Kathimerini.gr
ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ
Στην Κάρπαθο και στην Κάσο, στη Ρόδο και στο Καστελλόριζο, η Λαμπρή έχει τη δική της χάρη.
1. Για τα δύο πρόσωπα της Σύμης
Στη Σύμη μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε φασαριόζικους ή ήσυχους εορτασμούς, όπως αυτοί στον Πανορμίτη. (Φωτογραφία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΦΟΣ)
Στη Σύμη μπορείτε να ζήσετε το Πάσχα με δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Από τη μια ο Γιαλός και το Χωριό διανύουν την πιο έντονη εβδομάδα της χρονιάς, με αλλεπάλληλες φωτοβολίδες και εκρηκτικά που σείουν το νησί σε ανύποπτο χρόνο. Αρκετοί επισκέπτες κάνουν την εμφάνισή τους και μαζί με τους ντόπιους τη Μεγάλη Παρασκευή το μεσημέρι περνούν από όλους τους Επιταφίους του νησιού, που παρά το μικρό του μέγεθος έχει συνολικά επτά (!). Την ίδια στιγμή, στο μεγάλο προσκύνημα του Πανορμίτη δεν ακούγεται κιχ. Εδώ, ακόμη και η Ανάσταση είναι κατανυκτική.
2. Για τις αστυπαλιτικες νοστιμιές
Η Αστυπάλαια τη Μεγάλη Εβδομάδα μυρίζει κανέλα και σαφράν. Τα γαλατοκούλουρα, με κατσικίσιο γάλα, κανέλα και ζάχαρη, και τα κίτρινα κουλούρια, με το χλωρό ανθότυρο και το περίφημο ντόπιο σαφράν, έχουν την τιμητική τους, αλλά ιδιαίτερα είναι και τα λαζαράκια, που είναι ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπου. Στο νησί τρώνε επίσης ψάρι με ζαφορά και πιλάφι, φτιάχνουν λαμπρόπιτες (πιτάκια με χλωρή και σαφράν), γιαπράκια και αυγότες (πλεκτή κοτσίδα με κόκκινα αυγά και μαύρο σουσάμι). Πρωταγωνιστής είναι ο λαμπριανός: το κατσίκι με ρύζι και συκωτάκια που ψήνεται σε πήλινη γάστρα όλη τη νύχτα. Καταναλώνεται μετά την Ανάσταση και τη φαντασμαγορική ανταλλαγή βεγγαλικών μεταξύ των συνοικιών του Γιαλού και του Κάστρου. Θα τα γευτείτε όλα, μαζί με φρέσκα θαλασσινά και απίθανα χειροποίητα ζυμαρικά, κατσικάκι σούπα και σούβλες, στην ταβέρνα Άγονη Γραμμή (τηλ. 22430-62102).
3. Για το πανηγύρι του Άη Γιώργη στην Κάσο
Τα ντολμαδάκια της Κάσου φτιάχνονται κατά χιλιάδες από τις γυναίκες για το πανηγύρι. (Φωτογραφία: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ)
Φέτος, που η γιορτή του Αγίου Γεωργίου είναι μετά το Πάσχα, είναι ευκαιρία να εκμεταλλευτείτε τον χρόνο των διακοπών για να ζήσετε ένα από τα ομορφότερα πανηγύρια του Αιγαίου. Ο Κασιώτης Άη Γιώργης στις Χαδιές θα γιορταστεί την Τρίτη της Λαμπρής και οι προετοιμασίες, τις οποίες αξίζει να ζήσετε, θα ξεκινήσουν τις μέρες του Πάσχα. Χιλιάδες ντολμαδάκια τυλίγονται από τις γυναικοπαρέες, οι άντρες μαγειρεύουν το πιλάφι με κρέας και κανέλα, και το σερβίρουν φορώντας λευκές ποδιές και σχηματίζοντας ανθρώπινη αλυσίδα. Κασιώτικες μαντινάδες, λύρες και λαούτα που παίζουν ασταμάτητα και κυκλωτικοί χοροί προσφέρουν ένα από τα πιο γνήσια πανηγύρια. Πάντως,είναι ιδανική εποχή για να επισκεφτείτε και τα μιτάτα, όπου τώρα παράγονται τα φρέσκα τυριά, αλλά και για να δοκιμάσετε το περίφημο χορταρικό ροίκιο, ωμό ή βρασμένο, αφού την υπόλοιπη χρονιά θα το βρείτε μόνο αρμυριστό.
4. Για τον θρήνο της Ολύμπου
Περιφορά των εικόνων στην Όλυμπο της Καρπάθου. (Φωτογραφία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΦΟΣ)
Στη μοναδική μητριαρχική κοινωνία της Ολύμπου Καρπάθου, η Μεγάλη Παρασκευή συγκλονίζει. Οι γυναίκες αποχωρίζονται τις χρωματιστές φορεσιές τους και μαυροφορεμένες στολίζουν τον Επιτάφιο, καρφιτσώνουν επάνω του φωτογραφίες και μαντινάδες για τους νεκρούς τους και με λυτά μαλλιά, χωρίς τις χαρακτηριστικές μαντίλες, επιδίδονται σε έναν συγκλονιστικό θρήνο. Η περιφορά του Επιταφίου τη νύχτα περιλαμβάνει επίσης μνεία στους νεκρούς κάθε σπιτιού. Σάββατο και Κυριακή, οι λύρες και οι μαντινάδες αναλαμβάνουν να φέρουν τη χαρά μέχρι και την Τρίτη της Λαμπρής, οπότε οι Ολυμπίτες περιφέρουν τις εικόνες τους ξεκινώντας από το νεκροταφείο και μεταφέροντας το μήνυμα της Ανάστασης.
5. Για την απόλυτη γαλήνη των outsiders
Στους Λειψούς, στην Ψέριμο και στην Τέλενδο θα πάτε αν είστε λάτρεις της απόλυτης ησυχίας και της απραξίας. Όχι ότι λείπουν οι δυναμίτες που πέφτουν κατά την Ανάσταση, ωστόσο οι επισκέπτες είναι λιγοστοί και οι ντόπιοι θα σας καλοδεχτούν. Εδώ θα περάσετε τις μέρες σας με ουζάκια και ολόφρεσκα θαλασσινά, με περπατήματα σε μονοπάτια γεμάτα σπάρτα και αγριολούλουδα και στην Τέλενδο –αν είστε λάτρεις της δράσης– με αναρρίχηση σε μερικά κορυφαία πεδία.
6. Για τον «πόλεμο» της Καλύμνου
Άλλοι έρχονται στην Κάλυμνο για τους πασχαλινούς δυναμίτες της κι άλλοι για να αναρριχηθούν στα διάσημα βράχια της. (Φωτογραφία: Shutterstock)
Στην Κάλυμνο η Κυριακή του Πάσχα είναι εθιμοτυπικά ημέρα «πολέμου». Όλα τα νησιά των Δωδεκανήσων χρησιμοποιούν πια χειροποίητους εκρηκτικούς μηχανισμούς, αλλά η Κάλυμνος είναι η «βασίλισσα». Νωρίς το απόγευμα της Κυριακής, είκοσι έως τριάντα άτομα καταλαμβάνουν τις πλαγιές γύρω από την Πόθια και εκτοξεύουν τους δυναμίτες τους, προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο. Οι δέκα Επιτάφιοι της Πόθιας κυκλοφορούν στην πόλη το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, δημιουργώντας το αδιαχώρητο στους δρόμους και στα ουζερί. Ακόμη περισσότερο θα ευχαριστηθείτε τα περίφημα βράχια της, που την κατατάσσουν στους καλύτερους αναρριχητικούς προορισμούς του κόσμου.
7. Για το ξημέρωμα με τους νεκρούς στη Λέρο
Τη Μεγάλη Παρασκευή, στις 5 τα χαράματα, οι κάτοικοι της Λέρου κατευθύνονται σύσσωμοι στα πέντε νεκροταφεία του νησιού, για να «ξυπνήσουν» τους νεκρούς τους μαζί με τον Χριστό. Φροντίζουν τους τάφους, κάνουν τρισάγιο, ενίοτε και μοιρολογούν. Την ίδια μέρα γίνεται και αναπαράσταση της αποκαθήλωσης στην Παναγία του Κάστρου. Το πένθιμο κλίμα κρατάει μέχρι τη λειτουργία το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, οπότε, όταν ο παπάς ψάλει το «Ανάστα ο Κύριος», οι πάντες χτυπούν τα θρονιά και ό,τι άλλο βρουν, δημιουργώντας μεγάλη αναταραχή, σε αναπαράσταση του σεισμού που προηγήθηκε της Ανάστασης. Αν τώρα τύχει να βρεθείτε στο νησί από την Τετάρτη 10/4, παραμονή του Μεγάλου Κανόνος, θα δείτε το έθιμο «Κλήματα», κατά το οποίο οι πιστοί κάνουν πομπή με σημαίες και ποδιές εικόνων στις εξοχές, συλλέγουν σε δεμάτια τις βέργες από τα κλαδεμένα κλήματα και τα καίνε πίσω στην εκκλησία, φτιάχνοντας καρβουνάκια για τα θυμιατά.
8. Για Πάσχα με τους ακρίτες
Οι διακοπές του Πάσχα είναι εξαιρετική αφορμή για επίσκεψη στο ακριτικό Καστελλόριζο. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΛΑΣ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗΣ)
Λόγω της εξαιρετικά απομακρυσμένης τοποθεσίας του, αλλά και της έλλειψης παραλιών, δύσκολα ξεκινά κανείς για το Καστελλόριζο το καλοκαίρι. Το Πάσχα όμως μοιάζει ιδανική στιγμή. Περάστε τις μέρες με χάζι, ούζο και θαλασσινά στον πολύχρωμο κουκλίστικο οικισμό και ζήστε τη συγκινητική αναπαράσταση του «Άρατε πύλας» το βράδυ της Ανάστασης. Εξερευνήστε τον Λυκιακό τάφο, το τζαμί, τον φάρο και ανεβείτε στο ωραίο καλντερίμι που οδηγεί ψηλά, στο Παλαιόκαστρο. Την Κυριακή ακούστε τα Ευαγγέλια σε διάφορες γλώσσες και γλεντήστε με τους ακρίτες στην τριήμερη γιορτή που ακολουθεί: η παρουσία των επισκεπτών δεν αφήνει κανέναν ντόπιο αδιάφορο.
9. Για την τελετή του Νιπτήρος στην Πάτμο
Από τους πιο έντονους και κατανυκτικούς εορτασμούς μπορείτε να ζήσετε στην Πάτμο, στη σπουδαία Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που συγκαταλέγεται, μαζί με το σπήλαιο της Αποκάλυψης, στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Οι αναπαραστάσεις το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης περιλαμβάνουν τον Μυστικό Δείπνο και την τελετή του Νιπτήρος και τελούνται εκατοντάδες χρόνια. Ο ηγούμενος της μονής, ως Ιησούς, ραντίζει το δεξί πόδι κάθε μαθητή, τους οποίους αναπαριστούν οι κληρικοί, και το κλίμα είναι βαθιά θρησκευτικό. Την Κυριακή το απόγευμα, στη Δεύτερη Ανάσταση στη μονή, διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά γλώσσες.
10. Για να κάνετε πρόβα διακοπών
Απολαύσετε μια θαλασσινή εξόρμηση στα μικροσκοπικά νησάκια Αγαθονήσι, Αρκιούς, Μαράθι. Θα ζήσετε την απόλυτη γαλήνη, μια και απουσιάζουν τα εκδρομικά σκάφη του καλοκαιριού, θα ευχαριστηθείτε καλό φαγητό στις μικρές ψαροταβέρνες, με θαλασσινά που βγαίνουν επιτόπου από τa δίχτυα, καθώς και τις πρώτες βουτιές σε παγωμένα μεν, αλλά αξέχαστα νερά.
11. Για το σουλάτσο των εικόνων στη Νίσυρο
Οι εικόνες της Παναγίας Σπηλιανής από το Μανδράκι, των Αγίων Αποστόλων από τους Πάλλους, της Παναγιάς Κυράς από τον Εμπορειό και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου από τα Νικιά τριγυρίζουν σε όλη τη Νίσυρο, από τη Δευτέρα της Λαμπρής και καθ’ όλη την εβδομάδα της Διακαινησίμου. Μαζί τους κι άλλες εικόνες βγαίνουν στη γύρα, αλλά περιφέρονται μόνο στο χωριό της η καθεμία. Το νισυριώτικο έθιμο φέρνει κόσμο από όλα τα Δωδεκάνησα. Κορυφώνεται την Παρασκευή, οπότε οι εικόνες πάνε από χωριό σε χωριό και από σπίτι σε σπίτι, όπου στήνεται πάντα κέρασμα. Το βράδυ, η πομπή της Σπηλιανής επιστρέφει την εικόνα στον «θρόνο» της, στη μονή στο Μανδράκι δηλαδή, και όταν φτάσει στη σκάλα του ενετικού κάστρου, ο ουρανός γίνεται πολύχρωμος από τα πυροτεχνήματα.
12. Γιατί είναι ευκαιρία για... συστάσεις στην Κω
Στην Κω τέτοια εποχή θα ευχαριστηθείτε βόλτες με τα πόδια ή τα ποδήλατα σε αρχαιότητες και μη. (Φωτογραφία: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ)
Μια και η Κως είναι αρκετά τουριστικό νησί και οι Έλληνες την αποφεύγουν το καλοκαίρι, είναι ευκαιρία να την επισκεφτείτε το Πάσχα, οπότε και όμορφη είναι, και ενδιαφέρουσα. Θα κάνετε βόλτες στην πόλη πεζή ή με ποδήλατο –διαθέτει οργανωμένο δίκτυο ποδηλατόδρομων–, θα δείτε τους σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους εντός της και το φημισμένο Ασκληπιείο λίγο πιο έξω, χωρίς τις ορδές των τουριστών. Θα εκδράμετε στα χωριά και στα μνημεία της, που τέτοια εποχή είναι γεμάτα αγριολούλουδα, όπως το κάστρο της Αντιμάχειας και το Παλιό Πυλί.
13. Για τα κατανυκτικά ξενύχτια της Χάλκης
Στη μικροσκοπική Χάλκη όλα γίνονται σε άλλους χρόνους και αποκτούν ιδιαίτερη ουσία. Θα δείτε τη νεολαία του νησιού να καλεί τον κόσμο φωνάζοντας και χτυπώντας τενεκεδάκια έξω από τα σπίτια για να τους ξυπνήσει, αφού εδώ η περιφορά του Επιταφίου γίνεται στις 5 τα ξημερώματα. Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, θα περιμένετε με τους ντόπιους στην προβλήτα να φτάσει το Άγιο Φως με το καραβάκι, εν μέσω βεγγαλικών. Θα δείτε και πάλι τους νέους της Χάλκης να ξυπνούν όσους κοιμούνται ακόμη και θα παρακολουθήσετε την αναστάσιμη λειτουργία στις 2 το πρωί. Δύο ώρες αργότερα, θα ακουστεί το «Χριστός Ανέστη». Την Κυριακή θα κάψετε μαζί τους τον Ιούδα –που εδώ παίρνει τη μορφή προσώπου της επικαιρότητας–, θα γλεντήσετε και θα υποσχεθείτε στον εαυτό σας ότι θα ξανάρθετε.
14. Για τη φύση της Τήλου
Ολόκληρη η Τήλος είναι προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 και προσφέρεται για περπάτημα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΛΑΣ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗΣ)
Η Τήλος είναι ουσιαστικά ένα οικολογικό πάρκο, προστατεύεται εξ ολοκλήρου (Natura 2000) λόγω των σπάνιων λουλουδιών της και των πουλιών που διαβιούν εδώ, είναι το πρώτο ενεργειακά αυτόνομο νησί, προβάλλει ένα υπέροχο κοινωνικό πρόσωπο, απαγορεύει το κυνήγι και επιτρέπει το ελεύθερο κάμπινγκ! Επιπλέον, διαθέτει οργανωμένο δίκτυο μονοπατιών, άρα η εποχή του Πάσχα ενδείκνυται για να περπατήσετε ανάμεσα σε καταπράσινα λιβάδια, να παρατηρήσετε πουλιά να πλανάρουν πάνω από τα απότομα βράχια της και να έρθετε σε επαφή με ανθρώπους που, παρότι ζουν σε έναν απομακρυσμένο τόπο, τολμούν να καινοτομούν και να γίνονται πρότυπο.
15. Για να χαρείτε τη Ρόδο με τα παιδιά
Ιδανική πάντα για ταξίδι με παιδιά, λόγω κατ’ αρχάς της εύκολης πρόσβασης και των αμέτρητων παροχών, η Ρόδος προσφέρεται για μια υπέροχη πασχαλινή απόδραση για τους μικρούς ταξιδιώτες, αφού συνδυάζει ετερόκλητα αξιοθέατα, βιώματα και φύση. Αλλού θα δείτε Ιούδες να καίγονται στη μεγάλη φωτιά (Καλαφουνός) που ανάβει από τη Μεγάλη Πέμπτη, αλλού κλασική Ανάσταση με τα απαιτούμενα βεγγαλικά και αλλού ξεχωριστά έθιμα (τσεκάρετε τις σκωπτικές Βούρνες στο χωριό Άγιος Ισίδωρος) ή κατανυκτικούς Επιταφίους – αξίζει να προτιμήσετε εκείνον του Αγίου Φανουρίου στη μεσαιωνική πόλη, με την ατμόσφαιρα στα ιπποτικά καλντερίμια να ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Ιδιαίτερη και γαλήνια είναι και η περιφορά στη Μονή Φιλερήμου. Μάλιστα γίνεται γύρω στις 16.00 και ακολουθεί πολύ σύντομη διαδρομή. Κατά τα άλλα, τα ιταλικά κτίρια στη νέα πόλη, η παραμυθένια μεσαιωνική πόλη, τα ορεινά χωριά και η πλούσια φύση (Κοιλάδα Πεταλούδων, Επτά Πηγές κ.ά.) προσφέρουν πάντα στους μικρούς γνώση και θέαμα.
