Του Απόστολου Τομαρά
Ενώπιον σοβαρών προκλήσεων που θα προκαλέσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις βρίσκεται η κυβέρνηση αναφορικά με την ολοκλήρωση των έργων στο τερματικό ΦΑ στο Βασιλικό. Όπως προκύπτει από ενημέρωση της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής από τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου, ο ιδιοκτήτης του έργου, ΕΤΥΦΑ, δεν έχει σαφή εικόνα αν το μισοτελειωμένο τερματικό μπορεί να ολοκληρωθεί προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την εισαγωγή ΦΑ. Η παραδοχή του κ. Παπαναστασίου έγινε εν μέσω πυρών που δέχθηκε από την πλειοψηφία των κομμάτων, τα οποία επικρίνουν την κυβέρνηση για επικοινωνιακά παιχνίδια εντυπώσεων την ώρα που η Κύπρος και φέτος κινήθηκε οριακά στην κάλυψη των αναγκών ηλεκτρικού ρεύματος. Επιπλέον, όπως προκύπτει από τα λεγόμενα του υπουργού Ενέργειας αλλά και του Αβέρωφ Νεοφύτου, φαίνεται να προκύπτουν και θέματα ασφάλειας των υποδομών λόγω κακής ποιότητας των υλικών που χρησιμοποίησε η κινέζικη εταιρεία στην οποία είχε ανατεθεί το έργο. Το σκηνικό που έχει δημιουργηθεί, πέρα από την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας που διεξάγει έρευνες, ενδεχομένως να έχει αντίκτυπο και στο κομμάτι χρηματοδότησης του έργου με ευρωπαϊκούς πόρους.
Η μελέτη
Από την ενημέρωση της Βουλής προκύπτει πως το σκηνικό αναμένεται να ξεκαθαρίσει από την ολοκλήρωση της μελέτης που ετοιμάζει η γαλλική εταιρεία Technip την οποία προσέλαβε η ΕΤΥΦΑ ως σύμβουλο και διαχειριστή του έργου. Χρονικά η παράδοση της μελέτης αναμένεται σύντομα, κατά τον υπουργό Ενέργειας. Η μελέτη θα δείξει αν τα έργα που έχουν εκτελεστεί από τους Κινέζους στο Βασιλικό πληρούν τους κανόνες ασφάλειας. Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του κ. Παπαναστασίου. «Μας ενδιαφέρει η υλοποίηση του έργου, αλλά και η ασφάλεια των υποδομών. Γνώμονάς μας είναι η νομιμότητα, αλλά και η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση». Το γεγονός ότι ο ίδιος ο υπουργός αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να προκύπτουν ζητήματα ασφάλειας των υποδομών ισοδυναμεί με βόμβα στα θεμέλια του μεγαλύτερου ενεργειακού έργου της Δημοκρατίας, και σε μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει το μεγαλύτερο σκάνδαλο το κόστος του οποίου δεν θα περιοριστεί στα κονδύλια που έχουν δαπανηθεί μέχρι σήμερα. Εάν και εφόσον η μελέτη δείξει ότι οι μισοτελειωμένες υποδομές είναι προβληματικές, αυτό σημαίνει πως η κυβέρνηση θα πρέπει να διαφοροποιήσει το υφιστάμενο μοντέλο αγοράς και εισαγωγής ΦΑ, που έχει μονοπωλιακό χαρακτήρα, και να λάβει αποφάσεις για το πώς θα προχωρήσει με το τερματικό στο Βασιλικό.
Άνοιγμα αγοράς
Με βάση το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την εισαγωγή ΦΑ στην Κύπρο, το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφαση του στις 18 Ιουνίου 2008 (Αρ. Απόφασης 67.366) ανέθεσε στη ΔΕΦΑ «την καθολική εισαγωγή και διάθεση του Φυσικού Αερίου εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας». Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 18 χρόνια, όσες προσπάθειες έγιναν για επίτευξη του βασικού σκοπού ίδρυσης της ΔΕΦΑ απέτυχαν. Οι επιπτώσεις από τη σοβαρή καθυστέρηση γίνονται μεγαλύτερες εάν συνυπολογισθεί ότι πελάτες της ΔΕΦΑ, όπως η ΑΗΚ αλλά και ιδιώτες, προχώρησαν σε σημαντικές επενδύσεις συμβατές με ΦΑ, οι οποίες ωστόσο σκουριάζουν λόγω μη εισαγωγής του καυσίμου παραγωγής. Μπροστά στην κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά την έξοδο των Κινέζων από το Βασιλικό, στα πλάνα του υπουργείου Ενέργειας υπήρχε ως σενάριο η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου και η άρση του μονοπωλίου της ΔΕΦΑ στην εισαγωγή και διάθεση ΦΑ για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα ενδεχόμενο που φαίνεται να αποτελεί την εναλλακτική επιλογή στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Παπαναστασίου στην Επιτροπή Ενέργειας. Όπως είχε γράψει στο παρελθόν η «Κ», το υπουργείο Ενέργειας δεν απέρριπτε το ενδεχόμενο εισαγωγής ΦΑ από τρίτους οι οποίοι θα το χρησιμοποιούσαν για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Δηλαδή, κάτι ανάλογο που γίνεται σήμερα με την ΑΗΚ, η οποία αγοράζει και εισάγει από μόνη της μαζούτ και πετρέλαιο για τη λειτουργία των ηλεκτροπαραγωγών σταθμών της.
Ομαδικά πυρά
Ο υπουργός Ενέργειας, με αίτημα του οποίου οι εργασίες της Επιτροπής Ενέργειας πραγματοποιήθηκαν κεκλεισμένων των θυρών, δέχθηκε τα ομαδικά πυρά της πλειοψηφίας των κομμάτων, με τον γ.γ. του ΑΚΕΛ να ζητά από τον κ. Παπαναστασίου να πει ένα mea culpa. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου άφησε σαφέστατες αιχμές κατά της ΕΤΥΦΑ, ιδιοκτήτη του έργου, για την παραλαβή των υποδομών στο Βασιλικό μετά την αποχώρηση των Κινέζων. Απέναντι στις σφοδρές επικρίσεις ο υπουργός Ενέργειας αντέταξε την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας καθώς και την πιθανή απόδοση ευθυνών όπου υπάρχουν. Ο κ. Παπαναστασίου απέρριψε τις επικρίσεις για τις καθυστερήσεις, οι οποίες όπως είπε έγιναν στο παρελθόν. Σκεπτικό με το οποίο συμφώνησε μόνο ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος. «Ήταν σωστός ο αρχικός σχεδιασμός ή αποδείχθηκε καταστροφικός; Έχει κάνει λάθος η Κυπριακή Δημοκρατία ή όχι;», διερωτήθηκε. «Ας κάνουμε όλοι αυτοκριτική για το σημείο όπου φτάσαμε», πρόσθεσε. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας ρώτησε τον κ. Παπαναστασίου τι υποσχέθηκε στην κινεζική κοινοπραξία και μετά τερματίστηκε η σύμβαση, καθώς και γιατί απέτυχε η διαπραγμάτευση για απευθείας ανάθεση, χωρίς να γίνουν γνωστές οι απαντήσεις που έλαβε.
