Kathimerini.gr
Εμφανιζόμενος στο AmericaFest, συνέδριο της Turning Point USA –της οργάνωσης του δολοφονηθέντος Τσάρλι Κερκ– το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς επιχείρησε να παρουσιάσει το κίνημα MAGA ως συμπεριληπτικό και ανοιχτό σε όλους όσοι «αγαπούν την Αμερική». Ωστόσο τους τελευταίους μήνες, το κίνημα που κυρίευσε την τελευταία δεκαετία το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν δείχνει έτοιμο να επεκταθεί ευρύτερα στην κοινωνία· αντιθέτως, ταλανίζεται από πρωτοφανείς στη σύντομη ιστορία του εσωτερικές διενέξεις, εν μέρει σχετικά με τη στάση του απέναντι σε αντισημίτες, ρατσιστές και συνωμοσιολόγους – κάποιοι από τους οποίους έχουν βάλει στο στόχαστρο την ινδικής καταγωγής σύζυγο του ίδιου του Βανς.
Η προσωπικότητα του Ντόναλντ Τραμπ είναι η συγκολλητική ουσία που κρατάει ενωμένη την εξαιρετικά ετερόκλητη συμμαχία που οδήγησε τους Ρεπουμπλικανούς στον θρίαμβο του Νοεμβρίου του 2024. Η δημοτικότητά του, ωστόσο, έχει υποστεί σοβαρή φθορά, η παντοδυναμία του αμφισβητείται και η μάχη για την επόμενη ημέρα εντός του MAGA έχει ξεκινήσει.
Ο αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών θεωρείται αυτή τη στιγμή ο επικρατέστερος για τον ρόλο του διαδόχου του Τραμπ στην ηγεσία των Ρεπουμπλικανών. Στην άτυπη δημοσκόπηση στο συνέδριο για το χρίσμα του 2028, έλαβε την υποστήριξη του 84% των συμμετεχόντων. Στις σκληρές συγκρούσεις μεταξύ των συντηρητικών –για το Ισραήλ, τις θεωρίες συνωμοσίας για τη δολοφονία του Κερκ και άλλα πολλά– απέφυγε να πάρει θέση.
«Οταν λέω ότι θα πολεμήσω μαζί σας, εννοώ όλους εσάς», είπε ο Βανς στην ομιλία του στο AmericaFest. «Ο πρόεδρος Τραμπ δεν έχτισε τον μεγαλύτερο συνασπισμό στην πολιτική επιβάλλοντας στους υποστηρικτές του ατελείωτα, αυτοκαταστροφικά τεστ αγνότητας». Αντ’ αυτού, σε μία από τις ατάκες που έγιναν δεκτές με τον μεγαλύτερο ενθουσιασμό στην αίθουσα, ο Βανς πρόσθεσε: «Στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν χρειάζεται πια να απολογείσαι που είσαι λευκός».
Την επόμενη ημέρα, ερωτηθείς από το UnHerd να σχολιάσει τις ρατσιστικές επιθέσεις του Νικ Φουέντες, του εξαιρετικά δημοφιλούς 27χρονου influencer, που δηλώνει ανοιχτά τον θαυμασμό του για τον Χίτλερ και την απέχθειά του για τους Εβραίους, κατά της συζύγου του, ο Βανς τόνισε ότι «όποιος κι αν επιτίθεται στη σύζυγό μου, είτε είναι ο Νικ Φουέντες είτε η Τζεν Σάκι (παρουσιάστρια του MS Now και πρώην εκπρόσωπος Τύπου του Τζο Μπάιντεν), μπορεί να “φάει σ***α”». Ο λάτρης των ναζί, με άλλα λόγια, εξισώνεται ηθικά με ένα μάλλον κεντρώων πεποιθήσεων στέλεχος της αντιπολίτευσης.
Την ίδια ημέρα, υπογραμμίζοντας το διογκούμενο χάσμα στο εσωτερικό του συντηρητικού κινήματος, τουλάχιστον 15 υψηλόβαθμα στελέχη του Ιδρύματος Heritage παραιτήθηκαν και ανακοίνωσαν ότι μεταπηδούν στο Advancing American Freedom, το ίδρυμα του πρώην αντιπροέδρου του Τραμπ, Μάικ Πενς. Το Heritage, πάλαι ποτέ προπύργιο του ρεϊγκανισμού, βίωνε τα τελευταία χρόνια αυξανόμενες εσωτερικές εντάσεις μεταξύ όσων παραμένουν αφοσιωμένοι στις αρχές που καθόρισαν τη θητεία του 40ού προέδρου των ΗΠΑ (οικονομικός φιλελευθερισμός, ελεύθερο εμπόριο, στιβαρή εξωτερική πολιτική) και όσων, όπως ο νέος πρόεδρος του ιδρύματος, Κέβιν Ρόμπερτς, ήθελαν να το μετατρέψουν σε όργανο του τραμπισμού.
Οι τριβές αυτές εκτέθηκαν εκρηκτικά σε δημόσια θέα στα τέλη Οκτωβρίου μετά τη συνέντευξη του Φουέντες στην εκπομπή του Τάκερ Κάρλσον – στην οποία ο παρουσιαστής έκανε ελάχιστα για να φέρει σε δύσκολη θέση τον καλεσμένο του. Ο Ρόμπερτς ανάρτησε βίντεο στο οποίο υπερασπίζεται τον Κάρλσον, αποκηρύσσει τη «δηλητηριώδη συμμαχία» που θέλει να τον φιμώσει και δηλώνει πιστός στο δόγμα ότι δεν υπάρχουν εχθροί στα δεξιά – με άλλα λόγια, ότι ακόμη και οι Groypers, οι οπαδοί του Φουέντες, είναι ευπρόσδεκτοι υπό τη μεγάλη σκέπη του MAGA. Το βίντεο προκάλεσε σάλο στο εσωτερικό του Heritage, με πολλά στελέχη να θεωρούν ότι ο Ρόμπερτς ξεπλένει τον αντισημιτισμό και κλείνει το μάτι στους υποστηρικτές του – που είναι ιδιαιτέρως πολυάριθμοι στη νεολαία των Ρεπουμπλικανών.
Ο Βανς και τότε είχε αποφύγει επιμελώς να πάρει θέση. Αντιθέτως, ο Τεντ Κρουζ, γερουσιαστής από το Τέξας και ο τελευταίος εσωκομματικός αντίπαλος του Τραμπ που έμεινε όρθιος στις προκριματικές του 2016, κατακεραύνωσε τόσο τον Φουέντες όσο και τον Κάρλσον και το Heritage. Σύμφωνα με ρεπορτάζ την περασμένη Δευτέρα στην Washington Post, ο Κρουζ σκέφτεται σοβαρά να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών το 2028, εστιάζοντας την προσοχή του στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού στις τάξεις της αμερικανικής Δεξιάς.
Το Axios, σε ρεπορτάζ του την περασμένη εβδομάδα, απαρίθμησε τα τέσσερα ορόσημα –πλην του τετ α τετ Κάρλσον – Φουέντες– στον εντεινόμενο εμφύλιο εντός του συντηρητικού κινήματος κατά το πρώτο έτος της δεύτερης θητείας Τραμπ. Το πρώτο, που προκάλεσε ανάφλεξη ήδη πριν από την ορκωμοσία του 47ου προέδρου, ήταν η σύγκρουση μεταξύ της σκληρής ξενοφοβικής πτέρυγας του MAGA και των ολιγαρχών της τεχνολογίας για το ζήτημα της βίζας για μετανάστες με εξειδίκευση (τις βίζες H-1B). Οι πρώτοι, το στρατόπεδο του Στιβ Μπάνον, επέμεναν ότι με τις βίζες αυτές οι εταιρείες της Big Tech αντικαθιστούν Αμερικανούς εργαζομένους με φθηνότερους ξένους· η πρότασή τους ήταν να καταργηθεί το πρόγραμμα ολοσχερώς.
Απέναντί τους, το στρατόπεδο του Ελον Μασκ τόνιζε ότι δεν υπάρχει επαρκής προσφορά των αναγκαίων ειδικοτήτων εντός των ΗΠΑ και ότι αν οι αμερικανικές επιχειρήσεις θέλουν να συνεχίσουν να ηγούνται στην παγκόσμια κούρσα, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν τα κορυφαία ταλέντα από όλον τον κόσμο. (Το ζήτημα της H-1B επανήλθε στην επικαιρότητα με την αλλόκοτη απόφαση του Τραμπ να επιβάλει τέλος 100.000 δολαρίων για κάθε εργαζόμενο που θα λάμβανε τη συγκεκριμένη βίζα, διατηρώντας το πρόγραμμα αλλά ουσιαστικά αποκλείοντας startups και μικρότερες επιχειρήσεις από τα οφέλη του.)
Το ζήτημα του Ισραήλ
Το δεύτερο κομβικό σημείο ήταν ο βομβαρδισμός του Ιράν τον Ιούνιο. Προβεβλημένοι υποστηρικτές του Τραμπ όπως ο Μπάνον, ο Κάρλσον και η Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν εξέφρασαν από σκεπτικισμό έως αντίθεση στην επιλογή του χτυπήματος κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Η κριτική αυτών και άλλων πιστών του MAGA, ανάλογα με την περίπτωση, εντάσσεται σε έναν απομονωτισμό που τάσσεται κατά των στρατιωτικών επεμβάσεων των ΗΠΑ σε μακρινά μέρη (και ιδίως στη Μέση Ανατολή) ή, πιο συγκεκριμένα, σε μια ρήξη με το Ισραήλ του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, που ενίοτε διολισθαίνει σε ανόθευτο αντισημιτισμό.
Ανεξαρτήτως αντισημιτισμού, το ζήτημα του Ισραήλ έχει αρχίσει να προκαλεί πραγματικούς τριγμούς στο εσωτερικό του τραμπικού συνασπισμού. Σε μία από τις συνεντεύξεις που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Vanity Fair, η προσωπάρχης του Τραμπ, Σούζι Γουάιλς, μνημόνευσε μία αναφορά του προέδρου των ΗΠΑ στον Νετανιάχου ως «ήρωα πολέμου». Η Γουάιλς, σύμφωνα με τον ιστορικό Κρις Γουίπλ, που έγραψε το άρθρο, έκανε ένα μορφασμό ενδεικτικό του προβληματισμού της. «Δεν είμαι σίγουρη ότι συνειδητοποιεί πλήρως», είπε, «ότι υπάρχει ένα κοινό εδώ που δεν λατρεύει (αυτές τις αναφορές)».
Στο ίδιο ρεπορτάζ, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου μίλησε για τη νοοτροπία «ενός 5%» των ψηφοφόρων του Τραμπ, που περιλαμβάνει «μέλη συνδικάτων, όσους ακούν podcast, τους νέους, τους νεαρούς μαύρους άνδρες». Πρόκειται για μια ομάδα ψηφοφόρων που «ενοχλούνται που έχουμε τόσο στενή σχέση με το Ισραήλ», ενώ παράλληλα ενδιαφέρονται πολύ και για την υπόθεση Επσταϊν.
Το πιο αδύνατο σημείο
Φτάνουμε έτσι στο τρίτο σημείο τριβής μεταξύ του Τραμπ και μιας σημαντικής μερίδας των υποστηρικτών του (το 5% μάλλον είναι μια υπεραισιόδοξη εκτίμηση από την πλευρά του Λευκού Οίκου). Ο συνδυασμός των προεκλογικών υποσχέσεων για απόλυτη διαφάνεια, της προφανώς στενής σχέσης του Τραμπ με τον Επσταϊν και της λύσσας με την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος προσπάθησε –και απέτυχε– να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση νέων στοιχείων, έχει πλήξει βαριά την εικόνα του. Η υπόθεση Επσταϊν, άλλωστε, ήταν η πρώτη φορά που η βάση του MAGA δεν συμμορφώθηκε με τις υποδείξεις του Τραμπ – και αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για τη ρήξη του με την άλλοτε πιο φανατική οπαδό του, την Τέιλορ Γκριν.
«Ο χειρισμός των αρχείων Επσταϊν από την κυβέρνηση φαίνεται σίγουρα να αποτελεί πηγή ανησυχίας για τη βάση του Τραμπ», σημειώνει στην «Κ» ο Αλεξ Θεοδωρίδης, επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Umass Amherst, ειδικός στην ανάλυση της κοινής γνώμης. «Στην πιο πρόσφατη εθνική δημοσκόπηση του UMass Amherst, ήταν μακράν το πιο αδύνατο σημείο του μεταξύ των Ρεπουμπλικανών. Μόνο το 42% των Ρεπουμπλικανών δήλωσε ότι εγκρίνει τους χειρισμούς του. Η αποδοχή του Τραμπ στους κόλπους των Ρεπουμπλικανών σε άλλους οκτώ τομείς για τους οποίους ρωτήσαμε κυμαινόταν από 65% έως 86%».
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τις πρώτες τάσεις διογκούμενης δυσαρέσκειας των οπαδών του MAGA με τον Τραμπ, αλλά και μείωση της ταύτισης με το κίνημα μεταξύ Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του NBC News που δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου, το ποσοστό των MAGA Ρεπουμπλικανών που επιδοκιμάζουν σθεναρά το έργο του Τραμπ μειώθηκε από 78% τον Απρίλιο σε 70%. Παράλληλα, το ποσοστό των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων που αυτοχαρακτηρίζονται MAGA μειώθηκε από 56% σε 50% κατά την ίδια χρονική περίοδο.
Σε κάποια από τα αιχμηρά σχόλιά της στο Vanity Fair, η Σούζι Γουάιλς υπογράμμισε ότι ο Βανς έχει υπάρξει «συνωμοσιολόγος εδώ και μία δεκαετία» και υπονόησε πως ο προσηλυτισμός του στη θρησκεία του MAGA ήταν μάλλον προϊόν πολιτικού υπολογισμού. Τώρα, φαίνεται να υπολογίζει ότι η ιδανική στρατηγική για να εξασφαλίσει τα σκήπτρα του διαδόχου του Τραμπ είναι να αφήσει τους ακροδεξιούς εμπρηστές του Διαδικτύου να κάψουν ό,τι βρουν μπροστά τους. Η Ιστορία διδάσκει ότι όποιος υιοθετεί τέτοιες μεθόδους, καίγεται και ο ίδιος.
