Εδώ και τουλάχιστον τρεις δεκαετίες, οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θανάτου τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες στην Αμερική. Γιατί λοιπόν τα καρδιολογικά προβλήματα εξακολουθούν να μην αναγνωρίζονται στον βαθμό που τους πρέπει και να αντιμετωπίζονται ανεπαρκώς στις γυναίκες;
Οι διαφορές μεταξύ των φύλων οι οποίες οφείλονται σε βιολογικούς παράγοντες μπορεί να παίζουν έναν ρόλο. Η συνολική συχνότητα της στεφανιαίας νόσου είναι μικρότερη στις γυναίκες, οι οποίες τείνουν να αναπτύσσουν καρδιολογικά προβλήματα σε μεγαλύτερη ηλικία (ο μέσος όρος ηλικίας για μια πρώτη καρδιακή προσβολή είναι 65 ετών στους άνδρες και 72 ετών στις γυναίκες). Ωστόσο, το κοινωνικό φύλο (γένος) –και εννοούμε τα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με το ανδρικό ή το γυναικείο φύλο– έχει συμβάλει στην ύπαρξη διακρίσεων στη φροντίδα του καρδιαγγειακού συστήματος, σύμφωνα με κύριο άρθρο γνώμης που δημοσιεύθηκε στο τεύχος της 12ης Απριλίου 2022 του Journal of the American College of Cardiology.
«Υπάρχουν χάσματα με βάση το κοινωνικό φύλο σε κάθε πιθανό επίπεδο, από την ενημέρωση των γυναικών για τα συμπτώματα έως το πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και στα ιατρεία», δηλώνει η καρδιολόγος δρ Michelle O’Donoghue, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Αν και πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο, ένα σημαντικό υποκείμενο ζήτημα είναι ότι, κατά παράδοση, οι γυναίκες απλώς αντιπροσωπεύονταν ανεπαρκώς στις κλινικές μελέτες των καρδιολογικών παθήσεων, δηλώνει. Ωστόσο, η κουλτούρα αλλάζει αργά και ορισμένα από τα χάσματα αρχίζουν να κλείνουν, προσθέτει.
Το πρόβλημα της αναγνώρισης
Ξεκινώντας από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι εκστρατείες για την αύξηση της ενημέρωσης για την καρδιοπάθεια στις γυναίκες σημείωσαν κάποια πρόοδο. Σε λιγότερο από μία δεκαετία, το ποσοστό των γυναικών που αναγνώριζαν τις καρδιαγγειακές παθήσεις ως την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες σχεδόν διπλασιάστηκε. Πιο πρόσφατα δεδομένα, ωστόσο, ήταν αποθαρρυντικά: έρευνα του 2019 από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία βρήκε ότι μόνο το 44% των γυναικών αναγνώριζε ορθά τις καρδιαγγειακές παθήσεις ως την πλέον θανατηφόρο απειλή, έναντι του 65% το 2009.
Στη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής, η δυσφορία στον θώρακα (που συχνά περιγράφεται ως αίσθημα πίεσης, σφιξίματος ή συμπίεσης) είναι με διαφορά το συχνότερο σύμπτωμα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Οι γυναίκες έχουν ελαφρώς υψηλότερες πιθανότητες από τους άνδρες να αναφέρουν επίσης και άλλα συμπτώματα, όπως ναυτία, κόπωση και λαχάνιασμα. Και παρότι τα συμπτώματα αυτά αναφέρονταν για πολύ καιρό ως «άτυπα», ένας ορθότερος χαρακτηρισμός θα ήταν μάλλον «ανεπαρκώς μελετημένα», σύμφωνα με ορισμένους καρδιολόγους. Επιπλέον, τρεις ασυνήθιστοι και ελάχιστα κατανοητοί τύποι καρδιακής προσβολής είναι πολύ πιο συχνοί στις γυναίκες (βλ. «Ασυνήθιστες καρδιακές προσβολές: Ο γυναικείος παράγοντας;»).
Καθυστέρηση στη θεραπεία
Έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες τείνουν να υποβαθμίζουν τα συμπτώματά τους και να καθυστερούν στην αναζήτηση θεραπείας. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι για τη φροντίδα υγείας μπορεί να συμβάλλουν επίσης σε αυτό το πρόβλημα. Μελέτη του 2022 βρήκε ότι οι γυναίκες που προσέρχονταν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με πόνο στον θώρακα χρειαζόταν να περιμένουν κατά μέσο όρο 11 λεπτά περισσότερο έως ότου δουν γιατρό ή νοσηλευτή από ό,τι οι άνδρες που περιέγραφαν παρόμοια συμπτώματα. Τα ευρήματα, τα οποία σταχυολογήθηκαν από δεδομένα που αφορούσαν εκατομμύρια επισκέψεις σε τμήματα επειγόντων περιστατικών, έδειξαν επίσης ότι οι γυναίκες είχαν λιγότερες πιθανότητες να υποβληθούν σε ηλεκτροκαρδιογράφημα (μια τυπική εξέταση ελέγχου για καρδιακή προσβολή) και λιγότερες πιθανότητες να νοσηλευτούν.
Χάσματα από την ενημέρωση των γυναικών έως το πώς αντιμετωπίζονται στα τμήματα επειγόντων περιστατικών
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες έχουν επίσης λιγότερες πιθανότητες να παραπεμφθούν για διαγνωστικές εξετάσεις ελέγχου για στεφανιαία νόσο, την υποκείμενη αιτία των περισσότερων καρδιακών προσβολών, ή να παραπεμφθούν σε ειδικό. Τέλος, οι γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία –είτε φάρμακα είτε χειρουργική επέμβαση– για αυτή τη συχνή πάθηση τείνουν να έχουν χειρότερη έκβαση από τους άνδρες.
Όλες αυτές οι τάσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα, που να περιλαμβάνει περισσότερες γυναίκες, δηλώνει η δρ O’Donoghue. Σε μια ανασκόπηση του 2020, που περιλάμβανε καρδιαγγειακές μελέτες από το 2010 έως το 2017, οι γυναίκες αποτελούσαν μόνο το 27% των συμμετεχόντων στις μελέτες της στεφανιαίας νόσου, αν και ο αριθμός αυτός εμφανίζει βελτίωση.
Ασυνήθιστες καρδιακές προσβολές: Ο γυναικείος παράγοντας;
Οι περισσότερες καρδιακές προσβολές προκαλούνται όταν ένας θρόμβος αίματος φράξει μια στενεμένη αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα την καρδιά. Ωστόσο, αρκετά –λιγότερο συχνά– σενάρια μπορούν επίσης να διακόψουν τη ροή αίματος σε μια στεφανιαία αρτηρία, προκαλώντας παρόμοια συμπτώματα.
- Το έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς αποφρακτική στεφανιαία νόσο (MINOCA) αναφέρεται σε καρδιακές προσβολές στις οποίες οι στεφανιαίες αρτηρίες δεν εμφανίζουν σημαντική στένωση. Υπάρχουν αρκετές πιθανές αιτίες – μεταξύ αυτών, η προσωρινή σύσπαση των αρτηριών της καρδιάς (σπασμός στεφανιαίας) ή οι αποφράξεις σε πολύ μικρές αρτηρίες. Το MINOCA είναι πέντε φορές πιο συχνό στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.
- Ο αυτόματος διαχωρισμός στεφανιαίας αρτηρίας (SCAD) προκαλείται από μια ρήξη (σχίσιμο) στον έσω χιτώνα του τοιχώματος μιας από τις αρτηρίες της καρδιάς, η οποία προκαλεί την ανάπτυξη ενός πτερυγίου ή μιας διόγκωσης που εμποδίζει τη ροή του αίματος. Περίπου το 90% των ατόμων με SCAD είναι γυναίκες.
- Η μυοκαρδιοπάθεια από στρες (σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς) εμφανίζεται συνήθως μετά από έντονο συναισθηματικό ή σωματικό στρες, πυροδοτώντας μια απότομη αύξηση ορμονών που μεταβάλλει το σχήμα της καρδιάς. Περισσότερα από το 80% των περιστατικών είναι γυναίκες, αλλά η έκβαση είναι χειρότερη στους άνδρες.
Πηγή: Harvard Health Publishing
