Του Βασίλη Νέδου
Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι έτοιμη «να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την Τουρκία για να συνομολογήσουμε στη βάση της σχετικής σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας του 1982 τα θαλάσσια σύνορά μας», ήταν η απάντηση που ήλθε από τον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη στις αντιδράσεις της Αγκυρας για την οριοθέτηση ΑΟΖ με τον Λίβανο, η οποία επισημοποιήθηκε προχθές με την υπογραφή του σχετικού κειμένου. Ο κ. Χριστοδουλίδης γνωρίζει, βεβαίως, ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, ωστόσο αναδεικνύει με αυτόν τον τρόπο το γεγονός ότι από τους πέντε άμεσους γείτονες, οι τρεις (Αίγυπτος, Ισραήλ και Λίβανος) έχουν ήδη υπογράψει συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ. Ο διπλωματικός ελιγμός του κ. Χριστοδουλίδη έρχεται, επίσης, και ως μια δήλωση πρόθεσης από την πλευρά της Λευκωσίας να επιδείξει ευελιξία και ενώπιον του διεθνούς παράγοντα που παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η αντίδραση της Αγκυρας νωρίτερα κινήθηκε εντός ενός πολύ σαφούς πλαισίου, το οποίο περιλαμβάνει τις πάγιες απόψεις και αντιλήψεις της. Η υπόμνηση των τουρκικών θέσεων δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες σχετικά με τη στάση που μπορεί να τηρήσει η Αγκυρα σε περίπτωση που επιχειρηθούν περαιτέρω βήματα από τη Λευκωσία ή τη Βηρυτό στα οριοθετημένα, πια, θαλάσσια σύνορά τους.
Συγκεκριμένα, χθες ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας Ουντσού Κετσελί σημείωσε ότι οι συμφωνίες αυτές αγνοούν τους Τουρκοκυπρίους. Και τόνισε ότι «η περιοχή που αφορά η εν λόγω συμφωνία, αν και βρίσκεται εκτός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο, την οποία καταχωρίσαμε στις 18 Μαρτίου 2020 στον ΟΗΕ, η χώρα μας προσεγγίζει το θέμα στο πλαίσιο του κυπριακού ζητήματος και των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων». Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η Τουρκία καλεί τη διεθνή κοινότητα και τις χώρες της περιοχής να μη στηρίξουν αυτά τα «μονομερή», όπως λέει, βήματα της Λευκωσίας «και να μην εργαλειοποιηθούν σε πρωτοβουλίες – απόπειρες σφετερισμού των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων των Τουρκοκυπρίων, που αποτελούν κυρίαρχο και ισότιμο στοιχείο του νησιού».
Η αντίδραση της Αγκυρας υπενθυμίζει, επίσης, τις σημαντικές δυσκολίες που υπάρχουν στον δρόμο για πιθανή επανεκκίνηση των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού. Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να εξελιχθεί η νέα πρωτοβουλία του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, η οποία θα οδηγήσει στην επόμενη άτυπη πενταμερή προκειμένου να εξετασθεί αν υπάρχουν σοβαρά περιθώρια για αναβίωση της διαδικασίας που σταμάτησε το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας.
Μια σημαντική διάσταση της τουρκικής διαφωνίας, πέρα φυσικά από την επί της αρχής αντίδραση λόγω της πάγιας αντίληψης ότι οι περιοχές αυτές (ΑΟΖ με Λίβανο και Ισραήλ) εντάσσονται με έναν τρόπο στην αποκαλούμενη «επήρεια» του ψευδοκράτους, είναι η ενεργειακή. Με αυτές τις συμφωνίες η Λευκωσία ουσιαστικά κλείνει το σύνολο των νότιων θαλάσσιων συνόρων της, καθώς έχει οριοθετήσει με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και πλέον και τον Λίβανο. Και με βάση τα συμφωνηθέντα και με τη Βηρυτό, η Λευκωσία μπορεί να προχωρήσει σε σειρά από πρωτοβουλίες οι οποίες ξεφεύγουν από τις έρευνες για εντοπισμό και εξόρυξη υδρογονανθράκων και εκτείνονται σε σχέδια συνδεσιμότητας.
