Του Γιάννη Ιωάννου
Η Νέα Υόρκη ως χώρος και δη το περιθώριο της Ολομέλειας της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών υπήρξε, κάθε Σεπτέμβριο, πεδίο εκδήλωσης προόδου στις προσπάθειες για άρση των αδιεξόδων στο Κυπριακό ή η απαρχή εξελίξεων που συνήθως οδηγούσαν στην κορύφωση των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, η 76η Γενική Συνέλευση –της οποίας ειρήσθω εν παρόδω, με την ισχυρή σημειολογία του, προεδρεύει ο ΥΠΕΞ των Μαλδιβών, που αποδείχτηκε ο αγαπημένος τουριστικός προορισμός των ελληνοκυπριακών πολιτικών ελίτ, δείχνει να εγκαινιάζει μια νέα εποχή στο Κυπριακό: Αυτή του αδιεξόδου ως προς την προοπτική επανέναρξης του διαλόγου κι αυτή της αβεβαιότητας ως προς την συνέχεια από μια τέτοια εξέλιξη για την ανατολική Μεσόγειο. Οι εργασίες της Γενικής Συνέλευσης –στην οποία μονοπώλησε το ενδιαφέρον η πανδημία του Covid- ολοκληρώνονται την προσεχή Τρίτη, με την Δευτέρα να κλείνει και ο κύκλος του «κυπριακού ενδιαφέροντος» με το άτυπο γεύμα μεταξύ του Προέδρου Αναστασιάδη, του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ και του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Όπως εύστοχα ανέφερε σε συνέντευξή του, ο τέως ηγέτης της Τ/κ κοινότητας, Μουσταφά Ακιντζί, στην παρούσα φάση ο καφές και το φαγητό αποτελούν λόγους συνάντησης μεταξύ των δύο ηγετών αλλά επί της ουσίας δεν θα επανεκκινήσουν τον διάλογο στο προσεχές μέλλον.
Πέραν των τυπικών
Μπορεί τα δημοσιογραφικά κλισέ κάθε Σεπτέμβρη στην Νέα Υόρκη να αναφέρονται στον διπλωματικό «οργασμό» ή «πυρετό» των επαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης, ωστόσο πέραν του Ρώσου ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ (σ.σ. η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του ΣΑ του ΟΗΕ) η ελληνοκυπριακή πλευρά περιορίστηκε σε διπλωματικές επαφές με μια σειρά κρατών της Αφρικής και της Ασίας καθώς και στα πλαίσια των τριμερών σχημάτων συνεργασίας με κράτη της Μέσης Ανατολής –όπως λχ το Ιράκ. Χρήσιμες μεν επαφές, αλλά με καμία ουσιαστική συμβολή στην άρση του αδιεξόδου στο Κυπριακό. Το συμβάν με τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο μάλιστα κατέδειξε και διάσταση απόψεων μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας με έμπειρους παρατηρητές στο Κυπριακό να κάνουν λόγο για διαχείριση της σκλήρυνσης της στάσης της Άγκυρας εκ μέρους της Λευκωσίας προκειμένου ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να κερδίσει το εσωτερικό ακροατήριο αλλά και ελέγξει το tempo της εξόδου του –ενόψει 2023- σε σχέση με το Κυπριακό –στα πλαίσια ενός ευρύτερου blame-game. Επί τούτου η στάση του Τουρκοκύπριου ηγέτη Τατάρ, που έθεσε προϋποθέσεις ακόμη και για το ζήτημα του ορισμού διαμεσολάβησης στο Κυπριακό, δείχνει να δημιουργεί την συνταγή για ένα τέλειο «tit for tat» τους επόμενους μήνες που μόνον με ένα, πραγματικά, «τετραγωνισμό του κύκλου» θα συγκεράσει τις απόψεις περί δύο κρατών και Ομοσπονδίας –με όσα χαρακτηριστικά της έχει αποδόσει εσχάτως η ελληνοκυπριακή πλευρά. Ο ίδιος ο ΠτΔ πάντως, στην ομιλία του από το βήμα της Ολομέλειας, κινήθηκε στα αναμενόμενα πλαίσια με αναφορές στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ και την Αμμόχωστο και στην τουρκική κατοχή.
Στην μεγάλη ωστόσο εικόνα, η σειρά επαφών του Τουρκοκύπριου ηγέτη όπως και οι εξελίξεις από την συνάντηση του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν με τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπάιντεν δείχνουν πως στους επόμενους μήνες η ανατολική Μεσόγειος θα αποκτήσει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Και πως η 76η Γενική Συνέλευση ίσως αποτελεί την απαρχή της οριστικής αλλαγής παραδείγματος στο Κυπριακό –σε διπλωματικό επίπεδο- με την Τουρκία να προχωρεί με τα τετελεσμένα στο Κυπριακό.
Η μεγάλη εικόνα
Τα όσα έλαβαν χώρα στην θαλάσσια περιοχή πέριξ της Κρήτης –που δημιουργούν για την Αθήνα μια «κυπριακή στιγμή», η όχι και τόσο θερμή ως προς τα αποτελέσματά της συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν αλλά και η εμμονή Τατάρ για κυριαρχική ισότητα και μια σύνοδο για την ανατολική Μεσόγειο –σε ευρωπαϊκό επίπεδο- καταδεικνύουν πως τους επόμενους μήνες η Τουρκία θα επαναφέρει το σκληρό... ροκ εν ρόλ με φόντο την ανατολική Μεσόγειο. Στάση που περνάει και μέσα από την κυπριακή ΑΟΖ στην περίπτωση της επανόδου της αμερικανικής Exxon για γεωτρήσεις στο τεμάχιο 10 αλλά κι από την περαιτέρω εργαλειοποίηση του χαρτιού της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου από την Άγκυρα. Σε αυτό το δύσκολο παίγνιο, το Κυπριακό δεν θα αποτελεί μόνο ένα άλυτο ζήτημα διεθνών σχέσεων όπως το γνωερίσαμε αλλά κι ένα ευρύτερο στοιχείο της ρευστότητας στην περιοχή –μαζί με το Λιβυκό, τα ελληνοτουρκικά και την κατάσταση στην Συρία και τον Λίβανο.
Το γεύμα της Δευτέρας πάντως δεν προβλέπεται να επιλύει το όποιο αδιέξοδο και μια νέα εποχή στο Κυπριακό δείχνει να έχει, ανεπιστρεπτί, εγκαινιαστεί.
