Του Λάρκου Λάρκου
Το θέμα κάθε τόσο στην επικαιρότητα – προσεγγίσεις από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες. Τι κάνει η Ε.Ε. στο Κυπριακό; Γιατί «δύο μέτρα και δύο σταθμά»;
1999, Ιούνιος, οι 14 από τις 15 χώρες-μέλη της Ε.Ε. λένε για την Κύπρο «πρώτα λύση, ύστερα ένταξη».
1999, Δεκέμβριος, πακέτο Κρανιδιώτη, έργο Σημίτη: απρόσκοπτη ένταξη της Κύπρου, η Τουρκία εισιτήριο για ενταξιακές, Ελλάδα-Τουρκία στη Χάγη για τις δικές τους διαφορές στο Αιγαίο.
Τρία σκέλη ενός μεγάλου γεωπολιτικού έργου, που στήριζαν όλες οι μεγάλες χώρες της Ε.Ε.-Γαλλία, Γερμανία, ΗΒ, Ιταλία, με προσθήκη ΗΠΑ-Χόλμπρουκ. Η απρόσκοπτη ένταξη της Κύπρου έγινε αποδεκτή στη βάση μιας έντιμης δέσμευσης ότι η επίλυση θα προχωρούσε με διαπραγματεύσεις επί του πλαισίου λύσης του τότε γ.γ. των ΗΕ. Η ε/κ ηγεσία, όμως, είχε άλλα στο μυαλό της και 21 χρόνια μετά, όσοι έμειναν (ακόμα) να μάς παρακολουθούν, απορούν τι ήθελε (τότε), τι θέλει (τώρα) και κυρίως, αν θέλει οτιδήποτε.
Στις 17 Δεκεμβρίου 2004 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την ψήφο της Κύπρου αποφάσισε ότι η Τουρκία «πληροί τα κριτήρια για την έναρξη διαπραγματεύσεων προσχώρησης». Με την ψήφο της Κύπρου η έναρξη ενταξιακών της Τουρκίας, 3 Οκτωβρίου 2005. Η Κύπρος θα μπορούσε να ασκήσει βέτο στην έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία ζητώντας ανταλλάγματα (λ.χ. ασφάλεια, εποπτεία εφαρμογής, χρονοδιαγράμματα). Δεν το έκανε γιατί δεν ενδιαφερόταν για επίλυση, αν όμως το έκανε, θα τα κέρδιζε όλα σε μια μέρα.
Η Ε.Ε. στήριξε με πρωταγωνιστικό τρόπο τις Συνόδους Κορυφής για την Κύπρο (Γενεύη, Γενάρης 2017 με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρο Επιτροπής). Στο Κραν Μοντανά με την αντιπρόεδρο Φ. Μογκερίνι (Ιούνιος, 2017). Ο πρόεδρος Γιούνκερ στη Γενεύη ανακοίνωσε στήριξη της διαδικασίας λύσης με 3,2 δισ. Από το 2015 εγκαταστάθηκε στη Λευκωσία ο Πήτερ βαν Νούφελ, απεσταλμένος Γιούνκερ στο Κυπριακό.
Από το 2004, τέσσερις πρόεδροι (Παπαδόπουλος, Χριστόφιας, Αναστασιάδης, Χριστοδουλίδης). Ούτε ένας, ούτε μία φορά δεν πήγε στην Επιτροπή να πει τι θέλει, να ζητήσει αλληλεγγύη με βάση την κοινοτική μέθοδο – πολιτικές αμοιβαίου οφέλους. Ποιος έθεσε στην Επιτροπή λ.χ. το ζήτημα του συστήματος ασφάλειας στην επίλυση; Ποιος έθεσε λ.χ. το ζήτημα της ανοικοδόμησης της Αμμοχώστου ώστε να ενταχθεί στον κοινοτικό προϋπολογισμό; Η μανέλλα δεν γυρίζει αυτόματα, είναι δική μας ευθύνη να τη γυρίσουμε.
Η Ε.Ε. στήριξε και το 2004 και το 2017 τη διαδικασία επίλυσης. Το ζήτημα για την ε/κ ηγεσία ήταν η κοροϊδία, να παριστάνει ότι ενδιαφέρεται για λύση, ενώ πίσω από το μυαλό της ήταν η στρατηγική με τίτλο «παιχνίδι με τον χρόνο». Η Τουρκία με τους δικούς της χειρισμούς (2004, 2017) απέσεισε ένα μέρος από το φορτίο της εισβολής. Αυτό δεν αρέσει σε αρκετούς Ε/κ, αλλά μια ματιά στα (σημερινά) ζητήματα της ευρωπαϊκής άμυνας τα λέει όλα. Σε δεσπόζουσα τάση εμφανίζεται η αυτάρεσκη δικαίωση γύρω από το κέλυφος της ε/κ «καθαρότητας», ότι δηλαδή η ε/κ ηγεσία τα κάνει όλα σωστά, άρα δεν χρειάζεται να προβληματιστεί για οτιδήποτε. Το «αλάνθαστο» οδηγεί σε εκτεταμένη αδράνεια, καθώς η αδράνεια συνοδεύεται, κατά κανόνα, με εκκωφαντική σιωπή στα μεγάλα. Την ωφέλιμη πολιτική για την Κύπρο σήμερα, μπορεί να τη θωρακίσουν, 1ον, η ωριμότητα του κυπριακού λαού, 2ο, οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες και, 3ο, η οικοδόμηση κοινών συμφερόντων. Οι λύσεις μπορεί να προκύψουν μόνο με καθαρή στρατηγική. Η Κύπρος δεν είναι μια απομονωμένη νησίδα, από τον Απ. Ανδρέα μέχρι την Πάφο, χωρίς άλλες διαστάσεις ή διασυνδέσεις με γεωπολιτικά συμφέροντα. Μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα; Θέλουμε; Αν ναι, μπορούμε αν κατανοήσουμε ότι η μεγάλη εξέλιξη ήρθε την 1η Μαΐου 2004 γιατί αναπτύχθηκε μια διαφορετική στρατηγική – οφέλη για την Κύπρο, πρόοδος στην ευρωτουρκική σχέση, κέρδη για όλους. Άρα ευρωπαϊκή στρατηγική επίλυσης κατά το «πρότυπο» του 1999.
Αγνοούμε το δάσος (λύσεις) και κοιτάζουμε το δέντρο (καταγγελίες, κυρώσεις). Αγνοούμε τα συμφέροντα των άλλων και τους ζητούμε να γίνουν ουραγοί της πολιτικής με την ονομασία «όλα άλυτα». Όμως, όλοι θα πρόσεχαν έναν άλλο Κύπριο πρόεδρο να τους λέει: «Στηρίζω το Πλαίσιο του γ.γ. Α. Γκουτέρες γιατί ικανοποιεί τις εύλογες ανησυχίες των Κυπρίων. Εφόσον οριστικοποιηθεί συμφωνία πάνω στο Πλαίσιο Γκουτέρες, σημείο 1 (κατάργηση επεμβατικών δικαιωμάτων) και σημείο 2 (αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων), είμαι έτοιμος να αποδεχθώ το σημείο 6 του Πλαισίου του γ.γ. για τη διακυβέρνηση, όπως συμφωνήθηκε στο Κραν Μοντανά. Ταυτόχρονα, είμαι έτοιμος να στηρίξω την αναζωογόνηση της ευρωτουρκικής σχέσης, κάτω από την εποπτεία και με τους όρους που θέτει η Επιτροπή».
