Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Επιστρέφει και φέτος ο «εφιάλτης» των τραπεζών για έκτακτη φορολογία πάνω στα κέρδη τους και συγκεκριμένα με τη μορφή τέλους για τα έτη 2025-2026 επί του ποσού που υπερβαίνει το 40% του εισοδήματος για το 2022, σε ποσοστό 20% επί των εσόδων των ΑΠΙ. Αν και δεν είναι ξεκάθαρο αν θα προλάβει να συζητηθεί στην Επιτροπή Οικονομικών για να προχωρήσει ακολούθως έως και την τελευταία Ολομέλεια για ψήφιση, επί της Αρχής είναι πρόταση που συζητείται τα τελευταία τρία χρόνια. Από το 2023 η αντιπολίτευση προσπαθεί να βάλει και 3η φορολογία στα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα, από την οποία τα χρήματα θέλει να διοχετευθούν στην κοινωνία. Εστιάζοντας στην πηγή των εσόδων αυτών και όχι στη γενικότερη ιδέα για διοχέτευση χρημάτων στην κοινωνία, είναι πρόταση που στοχοποιεί τις τράπεζες για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, παρόλο που και άλλες επιχειρηματικές οντότητες είχαν αρκετά κέρδη, επίσης λόγω πληθωρισμού και επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στην προσπάθειά της να τιθασεύσει τον πληθωρισμό και να τον επαναφέρει στα επίπεδα του 2%.
Ενδεικτικά, αυξημένα κέρδη είχαν και νοσοκομεία στην Κύπρο, εταιρείες που άπτονται της ενέργειας λόγω των τιμών ενέργειας που είχαν αυξηθεί και επιχειρήσεις που είναι στον γενικότερο τομέα του Real Estate. Μεγάλος αντίλογος των τραπεζών που έχουν αφήσει να εννοηθεί και για τη νέα προσπάθεια, είναι πως βαρύνονται από τον «Ειδικό Φόρο», φόρος που επιβάλλεται μόνο στις τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Είναι ο γνωστός φόρος πάνω στις καταθέσεις και είναι πρακτικά καθαρό τέλος επί των καταθέσεων που δίνουν στο κράτος. Όσο αυξάνονται οι καταθέσεις, κάτι που επιβεβαιώνει και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου κάθε μήνα, ο φόρος αυτός αυξάνεται και όπως είχαν δοθεί στοιχεία σε προηγούμενη ενημέρωση, έχουν ξεπεράσει το 0,5 δισ. ευρώ στην τελευταία 10ετία.
Μεγάλο όπλο της πρότασης ΑΚΕΛ για νέα φορολόγηση των κερδών των τραπεζών, η έκθεση της Κομισιόν για χώρες της Βαλτικής που εφάρμοσαν αντίστοιχη φορολογία.
Αφήνοντας στην άκρη αν είναι σωστό ή λάθος να επιβληθεί μία 3η φορολογία στις κυπριακές τράπεζες, αφού είναι κάτι που θα κρίνει η Βουλή των Αντιπροσώπων, ασχέτως αν πάει για το 2025 ή για το 2026, τα δεδομένα είναι τα παρακάτω. Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε η «Κ» από τις τράπεζες, από το 2019 έως 2024, δόθηκαν το 2019 μέσω του εταιρικού φόρου 7,5 εκατ. ευρώ και μέσω του ειδικού 60,7 εκατ. ευρώ. Για το 2020 δόθηκαν 19,2 εκατ. ευρώ μέσω του εταιρικού και 56,7 εκατ. μέσω του ειδικού. Για το 2021 τα χρήματα που δόθηκαν από τις τράπεζες ήταν στα 12,2 μέσω του εταιρικού φόρου και στα 54,3 εκατ. ευρώ μέσω του ειδικού. Το 2022, τα χρήματα που καταβλήθηκαν από τις τράπεζες μέσω του εταιρικού φόρου ήταν 20,1 εκατ. ευρώ και μέσω του ειδικού 66,4 εκατ. ευρώ. Το 2023 όπως «εκτοξεύθηκαν» τα επιτόκια και τα κέρδη των τραπεζών, εκτοξεύθηκαν και οι δύο φόροι που δίνουν. Χαρακτηριστικά, το 2023 κατέβαλαν 95,9 εκατ. ευρώ για τον εταιρικό φόρο και 69,5 εκατ. ευρώ στον ειδικό. Το 2024, ο εταιρικός φόρος έφτασε τα 117,5 εκατ. ευρώ και ο ειδικός τα 74 εκατ. ευρώ.
Συνολικά, μέσω του εταιρικού φόρου οι τράπεζες από το 2019 μέχρι το 2024 έχουν δώσει 272,4 εκατ. ευρώ και μέσω του ειδικού 320,9 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, 593,3 εκατ. ευρώ.
Το όπλο της Βαλτικής
Μεγάλο όπλο της πρότασης ΑΚΕΛ για νέα φορολόγηση των κερδών των τραπεζών, αποτελεί το γεγονός ότι συνοδεύεται με την έκθεση της Κομισιόν για χώρες της Βαλτικής που εφάρμοσαν αντίστοιχη φορολογία. Η έκθεση καταγράφει τις περιπτώσεις της Εσθονίας και της Λετονίας που προχώρησαν σε φορολογία επί του φόρου εισοδήματος και της Λιθουανίας, που επιβλήθηκε φόρος επί των καθαρών εσόδων πάνω στους τόκους. Στην έκθεση καταγράφεται πως δεν προκάλεσαν χρηματοπιστωτικά προβλήματα στις χώρες αυτές.
Τραπεζικές πηγές εξηγούν ότι στις περιπτώσεις των τριών αυτών χωρών τα δεδομένα ήταν εντελώς αλλιώς σε σύγκριση με αυτό που επιχειρεί το ΑΚΕΛ με την πρόταση νόμου που έχει καταθέσει. Όπως υπέδειξαν τραπεζικές πηγές στην εφημερίδα, για την Εσθονία συμφωνήθηκε ένα εθελοντικό πρόγραμμα διανομής μεγαλύτερων μερισμάτων προς τους μετόχους και στη Λετονία και τη Λιθουανία επιβλήθηκαν επιπλέον έκτακτες φορολογίες για ένα ή δύο έτη, που κοστολογήθηκαν στα 100 εκατ. ευρώ ανά έτος.
Η πρόταση ΑΚΕΛ
Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πώς θα ανταποκριθούν τα υπόλοιπα κόμματα στο πλαίσιο της συζήτησης, αλλά και πότε θα αρχίσει αυτή, καθώς το πρόγραμμα της Επιτροπής Οικονομικών είναι «βαρυφορτωμένο» με τον Προϋπολογισμό του 2026 και το πρότζεκτ της «Φορολογικής Μεταρρύθμισης». Την πρόταση υπογράφει ο γενικός γραμματέας του κόμματος, κ. Στέφανος Στεφάνου, με την οποία θα επιβάλλεται έκτακτο τέλος αλληλεγγύης πιστωτικών ιδρυμάτων για τα φορολογικά έτη 2025 και 2026, θα είναι προσωρινό και στοχευμένο. Η «έκδοση 2025» αφορά έκτακτο τέλος αλληλεγγύης που προτείνεται όπως επιβληθεί επί του ποσού που υπερβαίνει το 40% της σημειωθείσας, σε σύγκριση με τα έσοδα του φορολογικού έτους 2022, αύξησης των καθαρών εσόδων από τόκους ΑΠΙ και θα ανέρχεται σε ποσοστό 20% επί των εν λόγω εσόδων. Αν διαπιστωθεί ότι μία τράπεζα έχει μετακυλήσει τον οικονομικό αντίκτυπο από την επιβολή του προβλεπόμενου από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου έκτακτου τέλους αλληλεγγύης πιστωτικών ιδρυμάτων στους πελάτες της, επιβάλλει πρόστιμο το οποίο ανέρχεται στο 150% επί του μετακυλισθέντος ποσού.
Ο χρόνος μετρά στα υπέρ
Ο χρόνος μετρά υπέρ των τραπεζών, αν και εφόσον προχωρήσει η συζήτηση για μία 3η φορολογία στα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα. Αναδρομική ισχύ δεν μπορεί να έχει μία τέτοια πρόταση εάν γίνει κατορθωτό να ψηφιστεί, καθώς θεωρείται αντισυνταγματική και έτσι στη «χειρότερη» περίπτωση για τις τράπεζες θα έχει ισχύ το 2025 και στην «καλύτερη» για το 2026. Το 2025 τα επιτόκια της ΕΚΤ ομαλοποιούνταν, ενώ για το 2026 αναμένεται να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα, αν όχι, να μειωθούν ακόμα λίγο. Γίνεται αντιληπτό λοιπόν πως, όσο περνά ο χρόνος, το ποσό που θα καλεστούν να καταβάλουν θα είναι μικρό. Όλα τα παραπάνω, αν βρεθεί βεβαίως πλειοψηφία για να τα ψηφίσει.
