ΠΗΓΗ: Reuters
Εκατοντάδες καταβόθρες έχουν εμφανιστεί στην κεντρική αγροτική περιοχή της Τουρκίας λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων και της υποχώρησης των υπόγειων υδάτων, προκαλώντας ανησυχία σε αγρότες και ειδικούς σε θέματα περιβάλλοντος, οι οποίοι τις θεωρούν ανησυχητικό σημάδι της κλιματικής αλλαγής.
Τεράστιες καταβόθρες ανοίγουν αιφνιδίως σε εκτάσεις όπου καλλιεργούνται καλαμπόκι, σιτάρι και ζαχαρότευτλα στο Καραπινάρ της επαρχίας του Ικονίου. Περισσότερες από δέκα έχουν ξεπηδήσει κατά τόπους σε μόνο ένα χωράφι. Σε ορεινές περιοχές, μεγάλες, αρχαίες καταβόθρες που στο παρελθόν ήταν γεμάτες νερό έχουν πλέον σε μεγάλο βαθμό στεγνώσει.
Ο ρυθμός σχηματισμού τους στη λεκάνη του Ικονίου έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, με τον συνολικό αριθμό τους να πλησιάζει πλέον στις 700, σύμφωνα με τον Φετουλάχ Αρίκ, καθηγητή Γεωλογίας που μελετάει το φαινόμενο στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ικονίου.
«Ο βασικός λόγος αύξησης του αριθμού τους είναι η κλιματική αλλαγή και η ξηρασία, που επηρεάζουν ολόκληρο τον κόσμο από τη δεκαετία του 2000», τόνισε ο Αρίκ. «Ως αποτέλεσμα αυτής της ξηρασίας, η στάθμη των υπόγειων υδάτων μειώνεται κάθε χρόνο».
Μια πινακίδα προειδοποιεί: «Προσοχή! Μην πλησιάζετε τις καταβόθρες. Είναι επικίνδυνο», ενώ κάτω ένας αγρότης χρησιμοποιεί αντλία νερού για να ποτίσει σε περιοχή του Ικονίου. [REUTERS / Umit Bektas]
Oπως ανέφερε, ο ρυθμός υποχώρησης των υπόγειων υδάτων έχει φθάσει στα τέσσερα έως πέντε μέτρα τον χρόνο, σε σύγκριση με περίπου μισό μέτρο ετησίως τη δεκαετία του 2000, εντείνοντας τις ανησυχίες για τον αγροτικό τομέα της Τουρκίας.
Η ξηρασία και η μείωση των υπόγειων υδάτων ωθούν τους αγρότες να ανοίγουν περισσότερες γεωτρήσεις, πολλές από αυτές χωρίς άδεια, εξαντλώντας περαιτέρω τα αποθέματα και επιδεινώνοντας το πρόβλημα.
Υψηλή ζήτηση
«Υπάρχει επίσης εξαιρετικά υψηλή ζήτηση νερού σε αυτή τη λεκάνη (του Ικονίου)», είπε ο Αρίκ, προσθέτοντας ότι υπάρχουν περίπου 120.000 παράνομες γεωτρήσεις, έναντι περίπου 40.000 αδειοδοτημένων. Αν και οι νέες καταβόθρες δεν έχουν προκαλέσει μέχρι στιγμής θύματα, η απρόβλεπτη φύση τους θέτει σε κίνδυνο τις ζωές και τις περιουσίες των κατοίκων.
Δύο καταβόθρες άνοιξαν σε γη που ανήκει στον Μουσταφά Σικ, αγρότη στο Καραπινάρ, τα τελευταία δύο χρόνια. Ο αδελφός του βρισκόταν σε μικρή απόσταση, δουλεύοντας στο χωράφι, τον Αύγουστο του 2024, όταν σχηματίστηκε η δεύτερη καταβόθρα με έναν «εξαιρετικά δυνατό, τρομακτικό και υπόκωφο κρότο», όπως είπε ο Σικ.
Ερευνα γεωλόγων στη γη του Σικ εντόπισε ακόμη δύο σημεία όπου θα μπορούσαν να σχηματιστούν καταβόθρες – αν και δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί πότε θα συμβεί αυτό. «Ανησυχούμε; Φυσικά και ανησυχούμε πολύ». Το φαινόμενο δεν συναντάται πάντως μόνο στην Τουρκία. Ενα εξίσου σοβαρό περιστατικό σημειώθηκε σε κανάλι του Σρόπσαϊρ στην Αγγλία, όπου άνοιξε μια τεράστια τρύπα. Η καταβόθρα άφησε ορισμένα σκάφη παγιδευμένα ή να ισορροπούν επικίνδυνα στο χείλος της καθίζησης. Το συμβάν σημειώθηκε σε τμήμα του καναλιού Λανγκόλεν στο Γουίτσερτς και αποδόθηκε από μηχανικούς σε «αστοχία αναχώματος». Η καθίζηση είχε ως αποτέλεσμα να χυθεί νερό σε γειτονικό χωράφι και να υποχωρήσει ο πυθμένας του καναλιού, δημιουργώντας ένα βαθύ ρήγμα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, δύο σκάφη βυθίστηκαν στην τρύπα λίγο μετά τις 04.00 ώρα Γκρίνουιτς, με έναν αυτόπτη μάρτυρα να εκτιμά ότι το βάθος της έφτανε στα τέσσερα μέτρα.
Πενήντα πυροσβέστες αναπτύχθηκαν στο σημείο. Δεν υπάρχουν αναφορές για τραυματισμούς, σύμφωνα με την αστυνομία. Μηχανικοί που βρίσκονται επιτόπου, από τον οργανισμό Canal and River Trust, σχολίασαν ότι οι αρχικές περιγραφές των διασωστών περί «καταβόθρας» δεν αποδίδουν με ακρίβεια το τι συνέβη.
Αγνωστα τα αίτια
Μέχρι στιγμής παραμένει ασαφές τι προκάλεσε την αστοχία του αναχώματος, ανέφεραν οι μηχανικοί. Ο Σκοτ Χέρφορντ, περιφερειακός διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Σρόπσαϊρ, επισήμανε ότι τα συνεργεία άρχισαν να λαμβάνουν αναφορές για το συμβάν περίπου στις 04.20. «Το νερό… έχει διαρρεύσει από το κανάλι στα γύρω χωράφια», είπε. «Υπήρχαν έως και 15 άτομα που έπρεπε να απομακρυνθούν σε ασφαλές σημείο και ένας αριθμός σκαφών έχει παγιδευθεί – ορισμένα κατέληξαν στο χωράφι και άλλα βρίσκονται στον πυθμένα του καναλιού».
Κάτοικοι που ζουν σε σκάφη κοντά στο σημείο δήλωσαν ότι αρχικά αντιλήφθηκαν πως κάτι δεν πήγαινε καλά από ασυνήθιστους θορύβους. Ορισμένοι φοβήθηκαν ότι πρόκειται για σεισμό, σύμφωνα με μια αναφορά. Οι ήχοι έγιναν τόσο έντονοι ώστε οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σκάφη τους, είπε αυτόπτης μάρτυρας στο BBC. «Η δική μας δουλειά αφορά τη φάση της άμεσης επέμβασης –να σώσουμε ζωές, να προστατεύσουμε περιουσίες και το περιβάλλον–, αλλά θα στηρίξουμε και τη φάση της αποκατάστασης», δήλωσε ο Χέρφορντ.
