ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η αυτοχειρία ως αυτοδικία και η αίσθηση του δικαίου

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Του Νίκου Κωνσταντάρα

konstandaras@kathimerini.gr

Την ώρα που, λόγω πανδημίας, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε πού θα βρισκόμαστε σε λίγες ημέρες, μοιάζει παράλογο η κοινή γνώμη να πρέπει να ασχολείται με ένα άτομο, με έναν άνθρωπο που διορίζει εαυτόν κριτή των πάντων, που απειλεί να πεθάνει εάν δεν πετύχει αυτό που θέλει, και έτσι να «καταδικάσει» τους (κατ’ αυτόν) «ενόχους». Στόχος του είναι να προκληθεί τέτοιος φόβος πως εάν πεθάνει, το τίμημα στην πολιτεία και στην κοινωνία θα είναι τόσο μεγάλο, που θα ήταν προτιμότερο για την κοινωνία να υποχωρήσει η κυβέρνηση. Πόσοι μεταξύ μας διαθέτουμε τέτοια αυτοπεποίθηση ώστε να πιστεύουμε ότι μπορούμε να συγκρουστούμε έτσι με μια κυβέρνηση που εξελέγη με δημοκρατικές διαδικασίες, που εκπροσωπεί το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων και που είναι υπεύθυνη για την τύχη της χώρας σε μια τόσο δύσκολη εποχή; Ο σεναριογράφος, πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης της παράστασης των τελευταίων εβδομάδων αποτελεί εξαίρεση, προφανώς. Από τη στιγμή που δεν είχε καμία αναστολή όταν αφαιρούσε τις ζωές άλλων (και ακόμη επαίρεται γι’ αυτό) ανήκει στη μικρή ομάδα αυτών που δικαιολογούν τις πράξεις τους ως μέρος ενός θεάρεστου σχεδίου –ως αναγκαίες, ευλογημένες– και που δεν διστάζουν να απαιτήσουν προστασία και προνόμια για τον εαυτό τους όταν τα πράγματα γυρίζουν.

Ο Νορβηγός Αντερς Μπρέιβικ, ο οποίος δολοφόνησε 77 ανθρώπους, και οι σφαγείς του αυτοαποκαλούμενου Χαλιφάτου ανήκουν στην ίδια λέσχη. Κοινό χαρακτηριστικό, πέρα από την ψυχοπαθολογία τους, είναι ότι αναζητούν την επιβράβευση άλλων, η οποία ενισχύει την πεποίθηση ότι εκτελούν σημαντικό έργο. Ο Μπρέιβικ τη βρήκε στις σκοτεινές γωνίες του ακροδεξιού Διαδικτύου, οι τζιχαντιστές στα άδυτα της μισαλλοδοξίας και του σαδισμού, ο δικός μας σε μια παιδαριώδη ανάγνωση της ελληνικής ιστορίας και κοινωνίας. Οταν άτομα δεν κατανοούν το μέγεθος των εγκλημάτων τους, ή είναι πολύ άρρωστα, εντελώς εξαρτημένα από αυτή την «ταυτότητα», ή απολαμβάνουν αρκετή στήριξη απ’ άλλους, ώστε να μένει ακλόνητος ο ναρκισσισμός τους. Στη δική μας περίπτωση, πιθανώς ισχύουν και τα δύο, όπως και όταν λειτουργούσε η εταιρεία δολοφόνων στην οποία ανήκε.

Γι’ αυτό, το ενδιαφέρον της κοινωνίας για τον συγκεκριμένο άνθρωπο δεν είναι παράλογο. Αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος στον περίγυρό του και στην κοινωνία. Η χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς ενθαρρύνει την αυτοδικία (ο αυτόχειρας θέλει να «δικάσει» τους εχθρούς, όπως όταν ήταν «επαναστάτης»), ενώ προσδοκά να φανεί θύμα της αυτοδικίας άλλων. Εμφανίζεται ως «αλτρουιστής», που θέτει την αποστολή πάνω από τη ζωή του. Ετσι, οι οπαδοί του καλλιεργούν την αίσθηση πως ο «αγώνας» του είναι μεσσιανικός – θυσία υπέρ του «κράτους δικαίου», σε αυτή την περίπτωση. Αντί να τον βοηθήσουν να συνέλθει, συμμετέχουν στο παραλήρημά του, επιδιώκουν τη μετάδοση της νόσου. Αν αυτοί δεν αναλογίζονται τις ευθύνες τους προς αυτόν και προς την κοινωνία, η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να πείσει για τη δίκαιη μεταχείριση του κρατουμένου. Για να θωρακίσει τους θεσμούς, να ενισχύσει την αίσθηση δικαίου των πολιτών.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Νίκος Κωνσταντάρας: Τελευταία Ενημέρωση

X