρέους που λήγει στην περίοδο αυτή σχετίζεται με τις αποπληρωμές των ευρωπαϊκών ομολόγων και ποσό ύψους 4,6 δισ. ευρώ, ή περίπου 44% αφορά αποπληρωμές δανείων της περιόδου αυτής. Το υπόλοιπο ποσό αφορά εγχώρια ομόλογα και ομόλογα προς φυσικά πρόσωπα. Όπως σημειώνει το Γραφείο, το έτος 2028, παρά την πρόωρη αποπληρωμή ποσού ύψους 150 εκατ. ευρώ από το ομόλογο EMTN που λήγει στο έτος αυτό, απεικονίζει τη μεγαλύτερη ετήσια συγκέντρωση λήξης χρέους ύψους 2,67 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το ήμισυ του ποσού σχετίζεται με την αποπληρωμή ομολόγων EMTN και το άλλο ήμισυ με την αποπληρωμή δανείων, που κατά μεγάλο μέρος αφορά την αποπληρωμή της τέταρτης δόσης προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ).
Από καλή θέση
Η πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου αναβαθμίζεται και αυτό τον χρόνο, ενώ αναμένεται και ο δεύτερος κύκλος αξιολογήσεων για το 2025. Οι οίκοι αξιολόγησης την έχουν περάσει στη βαθμίδα «Α-», τρεις βαθμίδες πάνω από το επενδυτικό επίπεδο, αναγνωρίζοντας –όπως πολλάκις έχουν αναφέρει οι τράπεζες– τη σημαντική ανάπτυξη, τη σταθερή δημοσιονομική πολιτική και τη μείωση του δημόσιου χρέους, καθώς και τη σημαντική βελτίωση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τον Μάιο του 2025, η S&P Global Ratings επιβεβαίωσε τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις της Κύπρου για το δημόσιο χρέος σε τοπικό και ξένο νόμισμα στο «A-», διατηρώντας σταθερό το outlook, έπειτα από την αναβάθμισή της από «BBB-» τον Δεκέμβριο του 2024. Επίσης, τον Μάιο του 2025, η Fitch Ratings επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της Κύπρου στο «A-» με σταθερό outlook, μετά την αναβάθμιση από «BBB+» τον Δεκέμβριο του 2024. Ο Moody's επιβεβαίωσε τον Μάιο του 2025 τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της κυπριακής κυβέρνησης ως εκδότη και την αξιολόγηση των ανώτερων μη εξασφαλισμένων ομολόγων σε A3, με σταθερό outlook. Τέλος, ο DBRS Morningstar αναβάθμισε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου από BBB (υψηλή), σε A (χαμηλή) τον Μάρτιο του 2025, διατηρώντας θετικό το outlook.
Από το υπουργείο Οικονομικών, πάντως, έχει τεθεί ως στόχος βάσει του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους 2025 - 2027, ότι το 85% κατά μέσο όρο των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών για αυτή τη χρονική περίοδο θα προέρχεται από εξωτερικές πηγές, εκ των οποίων η πλειονότητά τους θα αφορά εκδόσεις ομολόγων ΕΜΟ (ΕΜΤΝ) στη διεθνή αγορά.
Έχει αλλάξει το παιχνίδι
Υπενθυμίζεται πως όσον αφορά το δημόσιο χρέος και τη μείωσή του, από τον Απρίλιο του 2024 έχει συμφωνηθεί ένα νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης στην Ε.Ε., όπου βαρύτητα πλέον δίνεται στον ρυθμό αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Στο Στρατηγικό Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής 2026 - 2028 καταγράφεται πως βασική καινοτομία στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης είναι η υιοθέτηση διαφοροποιημένης προσέγγισης έναντι κάθε κράτους μέλους, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η δημοσιονομική θέση της κάθε χώρας.
Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους (Debt Sustainability Analysis) για την κάθε χώρα από την Επιτροπή. Περαιτέρω, το νέο πλαίσιο παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών όσον αφορά στην εκπόνηση των πλάνων τους, αλλά θεσπίζει ταυτόχρονα ενισχυμένο καθεστώς εφαρμογής, για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη τηρούν τις δεσμεύσεις τους. Τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν προς αξιολόγηση από την Επιτροπή ετήσιες εκθέσεις προόδου, οι οποίες θα εστιάζουν στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που καθορίζονται στα πλάνα τους.
