Κύριο Άρθρο
Μεγαλύτερο αποτύπωμα στην οικονομία, ακόμη και από τις ανισορροπίες στα δημόσια οικονομικά λόγω της πανδημίας, αφήνει η «κατάρρευση των εφοδιαστικών αλυσίδων», τουλάχιστον όπως τις γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Η παραγωγή αγαθών την ώρα που αυτά είναι αναγκαία για κατανάλωση, το γνωστό «just in time» που έχει στηρίξει όλα αυτά τα χρόνια το παγκόσμιο εμπόριο, δεν είναι πια επιλογή. Οι παραγωγοί πλέον είναι αναγκασμένοι να «στοιβάζουν» προϊόντα στις αποθήκες τους, γεγονός που ανεβάζει σημαντικά το κόστος στον τελικό καταναλωτή. Τα προβλήματα στις μεταφορές αγαθών και οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται ισοδυναμούν με επιπλέον δασμούς στην τελική τιμή των προϊόντων, σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα. Η νέα τάξη πραγμάτων που αυτήν την περίοδο προκαλεί αυξήσεις των τιμών και ελλείψεις σε κάποια βασικά προϊόντα βρίσκεται υπό παρακολούθηση προκειμένου να εκτιμηθεί η φύση και η διάρκειά της.
Η Ευρώπη μέχρι στιγμής αποτελεί τον μεγάλο ασθενή αυτής της συνθήκης, καθώς η παγκοσμιοποίηση υπήρξε για την Ένωση όλα αυτά τα χρόνια σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης και ευημερίας των πολιτών της. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι στην εικοσαετία που προηγήθηκε της πανδημίας η συμμετοχή του εμπορίου στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ αναρριχήθηκε από το 31% στο 54%. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι πολιτικές προστατευτισμού από τρίτες χώρες ολοένα και αυξάνονται, δημιουργώντας στην Ευρώπη έντονο προβληματισμό και την επιβεβλημένη ανάγκη να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Η νέα κατάσταση πραγμάτων πέραν του ότι πλήττει την εξαγωγική της δραστηριότητα αφήνει την Ένωση ευάλωτη σε σχέση με τις εισαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών.
Η άνοδος των τιμών σε αυτήν τη μεταβατική φάση είναι εντελώς αναπόφευκτη, αν και υπάρχουν παράγοντες που συνηγορούν σε μια πιο διατηρήσιμη άνοδο των τιμών που πηγάζει από την περιχαράκωση των παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων, αλλά και των προκλήσεων που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη αντιμετώπισής της. Η Ευρώπη σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία σε βασικά αγαθά, όπως είναι η ενέργεια και οι πρώτες ύλες στη φαρμακοβιομηχανία. Σήμερα, όπως προκύπτει από έκθεση της Κομισιόν, υπάρχουν 34 προϊόντα που η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να υποκαταστήσει εσωτερικά και παραμένει εξαρτημένη από εφοδιαστικές αλυσίδες που λειτουργούν εκτός της Ένωσης.
Όσον αφορά στη συνέχεια και καθώς μπαίνουμε πιο βαθιά στον χειμώνα, η κατάσταση θα χειροτερεύει πριν βελτιωθεί, όπως εξηγούν οι ειδικοί. Τα προβλήματα που σήμερα επηρεάζουν τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες είναι τέτοιας έκτασης και πολυπλοκότητας που κάποιοι ήδη μιλούν για την «τέλεια καταιγίδα». Τα αγαθά που επηρεάζονται περιλαμβάνουν τρόφιμα αλλά και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Η πανδημία «πέτυχε», εκτός των άλλων, να αναδείξει την αλληλεξάρτηση αλλά και την ευκολία με την οποία οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες μπορούν να αποσταθεροποιηθούν. Το «όχημα» της οικονομικής ανάπτυξης των προηγούμενων δεκαετιών μετατρέπεται σήμερα σε αχίλλειο πτέρνα της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι καταναλωτές, που όλο αυτό το διάστημα ανέμεναν το άνοιγμα της οικονομίας για να επιστρέψουν στις προ πανδημίας καταναλωτικές τους συνήθειες, βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλές τιμές και σε αρκετές περιπτώσεις ελλείψεις προϊόντων. Τα δεδομένα πλέον γίνονται επιβαρυντικά για την ανάπτυξη των προσεχών τριμήνων. Ήδη η Κίνα ανακοίνωσε χαμηλότερη ανάπτυξη από την αναμενόμενη λόγω προβλημάτων στη βιομηχανική παραγωγή. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι εκτιμήσεις των Γερμανών οικονομολόγων όσον αφορά στις επιδόσεις της μεγαλύτερης εξαγωγικής δύναμης της Ευρώπης.
