Του Γιάννη Ιωάννου
Ως ιδιαίτερης σημασίας, γεωπολιτικά και για τις διμερείς σχέσεις Κύπρου-Ινδίας, κρίνεται από κυβερνητικούς αξιωματούχους η επίσημη επίσκεψη, την προσεχή Κυριακή, του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στη Κύπρο. Ο Ινδός αρχηγός κράτους επισκέπτεται, επίσημα, την Κύπρο στην τρίτη, από ιστορικής άποψης, επίσκεψη ανώτατου Ινδού αξιωματούχου στην Κυπριακή Δημοκρατία μετά από την επίσκεψη της Ίντιρα Γκάντι, το 1983, και την αντίστοιχη, το 2002, του Άταλ Μπιχάρι Βατζμπάγι.
Γεωπολιτικές προεκτάσεις
Η πρώτη διάσταση που δείχνει να αποκτά ενδιαφέρουσες προεκτάσεις σε σχέση με την επίσκεψη Μόντι στη Κύπρο είναι η γεωπολιτική αναβάθμιση στο τρίγωνο Ελλάδος-Κύπρου-Ινδίας η οποία αποτυπώνεται μετά το 2023 μέσω του λεγόμενου διαδρόμου IMEC (India-Middle East-Europe Economic Corridor). Το εν λόγω μεγαλεπήβολο πρότζεκτ που περιλαμβάνει έναν οικονομικό και ενεργειακό διάδρομο σύνδεσης της Ινδίας με την Ευρώπη -διαμέσου Μέσης Ανατολής- περιλαμβάνει μια σειρά χωρών (ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, ΕΕ) και στηρίζεται διεθνώς, και δη από τις ΗΠΑ, ως εναλλακτική του γνωστού BRI (Belt and Road Initiative) που προωθεί η Κίνα. Υπήρξε μάλιστα και αντικείμενο της συνάντησης Τραμπ-Μόντι, στον Λευκό Οίκο, στις αρχές της θητείας του νέου Αμερικανού Προέδρου αλλά και αντικείμενο στήριξης από την ΕΕ όταν η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισκέφθηκε την Ινδία τον περασμένο Φεβρουάριο. Η Ελλάδα έχει και επίσημα εκφράσει την στήριξη της στην πρωτοβουλία ενώ και η Κύπρος το βλέπει θετικά με Αθήνα και Λευκωσία να έχουν, από κοινού, εγκαθιδρύσει και κοινό Επιχειρηματικό Συμβούλιο (IGC) με την Ινδία, από τον περασμένο Φεβρουάριο.
O διάδρομος India-Middle East-Europe Economic Corridor αποτελεί ένα μεγαλεπήβολο πρότζεκτ γεωπολιτικής διασύνδεσης Ασίας-Ευρώπης που περνά μέσα από τις σημαντικότερες, διεθνώς, θαλάσσιες και χερσαίες διαδρομές σε εξαιρετικά ασταθή, λόγω συγκρούσεων, περιφερειακά υποσυστήματα.
Στο βάθος Τουρκία
Η περιφερειακή αντιπαλότητα Ινδίας-Τουρκίας, λόγω του ιστορικού των Ινδοπακιστανικών Πολέμων που πρόσφατα αναζωπυρώθηκε λόγω του Κασμίρ, αποτελεί ακόμη μια προέκταση για την οποία η Λευκωσία ποντάρει, διαχρονικά, στην στήριξη της Ινδίας. Οι πρόσφατες αναφορές του Πακιστάν σε «Βόρεια Κύπρο» και η διαχρονική στήριξη της Ισλαμαμπάντ σε θέματα αναγνώρισης της λεγόμενης ΤΔΒΚ δεν περνούν απαρατήρητες από την Λευκωσία. Επιπλέον, η πρωτοβουλία ΙΜΕC τυγχάνει ισχυρής κριτικής από την Τουρκία με τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο, Ερντογάν, να αντιπαραβάλλει τον γνωστό διάδρομο -διαμέσου Ιράκ- ως γεωπολιτικό ισοδύναμο και εναλλακτική της διασύνδεσης της Ασίας με την Ευρώπη. Καλά ενημερωμένες πηγές πάντως αναφέρουν πως η Λευκωσία δεν επιχειρεί διαμέσου Ινδίας να αποστείλει πολιτικά σινιάλα σύγκρουσης με την Τουρκία όσο να στείλει σινιάλα συμπόρευσης στο πρότζεκτ του India-Middle East-Europe Economic Corridor με αποδέκτες την κυβέρνηση Τραμπ και την ΕΕ.
Επιπλέον, ενδιαφέροντος κρίνεται, για την Λευκωσία, και η διάσταση της Ευρωπαϊκής Προεδρίας σε σχέση με τον διάλογο ΕΕ-Ινδίας κατά την διάρκεια του εξαμήνου άσκησης της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
O Στρατηγός, Κοντετέρα Σουμπάγια Τιμάγια (1906-1965), υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους στρατιωτικούς καριέρας της Ινδίας (Β’ ΠΠ, Πόλεμος στην Κορέα) και ο δεύτερος διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Έχασε την ζωή του στη Κύπρο τον Δεκέμβριο του 1965 και έκτοτε τιμήθηκε εκτενώς με την ονοματοδοσία δρόμων αλλά και την έκδοση, από τα Κυπριακά Ταχυδρομεία, γραμματοσήμου.
Το ιστορικό αποτύπωμα
Ως πρώην αποικίες των Βρετανών (σ.σ. και μέλη της Βρετανικής Κοινοπολιτείας) Κύπρος και Ινδία διατηρούν εξαιρετικές διμερείς σχέσεις από καταβολής της Κυπριακής Δημοκρατίας, με την ανεξαρτησία του 60’. Η Ινδία ήταν από τα πρώτα κράτη της Ασίας που αναγνώρισαν την Κυπριακή Δημοκρατία και ταύτισαν τις τύχες τους στον Ψυχρό Πόλεμο μέσω του Κινήματος των Αδεσμεύτων. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επισκέφτηκε δύο φορές την Ινδία (το 1962 και τον Ιούνιο του 1974) ενώ μετά το 1974 η Ινδία υπήρξε κράτος-επαφής του Κινήματος Αδεσμεύτων για το Κυπριακό. Η διαχρονική στήριξη της Ινδίας στο Κυπριακό τεκμαίρεται επίσης και από την συμβολή Ινδών αξιωματικών στην ειρηνευτική αποστολή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) με τρεις διοικητές της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, από ιδρύσεως της, να ήταν Ινδοί ανώτατοι στρατιωτικοί:
-Υποστράτηγος, Πρεχ Σινχ Γκυάνι (27 Μαρτίου, 1964-Ιούλιος 1964)
-Στρατηγός, Κοντετέρα Σουμπάγια Τιμάγια (Ιούλιος 1964-Δεκέμβριος 1965 όπου και απεβίωσε στη Κύπρο εξού και η ονοματοδοσία δρόμων προς τιμήν του) και
-Στρατηγός, Ντεβάν Πρεμ Τσαντ (Δεκέμβριος 1969-Δεκέμβριος 1976, ο διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ)
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ινδία υπήρξε κράτος που διπλωματικά στο επίπεδο του ΟΗΕ εργάζονταν συστηματικά σε περιόδους έντονων διαπραγματεύσεων, υπέρ της Κύπρου, για την υιοθέτηση κρίσιμων ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφάλειας για το Κυπριακό.
