Kathimerini.com.cy
Τη σημαντικότητα της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ με τον Λίβανο, τις προοπτικές που διανοίγονται στα ενεργειακά, αλλά και τα επόμενα βήματα που ακολουθούν, συνοψίζουν την επόμενη μέρα του «ιστορικού ταξιδιού», όπως το χαρακτήρισε ο Πρόεδρος, στη Βηρυτό. Στο πλαίσιο αυτό, στην εκπομπή «ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ του ΣΠΟΡ FM 95.00 αναλύθηκαν όλα τα παραπάνω από πλευράς Κυβέρνησης, τον διεθνολόγο Χαράλαμπο Χρυσοστόμου και τον πρώην υπουργό Άμυνας, Χαράλαμπο Πετρίδη.
Οι νέες προοπτικές συνεργασίας
Από πλευράς Κυβέρνησης, ο κ. Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης ανέφερε στη ότι η ικανοποίηση από τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με τον Λίβανο «είναι κάτι που εκφράζει ολόκληρη την Κυπριακή Δημοκρατία». Πρόσθεσε πως είναι μια σημαντική εξέλιξη τόσο για τις ενεργειακές προοπτικές, αλλά και ευρύτερα για την περιφερειακή συνεργασία.
Σχετικά με την ανακοίνωση για ηλεκτρική διασύνδεση με τον Λίβανο και γενικότερα για το τι σημαίνει αυτή συνεργασία στο πλαίσιο ενέργειας, ο κ. Λετυμπιώτης υπογράμμισε πως στείλαμε ένα «σαφές πολιτικό μήνυμα, ότι μόνο μέσω του Διεθνούς Δικαίου μπορεί να επιτευχθεί εκείνη η ενεργειακή πρόοδος στο πλαίσιο του αμοιβαίου σεβασμού». Επιπρόσθετα υπογράμμισε πως «είναι πάντοτε με πυξίδα μας το Διεθνές Δίκαιο που καθοδηγούμαστε και συνεργαζόμαστε με τα κράτη της περιοχής». Μάλιστα, ο χρονισμός της συμφωνίας που έρχεται περίπου 35 μέρες πριν την ανάληψη της Προεδρίας της Ε.Ε. έχει τη δική του σημασία, τόνισε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος.
Αναφορικά με την κριτική από την Τουρκία πως η Κύπρος αγνοεί τους Τουρκοκυπρίους, ο κ. Λετυμπιώτης υπογράμμισε πως «αυτό το οποίο πράττουμε και έχουμε ως γνώμονα και με διπλωματική αυτοπεποίθηση, είναι να προασπίζουμε τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εάν η Τουρκία θέλει πραγματικά το όφελος των Τ/κ συμπατριωτών μας να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να εγκαταλείψει απαράδεκτες αξιώσεις περί λύσης δύο κρατών».
Ο κ. Λετυμπιώτης τόνισε πως η συμφωνία είναι μια προοπτική που εμβαθύνει την ενεργειακή μας συνεργασία, τονίζοντας πως το επόμενο βήμα είναι η συζήτηση για ενδεχόμενα κοιτάσματα και η προοπτική συνεκμετάλλευσής τους. «Η προοπτική είναι ως προς τον ενεργειακό πλούτο της περιοχής. Το επόμενο διάστημα πλέον μετά από αυτό το πρώτο αναγκαίο βήμα, που ήταν ο καθορισμός της ΑΟΖ θα είναι και η διερεύνηση όλων των προοπτικών που μπορούν να διανοιχθούν, αλλά αυτό ήταν το πρώτο βήμα που εδώ και 18 χρόνια εκκρεμούσε», τόνισε.
Οι λόγοι που εκκρεμούσε η συμφωνία
Ο διεθνολόγος Χαράλαμπος Χρυσοστόμου ξεκαθάρισε πως πρόκειται για αναθεώρηση και επικύροποιηση της προηγούμενης συμφωνίας του 2007. Αναλύοντας τους λόγους που η συμφωνία αυτή εκκρεμούσε εδώ και 18 χρόνια, εστίασε στις ενστάσεις και τις διαφωνίες της Χεζμπολάχ, αλλά και στο ότι μετά τη συμφωνία της Κύπρου με το Ισραήλ για ΑΟΖ το 2010 και λόγω του ότι εφάπτονται με τον Λίβανο, δεν είχε διασαφηνιστεί η απόσταση Ισραήλ και Λιβάνου. Η διαφορά αυτή ανάμεσα σε Ισραήλ και Λίβανο λύθηκε το 2022 με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ. Κάτι που αναμενόταν να γίνει και την Κύπρο, όμως λόγω του πολέμου στη Γάζα τα δεδομένα διαφοροποιήθηκαν.
Ο κ. Χρυσοστόμου είπε πως «στην Κύπρου είτε δίνουμε μεγαλύτερη διάσταση στα γεγονότα ή τα δαιμονοποιούμε», έτσι, στη δική του ανάγνωση, η αποτίμηση της συμφωνίας κλείνει πρώτον μια εκκρεμότητα από το 2007 και δεύτερο είναι ακόμη μια τακτοποίηση και ακόμα μια συμφωνία με γειτονική χώρα που έχει να κάνει με την ΑΟΖ της Κύπρου. Πρόσθεσε βεβαίως ότι εκκρεμούν τρεις κρίσιμες χώρες, η Συρία, η Ελλάδα και η Τουρκία. Το τρίτο σημείο που υπογράμμισε ο κ. Χρυσοστόμου είναι η ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως διεθνής δρώντας στο να καταγράφει με ακόμα μια χώρα το δικαίωμα της ΑΟΖ, απορρίπτοντας ταυτόχρονα Επίσης το αφήγημα της Τουρκίας ότι τα νησιωτικά κράτη δεν έχουν ΑΟΖ, όπως και το αφήγημα της γαλάζιας πατρίδας, το οποίο κατά τον ίδιο «έχει δεχθεί και αυτό ένα πλήγμα».
Σχολιάζοντας την έντονη αντίδραση της Τουρκίας στη συμφωνία Κύπρου – Λιβάνου, ο κ. Χρυσοστόμου σημείωσε πως αναμενόταν αυτή η αντίδραση γιατί πλήττει το αφήγημα της «γαλάζιας πατρίδας» βάζοντας όμως τη διαφοροποίηση πως αυτή τη φορά δεν εστίαζε στην επιχειρηματολογία στο ότι να νησιά δεν έχουν μπορούν να έχουν ΑΟΖ, αλλά στο «ότι δεν μπορούν οι Ε/κ όπως ισχυρίζεται να παίρνουν αποφάσεις για τους Τ/κ». Συμπλήρωσε πως «αυτό παραπέμπει στην πολιτική ισότητα, έως και την κυρίαρχη ισότητα».
Ενισχύεται ο ρόλος της Κύπρου
Ο πρώην υπουργός Άμυνας, Χαράλαμπος Πετρίδης τόνισε πως πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη και στρατηγική εξέλιξη που ενισχύει και τη γεωπολιτική θέση της Κύπρου και ανοίγει κάποιες νέες προοπτικές, δίνοντας παράλληλα κάποια πολιτικά μηνύματα για μια περιφερειακή σταθερότητα, όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για ολόκληρη την Ε.Ε.
Επίσης είπε πως με αυτά τα δεδομένα κλείνει ακόμα μια σημαντική χώρα με την οποία η Κύπρος οριοθέτησε ΑΟΖ η οποία βασίζεται στη συμφωνία δύο χωρών και δίνει το νομικό δικαίωμα και το πλαίσιο για τις όποιες έρευνες για εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Υπογράμμισε πως αυτό ενισχύει τον ρόλο της Κύπρου και γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά είναι ένα βήμα μπροστά προς την σταθερότητα και αξιοπιστία της όλης περιοχής.
Συμπλήρωσε πως μόνο θετικά μπορούμε να δούμε από αυτή τη συμφωνία, με τον ίδιο να θεωρεί πως είναι κάτι προς όφελος όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για την Ε.Ε. «Δεν πρέπει να παραβλέπουμε τον ρόλο της Δύσης στην όλη περιοχή. Γνωρίζεται την ρητορική της Τουρκίας που δεν θέλει να τα βλέπει όλα αυτά. Αυτό που κρατάμε εμείς είναι το ρόλος της σταθερότητας και της αξιοπιστίας», κατέληξε.
Οι αναγνώσεις των κομμάτων
Τα κόμματα με ανακοινώσεις τους εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την επίτευξη συμφωνίας ΑΟΖ με τον Λίβανο. Ο ΔΗΣΥ σε ανακοίνωσή του αξιολόγησε ως ιδιαίτερα σημαντική και θετική εξέλιξη τη συμφωνία, ο οποία όπως αναφέρει «φανερώνει την ωρίμανση μίας στρατηγικής σχέσης που κτίστηκε εδώ και χρόνια με αμοιβαιότητα, στρατηγική και όραμα».
Τα συγκυβερνώντα κόμματα χαιρέτισαν και εξέφρασαν την ικανοποίησή τους. Το ΔΗΚΟ τόνισε πως είναι μια εξέλιξη «που ολοκληρώνει μια προσπάθεια η οποία είχε συμφωνηθεί επί προεδρίας Τάσου Παπαδόπουλου και παρέμενε σε εκκρεμότητα για 18 χρόνια. Πρόσθεσε πως οι συμφωνίες για ΑΟΖ, όπως και η εμπορική συμφωνία με την Αίγυπτο «θεμελιώνουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναβαθμίζει τον ρόλο της χώρας μας ως παράγοντα σταθερότητας και συνεργασίας στην ανατολική Μεσόγειο και δημιουργεί σταθερό υπόβαθρο για την περαιτέρω ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου».
Η ΕΔΕΚ έδωσε έμφαση σε δύο σημεία από τη συμφωνία, στην εδραίωση της ισχύος του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας στην περιοχή, προς όφελος της διεθνούς νομιμότητας και της διασφάλισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην αντιμετώπιση τουρκικών παράνομων επιδιώξεων περί δήθεν «γαλάζιας πατρίδας» και παράνομων, δήθεν «μνημονίων».
Η ΔΗΠΑ τόνισε πως «πρόκειται για μια εξέλιξη με ιδιαίτερη σημασία τόσο για τις σχέσεις των δύο χωρών όσο και για την ευρύτερη προσπάθεια οριοθέτησης των ΑΟΖ των κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο, στη βάση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας». Πρόσθεσε πως «οι εξελίξεις αυτές στέλνουν επίσης ευκρινή μηνύματα στην Άγκυρα για εγκατάλειψη των μαξιμαλιστικών θέσεων της σε σχέση με την οριοθέτηση της ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο και την αποδοχή των κανόνων του διεθνούς δικαίου προς όφελος όλων των κρατών της περιοχής».
Το ΕΛΑΜ χαιρέτισε την υπογραφή της συμφωνίας αναγνωρίζοντας «ότι οι συντονισμένες προσπάθειες της κυπριακής κυβέρνησης απέδωσαν καρπούς, οδηγώντας σε μια σημαντική διπλωματική επιτυχία για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η εξέλιξη αυτή κλείνει μια εκκρεμότητα που υφίστατο σχεδόν δύο δεκαετίες με τον Λίβανο και συμβάλλει στη διασφάλιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων».
