Του Απόστολου Κουρουπάκη
Τον ποιητή και εκδότη Γιάννη Πατίλη τιμούν σε εκδήλωση, με τίτλο «Γραφέως κάτοπτρον», που διοργανώνουν το Πολιτιστικό Κέντρο Μιχάλης Πιερής και η ομάδα φυσικών προσώπων ΠοίηΣυν. Αφορμή για την εκδήλωση είναι η συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Γιάννη Πατίλη «Το Σπασμένο είναι πιο Ανθεκτικό (Ποιήματα 1970-2022)» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ύψιλον το 2023. Στην εκδήλωση ο ποιητής θα δώσει ομιλία με θέμα «Ποίηση και Πολιτική», πλαισιώνοντάς την με ποιητικές αναγνώσεις από το έργο του.
Ποιος είναι όμως ο Γιάννης Πατίλης; Όπως σημειώνουν η Αυγή Λίλλη και ο Παναγιώτης Νικολαΐδης, συντονιστές της εκδήλωσης «ο Πατίλης αποτελεί μία από τις σημαντικότερες και πιο διακριτές και δραστικές ποιητικές φωνές της μεταπολιτευτικής περιόδου». Βέβαια, ο Πατίλης, όπως άλλωστε έχει πει και ο ίδιος σε συνέντευξή του στο λογοτεχνικό μπλογκ «Τεφλόν»: «Είναι σκόπιμη η κατάταξη των ποιητών σε γενιές;… Υπάρχουν δύο (τουλάχιστον) προσεγγίσεις στο θέμα [σ.σ. για τις λογοτεχνικές γενιές]: η γραμματολογική και η αγωνιστική (ή καλύτερα αγωνιακή)», και συνεχίζει λέγοντας πως «Τα αποτελέσματα αυτής της σπουδής δεν είναι μόνο ηθελημένες ή αθέλητες παραλείψεις και παραμορφώσεις που άνετα αναδεικνύει η άμπωτις του χρόνου, αλλά και παγίδευση απροαίρετη ενίων από τους ίδιους τους ποιητές της γενιάς, οι οποίοι εξελισσόμενοι συν τω χρόνω υπερέβησαν τα όριά της».
Εκτός βέβαια από τη δική του ποιητική φωνή, η οποία έως σήμερα έχει δώσει εννέα ποιητικές συλλογές, ο Πατίλης εξέδιδε από το 1986 έως το 2012 το σημαντικό λογοτεχνικό περιοδικό «Πλανόδιον», το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην προβολή και τη διαμόρφωση της ποιητικής φωνής των σύγχρονων Ελλήνων ποιητών, και έχει φιλοξενήσει στις σελίδες του εκτενείς μεταφραστικές εργασίες πάνω σε σημαντικούς ξένους ποιητές, όπως των Λάρκιν, Μοντάλε, Ντάγκλας Νταν, Γκεόργκε, Τσέλαν, Ουίτμαν κ.ά.
Πατίλης και Κύπρος
Η σχέση του Γιάννη Πατίλη με την Κύπρο είναι μακρά και ο ποιητής/εκδότης έχει δημιουργήσει στέρεες σχέσεις με πνευματικούς ανθρώπους του τόπου, όπως μου λένε η κα Λίλλη και ο κ. Νικολαΐδης. Άλλωστε στο «Πλανόδιον» έχουν φιλοξενηθεί αρκετά σημαντικά δοκιμιακά και ποιητικά κείμενα Κύπριων συγγραφέων και στοχαστών, αλλά και έχει εκδώσει τα βιβλία πολλών και σημαντικών Κύπριων ποιητών και ποιητριών, μερικά από τα οποία μάλιστα έχουν διακριθεί ή βραβευθεί από τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας. Και όπως σημειώνουν αυτή η εκδήλωση δεν αποσκοπεί μόνο στην προβολή και παρουσίαση του συγκεντρωμένου έργου του ποιητή, αλλά παράλληλα και στην ισχυροποίηση των δεσμών του λογοτεχνικού κόσμου του νησιού με έναν σημαντικό ποιητή, λόγιο και εκδότη. Η τελευταία φορά που βρέθηκε ο Γιάννης Πατίλης στην Κύπρο ήταν το 2016, όταν έδωσε μια ομιλία του με τίτλο «Το σπασμένο είναι πιο ανθεκτικό» στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Μάλιστα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η συζήτηση «Πάνω στην Πράσινη Γραμμή», που έγινε το 1994, και διοργανώθηκε από το «Πλανόδιον» και όπως αναφέρεται έγινε κοντά στην «Πράσινη Γραμμή», στη Λευκωσία, με τη συμμετοχή των Μιχάλη Γκανά, Κωστή Δανόπουλου, Ξενοφώντος Κοκόλη, Νίκης Μαραγκού, Γιάννη Πατίλη, Γιώργη Παυλόπουλου, Σάββα Παύλου, Μιχάλη Πιερή και Βάσου Φτωχόπουλου. Η συζήτηση αυτή επικεντρώθηκε στην πολιτική και λογοτεχνική κατάσταση τότε στην Κύπρο, είκοσι χρόνια μετά την τουρκική εισβολή. Το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης τελικά δημοσιεύθηκε στο τεύχος 21 (Δεκέμβριος 1994) του περιοδικού, όπου εκδίδονται και δύο ποιήματα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη. Σε αυτή τη συζήτηση αναφύονται πολλά και ενδιαφέροντα ζητήματα, που εν πολλοίς τρεις δεκαετίες μετά ακόμα απασχολούν τον δημόσιο λόγο όσο αφορά τη λογοτεχνία και την πολιτική.
Ο Γιάννης Πατίλης
Γεννημένος στην Αθήνα το 1947, ο Γιάννης Πατίλης είναι ποιητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος και ένας από τους πιο επιδραστικούς εκδότες των τελευταίων δεκαετιών. Έχει διατελέσει καθηγητής φιλολογίας στη Μέση Δημόσια Εκπαίδευση και υπήρξε εκδότης και ιδρυτής του ιστορικού περιοδικού «Πλανόδιον» (1986–2021). Η ποιητική του φωνή διακρίνεται για την ειρωνεία, την αυτοαναφορικότητα, τον στοχασμό πάνω στην καθημερινότητα και τις αντιφάσεις του σύγχρονου ανθρώπου, την κριτική στάση απέναντι στα ιδεολογικά μορφώματα, καθώς και για την τολμηρή συνάρθρωση λόγου και πολιτικής θέσης. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και έχουν παρουσιαστεί διεθνώς, ενώ έχει συμμετάσχει ενεργά σε λογοτεχνικές εκδηλώσεις στην Κύπρο, διατηρώντας μακρόχρονη σχέση με τον κυπριακό πνευματικό χώρο, τόσο μέσω συνεργασιών, όσο και μέσω δημοσιεύσεων σε λογοτεχνικά έντυπα του νησιού.
Πληροφορίες
Πολιτιστικό Κέντρο «Μιχάλης Πιερής», Πανεπιστήμιο Κύπρου – Αρχοντικό Αξιοθέας, Αξιοθέας 8, Παλιά Λευκωσία. Παρασκευή 23 Μαΐου, ώρα 7:00 μ.μ. Η εκδήλωση είναι ανοικτή στο κοινό.
Επικοινωνία: τηλέφωνο 22894531 | www.ucy.ac.cy/cucentre
