«Για μένα το τραγούδι είναι “των ανθρώπων τα βάσανα”»

Το Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2025 παρουσιάζει την ερμηνεύτρια «Νένα Βενετσάνου στην αυλή της Κλέλιας» και η βραδιά είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Κλέλιας Πετρίδου, μουσικού και αρχιτέκτονος, η οποία απεβίωσε τον Απρίλιο του 2023. Η επιλογή της Νένας Βενετσάνου δεν είναι τυχαία καθώς η Κλέλια ήταν θαυμάστριά της Λευκωσίας. Η κα Βενετσάνου μιλάει στην «Κ και λέει πως η Κλέλια ήταν γλυκόλαλη, ήταν ασυμβίβαστη και δυναμική, αλλά έκανε δουλειά χωρίς να σηκώνει σκόνη. «Θαυμάζω απεριόριστα τέτοιους χαρακτήρες. Δεν αφιέρωσε όμως τη δράση της ως αρχιτεκτόνισσα μόνο στην προσβασιμότητα, μπόρεσε να συνδυάσει το Αναπηρικό Κίνημα με τη χαρά της συμμετοχής στην πολιτιστική ζωή της Κύπρου».

–Κυρία Βενετσάνου, τι σημαίνει να τραγουδάτε προς τιμή μιας θαυμάστριάς σας, στην προκειμένη περίπτωση της Θάλειας Πετρίδου;

–Με συγκινεί το κάλεσμα των φίλων της Κλέλιας στην πρώτη εκδήλωση αγάπης, μνήμης και τιμής στη φίλη τους που τόσα έχει προσφέρει στην προσβασιμότητα των ΑΜΕΑ στον δημόσιο χώρο. Είναι το κορυφαίο της έργο στην Κύπρο. Θα μάθουμε όμως πολλά γι’ αυτήν στις 3 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο της Λευκωσίας, στη συναυλία που έχω ετοιμάσει, βασισμένη στα τραγούδια που αγαπούσε. Η Κλέλια ήταν γλυκόλαλη, ήταν ασυμβίβαστη και δυναμική, αλλά έκανε δουλειά χωρίς να σηκώνει σκόνη. Θαυμάζω απεριόριστα τέτοιους χαρακτήρες. Δεν αφιέρωσε όμως τη δράση της ως αρχιτεκτόνισσα μόνο στην προσβασιμότητα, μπόρεσε να συνδυάσει το Αναπηρικό Κίνημα με τη χαρά της συμμετοχής στην πολιτιστική ζωή της Κύπρου. Αυτό προϋποθέτει όραμα. Χαίρομαι πολύ που θα συμμετάσχω με τους φίλους της Κλέλιας σε αυτή την προσπάθεια ανάδειξης του έργου της.

–Πώς βλέπετε να εξελίσσεται το ελληνικό τραγούδι, σε επίπεδο στίχου, μουσικής, αλλά και υποστήριξης; Σε δύο παλαιότερές μας συνεντεύξεις είχατε εκφράσει μία απαισιοδοξία;

–Το ελληνικό τραγούδι είναι στο σύνολό του ένα αριστούργημα. Είναι ένα καλλιτεχνικό οικοσύστημα που μόνο με τις ελληνικές ακρογιαλιές μπορεί να συγκριθεί σε ομορφιά και ποικιλία. Οι καλλιτέχνες μπορεί να μη μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες, ούτε να έχουμε την ίδια αντίληψη για τις τέχνες. Αυτό δεν μας εμποδίζει σε τίποτα. Μάλλον προς όφελός μας είναι. Βέβαια είναι μεγάλη κουβέντα αυτή, αλλά πιστεύω ότι σήμερα, το ελληνικό τραγούδι αναπτύσσεται, αλλά δεν προοδεύει, μεταμορφώνεται, ανακυκλώνεται και δυστυχώς αυτό το κάνει ευάλωτο. Δεν είναι ότι είμαι απαισιόδοξη, αλλά επειδή οι καλλιτέχνες δεν έχουμε διάλογο, δεν αξιολογούμε από κοινού τις αδυναμίες μας και τις δυνάμεις μας και μειώνουμε το έργο μας με αυτή τη στάση. Με ανησυχεί το ότι το συλλογικό όραμα λείπει. Ανησυχώ... ωραίο θέμα για τραγούδι! Ανησυχώ που παραδόθηκε η ψυχή τους αδιάβαστη... σαν να μην ήξεραν τι είναι ευθύνη και ελευθερία.

–Γνωρίζω πως πιστεύετε στο θαύμα της Τέχνης… αυτή την εποχή φοβάστε;

–Για μένα η διαδικασία αυτή καθαυτή της δημιουργίας, είναι το μεταφυσικό στοιχείο στη ζωή. Στο πεδίο της τέχνης μόνο βλέπω το θαύμα. Φυσικά δεν είμαστε όλοι θαυματοποιοί. Υπάρχουν και τσαρλατάνοι, και κύμβαλα αλαλάζοντα, μεγάλα και μικρά. Έχουμε αγγέλους και δαίμονες. Πολλές αμφίρροπες δυνάμεις που η μία ακυρώνει την άλλη. Όμως η δουλειά του καλλιτέχνη είναι μεταφυσική. Σήμερα πιο πολύ φοβάμαι ένα παιδάκι με ηλεκτρικό πατίνι, από ένα χοντροκομμένο και ασήμαντο τραγουδάκι. Το ένα είναι σκοτώστρα, το άλλο μια αφέλεια. Έχω πάντα κάτι μέσα μου για να ανησυχώ...

–Θα παρακινδυνεύατε μια απάντηση στο ερώτημα, οι δυστοπικές εποχές που ζούμε θα δώσουν μεγάλα δημιουργικά πράγματα;

–Η τέχνη δεν σταματά ποτέ να μεγαλουργεί. Το τραγούδι είναι ταπεινό είδος τέχνης, όμως είναι μια αψίδα που όταν την διαβαίνουν οι άνθρωποι ενώνονται. Η Ένωση αυτή σήμερα στην οποία και αναφέρομαι δεν είναι μέσα στις προθέσεις της μουσικής βιομηχανίας. Το φαινόμενο της μαζικής κουλτούρας καταλήγει πάντα σε μαζικές εκκαθαρίσεις στην τέχνη και όχι μόνο στην τέχνη. Αναρωτιέμαι πώς μερικοί άνθρωποι μπερδεύουν τον εκδημοκρατισμό της Τέχνης με την βιομηχανία της μαζικής κουλτούρας όπου κάποιοι άνθρωποι βλέπουν τους καλλιτέχνες σαν μέσα σε ενυδρείο. Προσωπικά δεν μπορώ να δω τους συνεργάτες μου, ως εργαλεία συνεχώς ανανεούμενα και το κοινό μου ως πηγή εισοδήματος. Για μένα το τραγούδι είναι «των ανθρώπων τα βάσανα».

–Έχετε μεγάλη εμπειρία με τη μελοποιημένη ποίηση, τι κάνει ένα ποίημα μελοποιήσιμο και τι ένα τραγούδι ποίημα;

–Δεν υπάρχουν κανόνες, αυτό που μετράει είναι η πρόθεση και το ταλέντο του καλλιτέχνη. Είναι το πεδίο στο οποίο εάν υπεισέρχονται στατιστικές και Χ, Ψ, Ω παράγοντες δεν βγαίνει ωραίο αποτέλεσμα. 

–Πολιτικό, φεμινιστικό, έντεχνο… έχουν ταμπέλες τα τραγούδια;

–Μα δεν γίνεται αλλιώς. Πώς θα βρούμε άκρη μέσα σε αυτό το αριστοτεχνικό οικοσύστημα στο οποίο αναφέρθηκα προηγουμένως; Το επικίνδυνο είναι βάζοντας ταμπέλες να αποκλείεις καλλιτέχνες με κανόνες μάρκετινγκ. Το μάρκετινγκ βάζει σε ανταγωνισμό χαρακτηριστικά τα οποία στην πραγματικότητα δεν ανταγωνίζονται. Δυστυχώς όλο και πιο συχνά συμβαίνει οι καλλιτέχνες να υπακούν συνειδητά στις προαπαιτήσεις της μαζικής κουλτούρας. Εμείς ως πλέον μεγαλύτεροι γνωρίσαμε πώς κοντράρεις με τα κυκλώματα της μαζικής κουλτούρας, οι νεότεροι θα αναγκαστούν να το μάθουν και αυτοί, αν βέβαια το θέλουν, αν το ταλέντο τους το επιτρέπει.

–Πολλές και σπουδαίες οι συνεργασίες σας και η πορεία σας στο τραγούδι… τι έχετε αποκομίσει από όλα όσα ζήσατε στο ταξίδι σας στον κόσμο της μουσικής;

–Έζησα και γνώρισα τη δικαίωση των επιλογών μου. Μου μένει όμως ένα δύσκολο κομμάτι, το να μπορώ κάθε φορά να αναγνωρίζω τον εαυτό μου μέσα στο ενεστώτα χρόνο και να κρατώ την ιστορία και τη συνέχειά μου, στηριζόμενη στις πραγματικές μου δυνάμεις. Και δεν είναι αυτονόητο. Όσο καλή και να είμαι, πρέπει να έχω και νέα πράγματα να πω. Και έχω. Ακολούθησα μια δύσκολη διαδρομή και ήρθε η ώρα να την ξαναδώ. Το κατάλαβα στο λοκντάουν, οπότε και έγραψα 67+τραγούδια. Ετοιμάζομαι λοιπόν για παραστάσεις με τα νέα μου τραγούδια, κάτι πρέπει να κάνω και γι’ αυτά... να τα αφήσω να φύγουν; και ποιος ξέρει τι θα απογίνουν; Ίσως κάποια από αυτά να μου ξαναχτυπήσουν την πόρτα... τα καημένα... θέλω να είμαι και σε αυτό το ραντεβού μου. Προς το παρόν σας περιμένω με χαρά στην αυλή της Κλέλιας.

Πληροφορίες

Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2025, «Νένα Βενετσάνου στην αυλή της Κλέλιας», Παρασκευή 3 Οκτωβρίου, Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, ώρα 8:30 μ.μ.