ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Κ. Μαρκουλάκης: Δικαίωση είναι η αλλαγή που επέρχεται

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης στην «Κ», για τη νέα ταινία του και τις καταγγελίες στο θέατρο

Kathimerini.gr

ΤΟΥ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΧΑΡΜΠΗ

Το προσεχές τετραήμερο 19-22 Φεβρουαρίου κυκλοφορεί διαδικτυακά η «Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη» του Σταύρου Παμπαλλή, η πρώτη ελληνική ταινία που κάνει με αυτό τον τρόπο την παγκόσμια πρεμιέρα της. Ο πρωταγωνιστής του φιλμ, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, μας μιλάει για όσα αποκόμισε από τη συγκεκριμένη συνεργασία, καθώς και για τη φάση στην οποία βρίσκεται ο ελληνικός κινηματογράφος. Δεδομένου, ωστόσο, ότι προέρχεται βασικά από τον χώρο του θεάτρου, δεν θα μπορούσε να μη ζητηθεί η τοποθέτησή του σχετικά με τις καταγγελίες για λεκτική, ψυχολογική, σωματική και σεξουαλική βία οι οποίες έχουν έρθει στο φως τις τελευταίες εβδομάδες.

– Ποια είναι η γνώμη σας για το κύμα αποκαλύψεων;

– Κατ’ αρχάς πιστεύω ότι είναι πολύ γενναία η στάση που έχουν κρατήσει οι γυναίκες αλλά και οι άνδρες που δεν φοβούνται να μιλήσουν. Αυτή είναι και η ουσία του κινήματος παγκοσμίως. Οσα συμβαίνουν είναι πολύ σημαντικά. Για εμένα το θετικό είναι πως αυτό που θα μείνει στο τέλος θα είναι μια καινούργια εποχή, ελπίζω όχι μόνο για τον χώρο του θεάτρου αλλά και συνολικά για τον τομέα της εργασίας. Μια εποχή όπου θα έχει εκλείψει ο φόβος. Μια εποχή όπου μια σειρά συμπεριφορών, οι οποίες μέχρι τώρα αποσιωπούνταν ή γίνονταν ανεκτές, θα πάψουν να υφίστανται και οι εργασιακές σχέσεις εξάρτησης δεν θα επηρεάζουν αρνητικά τις πραγματικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.

Οσο για το θέατρο, στο οποίο ανήκω εδώ και 30 χρόνια, θέλω να ξεκαθαρίσω πως η εικόνα του συνολικά δεν είναι έτσι. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό όσων καταγγέλλονται είναι πολύ μικρότερο από εκείνους που δεν παραβατούν. Σας διαβεβαιώ ότι το θέατρο είναι γεμάτο από ανθρώπους με ταλέντο και ψυχικά χαρίσματα. Από την άλλη, όπως συμβαίνει παντού στην κοινωνία, υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν εννοήσει τη θέση τους στην κοινότητα διαφορετικά από ό,τι θα έπρεπε, που συμπεριφέρονται κακοποιητικά. Θα ήταν όμως λάθος και κρίμα να μείνουμε σε ένα επίπεδο ονοματολαγνείας (τα επώνυμα πρόσωπα προσφέρονται για αυτό) και να μην σκάψουμε βαθύτερα σε όλους τους χώρους, εκεί που δεν υπάρχουν ηχηρά ονόματα και ενδεχομένως οι ιστορίες των ανθρώπων περνούν απαρατήρητες.

– Εσείς είχατε υπόψη σας τέτοιες συμπεριφορές και αν ναι, γιατί δεν τις καταγγείλατε;

– Προσωπικά, αν κάτι τέτοιο συνέβαινε μπροστά μου, θα είχα το θάρρος να το καταγγείλω. Αυτά τα πράγματα, οι σεξουαλικές δηλαδή κακοποιήσεις, γίνονται κυρίως εν κρυπτώ, οπότε είναι δύσκολο να κατηγορήσεις ή να υπερασπιστείς κάποιον με απόλυτο τρόπο. Φίλη μου ηθοποιός μού μετέφερε κάποτε ιστορία άσχημης συμπεριφοράς από σκηνοθέτη (όχι σεξουαλικής φύσεως) και, όταν μπήκα στη μέση, το ίδιο το άτομο μου είπε να μην ανακατευτώ. Οπως και για τους καταγγέλλοντες υπήρχε δυσκολία να μιλήσουν για διάφορους λόγους, έτσι δεν είναι απλό και για τους τρίτους.

Η πραγματική ηθική δικαίωση των ανθρώπων που υπέφεραν και υποφέρουν είναι η αλλαγή που επέρχεται. Για εμένα προσωπικά μαθαίνω πως ακούγονται διάφορα ψέματα, όπως το ότι έκλεισα τα κοινωνικά μου δίκτυα όταν ξέσπασε αυτή η ιστορία, ενώ τα έχω κλείσει από τις 12 Ιανουαρίου. Επειδή αυτό το θέμα είναι σπουδαίο, είναι καλό να προσέχουμε από πού και πώς ενημερωνόμαστε.

– Σε πρακτικό επίπεδο, ποια πιστεύετε ότι είναι τα σωστά βήματα που πρέπει να γίνουν; Είναι μόνο ζήτημα νομοθεσίας;

– Προφανώς η καλύτερη οδός είναι η θεσμική. Το σωματείο μας, με τον εξαιρετικό πρόεδρο Σπύρο Μπιμπίλα, συμμετέχει από όσο ξέρω σε μια συζήτηση με τα υπουργεία Πολιτισμού και Δικαιοσύνης, ώστε να καταλήξουν σε νέους θεσμούς και κανόνες για τον εργασιακό μας χώρο, που στόχο θα έχουν πρώτα από όλα να απαλείψουν τον φόβο. Από την πλευρά μου, πάντως, πιστεύω πως μεγάλο μέρος των ανθρώπων του θεάτρου, ιδιαίτερα οι γενιές από τη δική μου και νεότερες, δεν χρειάζονται ούτε νόμους ούτε κανόνες για να φέρονται όπως πρέπει. Οι περισσότεροι τα ξέρουμε από την ανατροφή μας· είμαστε συμφιλιωμένοι τόσο με το άλλο (και το ίδιο) φύλο όσο και με τις θέσεις ιεραρχίας μέσα σε μια ομάδα. Η κοινωνία προοδεύει. Κάποτε το ξύλο από τον δάσκαλο στο σχολείο θεωρούνταν φυσιολογικό, πλέον δεν είναι. Αν επιδείξουμε τώρα την ίδια γενναιότητα με τους ανθρώπους που έχουν υποφέρει, μαζί με ψυχραιμία, νομίζω ότι θα κερδίσουμε μια κοινωνία με λιγότερη βία στους χώρους εργασίας.
Ελληνοκυπριακό γουέστερν

– Στην ταινία του Σταύρου Παμπαλλή και στον συγκεκριμένο ρόλο τι σας τράβηξε;

– Αρχικά με ενδιέφερε πολύ το σενάριο. Ο Σταύρος αποτελεί εξαιρετική περίπτωση νέου κινηματογραφιστή, ο οποίος έχει ζήσει και έχει επιρροές από το εξωτερικό, παρ’ όλα αυτά επιλέγει να φτιάξει μια ταινία για τον τόπο του, την Κύπρο. Η ιστορία του συνδυάζει τρία μεγάλα τραύματα: τη διχοτόμηση, την οικονομική κρίση και την έκρηξη στη ναυτική βάση στο Μαρί. Ολα αυτά τα βάζει να επενεργούν πάνω σε έναν ήρωα και στην οικογένειά του, μέχρι που εκείνος φτάνει στο απόλυτο αδιέξοδο. Αυτό με τράβηξε ιδιαίτερα. Αφού μπήκα στην ταινία, ενδιαφέρθηκα να εμβαθύνω τις γνώσεις μου σχετικά με την Κύπρο. Τι σημαίνει να είσαι κάποιος που το σπίτι του είναι πάνω στην Πράσινη Γραμμή; Να περπατάς στους δρόμους μιας πόλης και ξαφνικά να πέφτεις σε τείχος;

Τυλιγμένη στο χαρακτηριστικό κίτρινο φως της Κύπρου, η «Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη» διαβάζεται και ως ένα σύγχρονο γουέστερν.

– Γιατί αξίζει κάποιος να τη δει στη διαδικτυακή προβολή;

– Σίγουρα διότι η ταινία αποτελεί έναν τρόπο να προσεγγίσεις τα παραπάνω ερωτήματα. Πρόκειται για μια πολύ ιδιαίτερη περιοχή τραυμάτων και ο Παμπαλλής τη διαχειρίζεται με όμορφο τρόπο. Επιπλέον, η ιστορία του δεν ξεπέφτει στον διδακτισμό· αντιθέτως διαθέτει χιούμορ, ιδιαίτερα μέσα από τον Ελλαδίτη ταξιτζή, τον χαρακτήρα του εξαιρετικού Ακύλλα Καραζήση. Ουσιαστικά καταφέρνει να είναι μια ταινία δωματίου που ταυτόχρονα εξελίσσεται σε αστυνομικό θρίλερ. Από την άλλη, θα μπορούσε κανείς να τη χαρακτηρίσει και «ελληνοκυπριακό γουέστερν», με αυτό το εκπληκτικό κίτρινο φως της Κύπρου και τον ήρωα που μάχεται μόνος του κόντρα σε όλα.

– Το συγκεκριμένο φιλμ παντρεύει τα μηνύματά του με μια προσωπική ιστορία. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, βλέπουμε πολλές ταινίες να προτάσσουν τον «σκοπό» πάνω από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Συμφωνείτε;

– Προσωπικά δεν πιστεύω στο δόγμα «τέχνη για την τέχνη». Κάθε ιστορία που αφηγούμαστε, είτε μέσω της τέχνης είτε προσωπική, μεταφέρει ένα νόημα. Ακόμα κι αυτές που μοιάζουν να μην το κάνουν, μεταφέρουν μια ξεχωριστή ματιά πάνω στον κόσμο, ένα «δίδαγμα». Αλλοι το κάνουν συνειδητά, όπως ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, που έλεγε ξεκάθαρα «γράφω για να επηρεάσω τις σκέψεις των ανθρώπων», και άλλοι δίχως να το καταλαβαίνουν.

Ζούμε σε μια εποχή πολυδιασπασμένη αλλά και πολύ ενδιαφέρουσα, στην οποία ανακύπτουν ένα σωρό ζητήματα, μερικά καινούργια και άλλα επανεξεταζόμενα. Το να προσπαθήσει κανείς να τοποθετηθεί μέσα από μια ιστορία δεν είναι κακό. Το πρόβλημα απλώς με κάποια έργα τέχνης είναι ότι οι ιδέες μπορεί να είναι μεν ενδιαφέρουσες, το ίδιο το έργο ωστόσο να καταλήγει μετριότερο των ιδεών που μεταφέρει.

– Η συγκυρία επέβαλε τη διαδικτυακή διανομή για την «Πολιορκία…» Πιστεύετε πως η φυσική παρουσία στο σινεμά και στις υπόλοιπες τέχνες θα επανακάμψει εύκολα;

– Ως προς το θέατρο σίγουρα δεν ανησυχώ, γιατί πρόκειται για «ζωντανή» τέχνη, παίζεις εκ των πραγμάτων μπροστά στο κοινό. Το σινεμά είχε υποστεί ήδη πλήγμα με τις πλατφόρμες αλλά και με το γεγονός ότι πλέον μπορεί κανείς να το απολαύσει στο σπίτι του με πολύ καλές συνθήκες. Από τη μία οι πλατφόρμες προκαλούν όντως ζημιά, από την άλλη, όμως, στηρίζουν οικονομικά τις καλλιτεχνικές παραγωγές, κι έτσι αυτό που εμφανίστηκε ως εμπόδιο παρουσιάζεται τώρα και ως λύση ώστε να συνεχίσουμε να αφηγούμαστε ωραίες ιστορίες μέσα από τις εικόνες. Σε κάθε περίπτωση, νομίζω πως και το παραδοσιακό σινεμά θα συνεχίσει να υπάρχει διότι εξυπηρετεί την εγγενή ανάγκη του ανθρώπου για μια συλλογική εμπειρία θέασης.

Το παράδειγμα της «Ευτυχίας»

Ο Κ. Μαρκουλάκης είναι από τους ηθοποιούς που τόσο στο θέατρο όσο και στον κινηματογράφο βρίσκονται πιο κοντά στην παραγωγή που απευθύνεται στο ευρύ κοινό (mainstream) παρά στην πιο εναλλακτική εκδοχή της – πρόσφατα πήρε μέρος και στην τηλεοπτική επιτυχία «Ετερος εγώ» του Σωτήρη Τσαφούλια και της Cosmote TV. Πιστεύει ότι στην Ελλάδα υπάρχει αρμονική συνύπαρξη μεταξύ των δύο;

«Στο θέατρο έχουμε εξίσου δυνατή avant-garde και εμπορική σκηνή και λειτουργεί υποστηρικτικά η μία ως προς την άλλη. Στο σινεμά νομίζω πως δεν υπάρχει ακόμα η ίδια ισορροπία· από τη μία έχουμε ένα πολύ φρέσκο και δημιουργικό arthouse κομμάτι, που τα πηγαίνει εξαιρετικά και στα φεστιβάλ του εξωτερικού,

αλλά όχι και αντίστοιχα αποτελέσματα σε αυτό που ονομάζουμε συμβατικά “καλό εμπορικό”. Η γνώμη μου είναι πως και το δεύτερο πρέπει να αναπτυχθεί πάνω σε πρότυπα και παραδείγματα όπως το πρόσφατο της “Ευτυχίας” του Αγγελου Φραντζή, μια υπέροχη ταινία που τα πήγε εξίσου καλά και στα ταμεία, και να αποτελέσει έτσι την ατμομηχανή που θα τραβήξει ολόκληρη την κινηματογραφική βιομηχανία μας προς τα εμπρός».

Την «Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη» μπορεί κανείς να βρει οnline 19-22/2 στο viva.gr, με τιμή 6,5 ευρώ.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Σινεμά: Τελευταία Ενημέρωση

Η προβολή και παρουσίαση της ταινίας μικρού μήκους του Ανδρέα Σεϊτάνη θα γίνει το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου
Kathimerini.com.cy
 |  ΣΙΝΕΜΑ