Απαραίτητη η μόνιμη ηθική εγρήγορση

Πολύπειρος νομικός και πολιτικός άνδρας ο δρ Κύπρος Χρυσοστομίδης, ο οποίος κατά καιρούς αφήνει τον ακαδημαϊκό λόγο και καταπιάνεται με το παιδικό βιβλίο, πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησε το δεύτερο, με τίτλο «Στο μικρό τους σπίτι, στο μικρό τους χωριό – Ιστορίες για Παιδιά» και όπως λέει στη συνέντευξή του στην «Κ» η νοσταλγία, κυρίως, για εκείνες τις εποχές ήταν ο άλλος λόγος που τον ώθησε να εγκαταλείψει για λίγο τον ακαδημαϊκό λόγο. Ο κ. Χρυσοστομίδης μιλάει επίσης για το Κυπριακό, τον πολιτικό λόγο και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει αυτός/ή που ασχολείται με τα κοινά: «εκτός από μόρφωση, χρειάζεται πολιτική σκέψη, ηγετικό ταλέντο, αλλά και μια δυναμική και συνάμα προσιτή προσωπικότητα».

–Κύριε Χρυσοστομίδη, θα ήθελα να ξεκινήσουμε από το ποιο ήταν το έναυσμα, η νοσταλγία για ένα χαμένο χθες ίσως, για να γράψετε ένα παιδικό βιβλίο...

–Πρώτα πρώτα κ. Κουρουπάκη να σας ευχαριστήσω για την πρόσκλησή σας να σας δώσω συνέντευξη για την «Καθημερινή». Το χθες της δικής μου γενιάς δεν είναι ακόμη «χαμένο». Διατηρείται στη μνήμη μας και πρέπει να αποτυπωθεί και γραπτώς για τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Αυτό είναι το δεύτερο παιδικό μου βιβλίο. Το πρώτο «Ο Αρλεκίνος της Φεγγαρόπολης», γράφτηκε και αφιερώθηκε στα πρώτα δύο μου εγγονάκια, όταν όμως γεννήθηκε και το τρίτο με απασχολούσε το γεγονός ότι έπρεπε με κάποιο τρόπο να συμπεριληφθεί και αυτό. Κατέληξα τότε να γράψω και δεύτερο παιδικό βιβλίο, αφιερωμένο και στα τρία, για να θυμούνται μεγαλώνοντας πώς ζούσαν οι παλιοί σε δύσκολα χρόνια π.χ. διαβάζοντας τότε με λάμπα πετρελαίου, όμως πάντοτε με χαρά. Η νοσταλγία, κυρίως, για εκείνες τις εποχές ήταν ο άλλος λόγος που με ώθησε να εγκαταλείψω για λίγο τον ακαδημαϊκό λόγο.

–Οι νεότερες γενιές νομίζετε πως ξέρουν την Κύπρο που εσείς ζήσατε;

–Οι νεότερες γενιές σίγουρα δυσκολεύονται να την κατανοήσουν πλήρως και αυτό οφείλεται μεταξύ άλλων στην επιτάχυνση της ζωής γενικότερα. Στις δυσκολίες που δημιουργεί η αστραπιαία ταχύτητα των τεχνολογιών, προστίθεται τώρα και η παρατεταμένη πανδημία. Η νοσταλγία όμως για εκείνες τις εποχές εξακολουθεί να υπάρχει για όσους έζησαν ή ζουν ακόμη σε όμοιες συνθήκες, αλλά κάποτε και στις νεότερες γενιές που έχουν την ευτυχία να ακούνε τις ιστορίες από τις γιαγιάδες τους!

–Πρόσφατα κυκλοφόρησαν και τα «Ανάλεκτα», γιατί κρίνατε αναγκαίο να προχωρήσετε σε αυτή την έκδοση;

–Για τα 60 χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφάσισα να συλλέξω νέες και παλαιότερες, κυρίως, αδημοσίευτες εργασίες σε ένα τόμο με συστηματική σειρά σε κεφάλαια, τα «Ανάλεκτα». Είναι σειρά εργασιών σε σχέση κυρίως με το Κυπριακό που θίγουν διάφορες πτυχές του και που πιστεύω θα χρησιμεύσουν σε όλους μας για λεπτομερέστερη ενημέρωση και ίσως βοηθήσουν και στις διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού. Λίγες εβδομάδες αργότερα δημοσιεύθηκε και ένα άλλο βιβλίο μου στα αγγλικά με διαφορετικά κεφάλαια, πάλι με θέματα Κυπριακού, «Cyprus: Legal and Political Reflections» για ξενόγλωσσους αναγνώστες. Δεν είναι το ίδιο με τα «Ανάλεκτα» αλλά περιέχει ξεχωριστές μελέτες, αν και ορισμένες λήφθηκαν από εκεί. Με ρωτήσατε «γιατί έκρινα αναγκαίο» να προχωρήσω με αυτές τις εκδόσεις. Νομίζω πως η συγγραφική δραστηριότητα δεν είναι θέμα ανάγκης αλλά χρησιμότητας. Πιστεύω λοιπόν ότι κάθε βιβλίο για το Κυπριακό είναι χρήσιμο από πολλές απόψεις.

–Είστε πολύπειρος και οπωσδήποτε πολιτικό ον, ποιο είναι κατά την άποψή σας το κύριο χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει ένας πολιτικός άνδρας;

–Να έχει γνήσια έγνοια για την πατρίδα με συναίσθηση της συλλογικής ευθύνης που είναι η πεμπτουσία του γνήσιου πατριωτισμού. Ταυτόχρονα πρέπει να έχει παιδεία, γνώση των τοπικών και διεθνών εξελίξεων και προβλημάτων μαζί με πραγματικό ενδιαφέρον για τους συμπολίτες του, και να είναι προσιτός σε όλους, σε όλη την κοινωνία. Να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με συναίσθηση των ευθυνών του τις οποίες να υλοποιεί όταν πρέπει, όχι μόνο λεκτικά αλλά και στην πράξη, ιδίως όταν κατέχει πολιτειακό αξίωμα. Να είναι «χρημάτων αδωρότατος» και ακέραιος. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι έλεγαν για τους ταγούς τους πώς μόνη τους ανταμοιβή ήταν «να σιτίζονται στο πρυτανείο». Τέλος, να είναι πραγματικός δημοκράτης. Υπάρχουν πολλά άλλα χαρακτηριστικά που μπορούν να αναφερθούν για πολιτικούς που αναλαμβάνουν αξιώματα, όμως δεν πρέπει να μακρηγορήσω.

–Το κυπριακό πρόβλημα έχει λύση ή ματαιοπονούμε...; Οσημέραι και άλλα εμπόδια...

–Η λύση του Κυπριακού σήμερα φαίνεται απομακρυσμένη, και κατά τη γνώμη μου, η Τουρκία και τώρα και οι δορυφόροι της στην Κύπρο, ποτέ δεν ήθελαν λύση του. Ο στόχος τους ήταν πάντοτε «ντενκτασικός», δύο λαοί με ξεχωριστό κράτος για κάθε κοινότητα και ο έλεγχος ολόκληρης της Κύπρου από την Τουρκία. Τώρα επανέρχονται σε αυτό το δόγμα των δύο κρατών, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την ιστορία και τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία θέλουν να ανατρέψουν με εποίκους από την Τουρκία μετά από στρατιωτική βία, λεηλασίες περιουσιών, εκτοπισμό των γηγενών Ελλήνων κατοίκων του νησιού μας, ένα δηλαδή εθνικό ξεκαθάρισμα. Δεν βλέπω για το παρόν στάδιο ελπίδες σύντομης λύσης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

–Τι σας ενοχλεί περισσότερο στη δημόσια σφαίρα, όσον αφορά τον πολιτικό λόγο;

–Δεν με ικανοποιεί ο ξύλινος πολιτικός λόγος, ο λαϊκισμός και η έλλειψη συναίσθησης της συλλογικής ευθύνης που προανέφερα. Θα ήθελα να ακούω ανταλλαγή πολιτικών επιχειρημάτων με στοχοπροσήλωση στο καλό της κοινωνίας, των πολιτών. Αναγκαία προς τούτο είναι και η σωστή γραμματική και συντακτική χρήση της γλώσσας στον δημόσιο λόγο.

–Υπάρχει πολιτική σκέψη χωρίς πολιτιστικό υπόβαθρο, κύριε Χρυσοστομίδη;

–Η έλλειψη πολιτιστικού υποβάθρου αποτελεί σοβαρό μειονέκτημα για ένα πολιτικό, και η έλλειψη μόρφωσης γίνεται γρήγορα αντιληπτή από τον κάθε πολίτη. Από την άλλη, εκτός από μόρφωση, χρειάζεται πολιτική σκέψη, ηγετικό ταλέντο, αλλά και μια δυναμική και συνάμα προσιτή προσωπικότητα.

–Αισθάνομαι πολλές φορές ότι εμείς οι ίδιο δεν αγαπάμε τον τόπο μας, αλλά το απαιτούμε από τους άλλους, τη διεθνή κοινότητα εν γένει, πώς σχολιάζετε;

–Εκείνο που με απογοητεύει είναι πως η δική μας αγάπη προς τον τόπο μας ξεφεύγει συνήθως από τα πλαίσια της «συναίσθησης της συλλογικής ευθύνης που είναι και η πεμπτουσία του πατριωτισμού», όπως ανέφερα πιο πάνω. Οι πολιτικοί τις περισσότερες φορές εκφεύγουν από αυτή την αρχή για προσωπικές φιλοδοξίες και ενδιαφέρονται και παρασύρονται σε επιδιώξεις συντήρησης των θέσεών τους, γίνονται δηλαδή δυστυχώς μόνιμοι «κυνηγοί αξιωμάτων». Ακόμη πιο απογοητευτικό είναι το γεγονός ότι δεν έχουμε ενιαία και καθολική γραμμή στο Κυπριακό.

–Πιστεύετε ότι διάγουμε περίοδο πνευματικής ένδειας στον τόπο μας;

–Απεναντίας, ο τόπος μας έχει πολύ αξιόλογους και πολλούς πνευματικούς ανθρώπους, λογοτέχνες, συγγραφείς, σεναριογράφους, ηθοποιούς, μουσικοσυνθέτες, ζωγράφους, φιλοσόφους, ποιητές, επιστήμονες, καθηγητές ιατρικής, καθηγητές πανεπιστημίων σε πολλές ειδικότητες και κυρίως σε ξένα διεθνώς αναγνωρισμένα κέντρα και πανεπιστήμια, στη NASA και το CERN κ.α. Τώρα, με τα πανεπιστήμιά μας, η πνευματική δραστηριότητα θα επεκταθεί και θα δούμε να υπάρχουν και άλλοι νομπελίστες εκτός από τον Χρ. Πισσαρίδη που αναδείχθηκε στο εξωτερικό.

–Αρχή άνδρα δείκνυσι και πολιτική ευθιξία, τα διαθέτει το πολιτικό μας προσωπικό;

–Αυτό το αξίωμα (αρχή άνδρα δείκνυσι) αναφέρεται σε επιτυχημένους κυρίως πολιτικούς και ηγέτες που για πρώτη φορά συνήθως αναλαμβάνουν σοβαρά καθήκοντα και περνούν μέσα από μια περίοδο δοκιμασίας τους και αν αυτή είναι πετυχημένη ισχύει το «αρχή άνδρα δείκνυσι». Έχουμε αρκετά παραδείγματα στον τόπο μας. Η πολιτική ευθιξία είναι άλλο κεφάλαιο. Υπάρχει και ένα άλλο διάσημο ρητό που κάποιοι το αποδίδουν στον Αβραάμ Λίνκολν: «Αν θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα κάποιου, δώσε του εξουσία». Η εξουσία φθείρει, οπότε πρέπει όλοι οι πολιτικοί να είναι σε μόνιμη ηθική εγρήγορση.