Του Λάρκου Λάρκου
Το γεωτρύπανο «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» άρχισε εργασίες στον κόλπο της Αττάλειας στις 9/8, περιοχή Yorukler Bay. Την ίδια μέρα ο ΥΠΕΞ Ι. Κασουλίδης σε ρεπορτάζ στον «Πολίτη» εξέθεσε τις σκέψεις του: «Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, ο προορισμός του (γεωτρύπανου) βρίσκεται σε σημείο εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Πιθανά σημεία είναι επτά στο σύνολο, από τα οποία τα έξι βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ»
Τι σημαίνουν οι ειδήσεις της 9ης Αυγούστου;
• Επειδή έχουμε εκπαιδευτεί στις βολικές ερμηνείες, δυσκολευόμαστε να δούμε την πραγματικότητα όπως τρέχει: ό,τι έκανε ο Αναστασιάδης στο Κραν Μοντάνα, και μετά, το πληρώνει η Κύπρος σε κανονική βάση-ΑΟΖ, γεωτρύπανα.
• Ειδικότερα: οι Τριμερείς της Κύπρου με Αίγυπτο, Ισραήλ, Ελλάδα είχαν ως ανομολόγητο στόχο τον αποκλεισμό της Τουρκίας από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της περιοχής. Οι δηλώσεις Μητσοτάκη, Νετανιάχου, Αναστασιάδη στην Αθήνα στα «εγκαίνια» του EastMed μιλούν από μόνες τους (2/1/2020).
• Όποιος γνωρίζει στοιχειώδη πράγματα για την τουρκική διπλωματία, ήταν βέβαιος ότι η Τουρκία θα αντιδρούσε έντονα μπροστά σε αυτό το σκηνικό. Η Άγκυρα, κατά κανόνα, ανακοινώνει δημόσια τις αποφάσεις της. Ο Τούρκος Πρόεδρος αυτό έκανε: «Κανένας δεν θα μπορέσει να εγκλωβίσει την Τουρκία στον κόλπο της Αττάλειας» (31-8-20).
• Η «Αχίλλειος πτέρνα» της τουρκικής διπλωματίας ονομάζεται «Συνθήκη των Σεβρών», 1920-περικύκλωση της επικράτειάς της από διάφορες δυνάμεις, 1920-22. Όταν ο Ταγίπ Ερντογάν μιλούσε «για τον κόλπο της Αττάλειας», ίσως αυτό είχε υπόψη του. Όταν ο Τσαβούσογλου έλεγε πως «επιχείρησαν να στείλουν εννέα φορές πλοία στην υφαλοκρηπίδα μας αλλά τους αποτρέψαμε» (7/8), ίσως αυτό είχε υπόψη του.
• Οι λεγόμενες «Τριμερείς» σε συνάρτηση με την εγκατάλειψη του Πλαισίου Γκουτέρες, έφεραν (και) αυτά τα αποτελέσματα που είδαμε χθες: 1) Η Τουρκία είδε τις Τριμερείς ως προσπάθεια απομόνωσής της. 2) Έτσι από το μηδέν απέκτησε τέσσερα γεωτρύπανα και δύο πλοία για σεισμικές έρευνες. 3) Επιχειρεί να δώσει λύση «στο από 100 δις προβλεπόμενο κόστος ενέργειας ως το τέλος του 2022», (ομιλία Ερντογάν, «Χουριέτ», 9/8).
Το τουρκικό γεωτρύπανο «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» ξεκίνησε τις εργασίες του στον κόλπο της Αττάλειας, αλλά στο κυπριακό «γεωτρύπανο» ουδέν τρέχει. Με επίθετα και ατάκες προσπαθούμε να δούμε το είδωλό μας ανάποδα:
Μιλούμε για «φιέστα Ερντογάν» στη Μερσίνα για να κρύψουμε την πολιτική μας μοναξιά. Και όμως είναι στον τέως υπουργό εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδη που ανήκει η φράση «οι Τριμερείς Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ και Ελλάδας - Αιγύπτου έχουν, ανάμεσα σε πολλά άλλα, θωρακίσει πολιτικά και νομικά την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας», (πηγή: «Πολίτης», 01/12/2019).
Μιλούμε για «πανηγύρια του Ντονμέζ» στη Μερσίνα, για να εμποδίσουμε τη σκέψη των ανθρώπων να θέσει ερωτήματα. Μια πολιτική κρίνεται εκ του αποτελέσματός της, όχι από τις προθέσεις της. Ο EastMed πέρασε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Η Αίγυπτος κάνει παιχνίδι, η φον Λάιεν στο Κάιρο, ο Σίσι στο Βερολίνο. Τώρα, ενόψει «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» ποια διαβήματα έκανε ο Σίσι στον Ερντογάν;
Και, όμως, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί «Μόνιμη Γραμματεία Τριμερών Μηχανισμών» στο Κυπριακό ΥΠΕΞ, ενώ η Αίγυπτος και το Ισραήλ απέρριψαν την ιδέα να οργανώσουν εκείνες «Γραμματεία». Και όμως, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, σύμφωνα με δήλωση του ιδίου του Γ. Λιλλήκα, τού πρότεινε να αναλάβει «Γενικός Γραμματέας της Γραμματείας», θέση «που αποδέχθηκε, αφού προβληματίστηκε πάρα πολύ» (πηγή: Offsite, 1/12/21). Και όμως, αποφασίστηκε η «μίσθωση υπηρεσιών τριών επιστημονικών συνεργατών για υποστήριξη της Μόνιμης Γραμματείας Τριμερών Μηχανισμών» (Πηγή, ιστοσελίδα ΥΠΕΞ).
Αυτά τα ερωτήματα δείχνουν πως σε μια κρίσιμη στιγμή μετρά μόνο η ικανότητα να κτίζεις συμμαχίες από στέρεα υλικά. Σε κάθε εξέλιξη οφείλουμε να κάνουμε την αξιολόγησή της. Ζυγίσαμε σωστά τα δεδομένα; Πήραμε τις σωστές αποφάσεις; Ή μήπως ό,τι σχεδιάσαμε βρίσκεται στο κενό, και τώρα αλλάζουμε την ατζέντα σφυρίζοντας αδιάφορα; Η αδυναμία να δημιουργήσουμε κοινή γνώμη με κριτική προσέγγιση στα πράγματα διευκολύνει τους έχοντες την κύρια ευθύνη για τα τραγικά αδιέξοδα να δρουν χωρίς πολιτικό κόστος.
Το Κυπριακό για μια σειρά από λόγους ανήκει στην κατηγορία των θεμάτων που δεν θεωρούνται «παγωμένα». Ισχυροί συσχετισμοί δύναμης που το συγκροτούν δεν ευνοούν διατήρηση του σημερινού στάτους κβο, η διατήρηση ή η εμβάθυνσή του εγκυμονεί σοβαρότερους κινδύνους από τους υφιστάμενους. Υπάρχει δυνατότητα για αλλαγή, με προϋποθέσεις βέβαια. Η πολιτική που οδήγησε στην ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. έπεισε χώρες να αλλάξουν στάση, δημιούργησε αξιόπιστη προοπτική και τελικά οδήγησε στην ένταξη. Η πολιτική αυτή αποτελεί και σήμερα τον πρακτικό κανόνα για αξιοποίηση (συν φυσικό αέριο). Πέτυχε γιατί δεν έλεγε «έχω δίκαιο, βοηθήστε με», αλλά «σας συμφέρει να με βοηθήσετε» για να λύσουμε δύο μεγάλα ζητήματα σε ευρωπαϊκή «συσκευασία», Κυπριακό, ευρωτουρκική σχέση, άρα με λύσεις στο μεγάλο κάδρο της Α. Μεσογείου.
Η ουσιώδης ερμηνεία των εξελίξεων στις 9 Αυγούστου: η εγκατάλειψη της διπλωματίας και των διαπραγματεύσεων, η εγκατάλειψη του πεδίου στο οποίο η Κύπρος έχει σημαντικά πλεονεκτήματα (Ε.Ε.-ΟΗΕ, 2017-20) έχουν ήδη οδηγήσει στα αδιέξοδα που όλοι βλέπουμε. Οι όροι διεξαγωγής της διαπάλης μεταφέρθηκαν από τη διπλωματία στο γήπεδο που ευνοεί τη στροφή της Τουρκίας στο Κυπριακό μετά το 2020-, Ε. Τατάρ, «δύο «κράτη». Ακρισία και ιδιοτέλεια μάς έφεραν στο σημερινό αποτέλεσμα. Ακρισία και ιδιοτέλεια μαζί.
