ΠΗΓΗ: Reuters
Δυσεπίλυτο διπλωματικό γρίφο δημιουργεί η κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου για τα στελέχη του πρωτοκόλλου της Αγίας Εδρας. Καθώς οι ηγέτες του πλανήτη προσέρχονται σήμερα στη Ρώμη, το Βατικανό εργάζεται πυρετωδώς προκειμένου να αποφευχθεί κάθε αμηχανία, όπως αναφέρει σε άρθρο του ο βρετανικός The Guardian. Ο Ντόναλντ Τραμπ θα πρέπει άραγε να κρατηθεί μακριά από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι; Μήπως από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ή τον αριστερό πρόεδρο της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ή από την ιρανική αντιπροσωπεία που ενδέχεται να παραστεί στην κηδεία;
Παρά την ανακούφιση που συνόδευσε την ανακοίνωση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν ότι δεν θα ταξιδέψει στο Βατικανό, αγωνία επικρατούσε στις τάξεις των στελεχών της Αγίας Εδρας για τη σωστή τοποθέτηση των υψηλών προσκεκλημένων.
Η κηδεία του Πάπα προσφέρει την ευκαιρία για ευκαιριακές διπλωματικές προσεγγίσεις, αλλά εμπεριέχει παράλληλα τον κίνδυνο αμήχανων συναντήσεων. Η έναρξη της τελετής στις δέκα το πρωί σημαίνει ότι οι περισσότεροι αρχηγοί κρατών έφθασαν χθες το βράδυ στην ιταλική πρωτεύουσα, ανοίγοντας σύντομο παράθυρο για παρασκηνιακές συναντήσεις.
«Η πολιτική δυναμική στην κηδεία θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα», λέει ο Φράνσις Κάμπελ, πρεσβευτής της Βρετανίας στην Αγία Εδρα μεταξύ 2005 και 2011.
Η πιο πρόσφατη ανάλογη τελετή ήταν η κηδεία του Ιωάννη Παύλου Β΄ τον Απρίλιο του 2005. «Επρόκειτο για το διπλωματικό γεγονός της χρονιάς, ενώ έφερε στον ίδιο χώρο ηγέτες, πολλοί εκ των οποίων δεν υπήρχε περίπτωση να βρεθούν στην ίδια χώρα, πόσο μάλλον στην ίδια αίθουσα», ανέφερε έρευνα του Κέντρου Διπλωματίας του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.
Η κηδεία του Ιωάννη Παύλου Β΄ πραγματοποιήθηκε εν μέσω πολέμου στο Ιράκ, τον οποίο ο Πάπας είχε καταδικάσει. Οταν εικόνα γκρο πλαν του προσώπου του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, εμφανίσθηκε στη γιγαντοοθόνη της πλατείας του Αγίου Πέτρου, αποδοκιμασίες ακούστηκαν από το πλήθος.
Ο Μπους είχε βρεθεί να κάθεται κοντά στους ηγέτες του Ιράν, της Συρίας και της Κούβας, με τον ίδιο και τον στενό του σύμμαχο, Τόνι Μπλερ, να αγνοούν επιδεικτικά τις εχθρικές αντιπροσωπείες.
Λάθος χειραψία
Ο τότε πρίγκιπας Κάρολος, αντιθέτως, προέβη στο διπλωματικό ατόπημα να σφίξει το χέρι του παρία πρόεδρου της Ζιμπάμπουε, Ρόμπερτ Μουγκάμπε, ο οποίος είχε ταξιδέψει στη Ρώμη παρά το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης που εκκρεμούσε εις βάρος του. Ο Κάρολος φάνηκε να αιφνιδιάζεται όταν ο Μουγκάμπε έσκυψε προς το μέρος του για να τον χαιρετήσει, ενώ σε κατοπινή ανακοίνωσή τους τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ υπογράμμισαν ότι «ο πρίγκιπας θεωρεί απεχθές το σημερινό καθεστώς της Ζιμπάμπουε».
Μια άλλη χειραψία, εκείνη μεταξύ των προέδρων του Ισραήλ και του Ιράν, θεωρήθηκε αρχικά ως ιστορική στιγμή, μέχρις ότου ο Ιρανός πρόεδρος Μοχάμεντ Χαταμί διαψεύσει ότι η χειραψία είχε πραγματοποιηθεί. Η Κίνα, από τη μεριά της, είχε μποϊκοτάρει την κηδεία του Ιωάννη Παύλου Β΄ εξαιτίας της παρουσίας εκεί του προέδρου της Ταϊβάν. Το Βατικανό είναι μία από τις ελάχιστες χώρες που διατηρούν διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν, αν και ο πρόεδρος της νησιωτικής χώρας δεν θα βρίσκεται σήμερα στη Ρώμη.
Η Αγία Εδρα έχει διορίσει αποστολικούς νούντσιους, απεσταλμένους του Βατικανού, στις περισσότερες χώρες. «Ο νούντσιος γνωρίζει πράγματα που ένας κανονικός πρέσβης αγνοεί. Οι άνθρωποι τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τους κληρικούς και ο νούντσιος έχει έτσι πρόσβαση σε μεγάλο όγκο πληροφοριών, ιδίως έξω από την πρωτεύουσα ή σε χώρες που βρίσκονται σε αναταραχή. Το Βατικανό έχει την ευκαιρία να ενεργεί παρασκηνιακά για την επίλυση κρίσεων, αλλά δεν το διαφημίζει», σχολιάζει ο Κάμπελ.
Το 2007, ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ μεσολάβησε στην απελευθέρωση 15 Βρετανών ναυτών, που είχαν αιχμαλωτισθεί από το Ιράν. Η παπική παρέμβαση γνωστοποιήθηκε τρία χρόνια αργότερα, εξαιτίας διαρροής εμπιστευτικής έκθεσης του βρετανικού ΥΠΕΞ.
Το Βατικανό εμπλέκεται σε προσπάθειες μεσολάβησης στον πόλεμο στην Ουκρανία και έχει προωθήσει ειρηνευτικές πρωτοβουλίες σε Γάζα και Νότιο Σουδάν. Στις αρχές του χρόνου, το Βατικανό μεσολάβησε σε συμφωνία με την Κούβα, η οποία οδήγησε στην απελευθέρωση εκατοντάδων συλληφθέντων σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.
Ο Φραγκίσκος καλλιέργησε επίσης επαφές στον μουσουλμανικό κόσμο, υπογράφοντας ιστορική διακήρυξη αδελφότητας με τον μεγάλο ιμάμη του Τεμένους αλ Αζάρ, όταν έγινε ο πρώτος Ποντίφικας που επισκέφθηκε την αραβική χερσόνησο το 2019.
