Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Σχέδιο για τελική απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τη ρωσική ενέργεια κατέθεσε σήμερα η Κομισιόν μέσω ειδικής νομοθετικής πρότασης, που προβλέπει σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, από την 1η Ιανουαρίου 2026.
Η Κομισιόν μάλιστα θεωρεί ότι η απαγόρευση θα πρέπει να ισχύσει ακόμα και στην περίπτωση, που επιτευχθεί ειρήνη στην πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.
Αυτή τη θέση επανέλαβε, εξάλλου, ο επίτροπος Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν κατά την παρουσίαση της σχετικής νομοθετικής πρότασης από την Κομισιόν. Μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία δεν θα «πρέπει να μας οδηγήσει ξανά στην έναρξη εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου», είπε χαρακτηριστικά.
«Θα ήταν μια πολύ απερίσκεπτη απόφαση», εξήγησε ο επίτροπος για να προσθέσει ότι απλώς θα προσέφερε επιπλέον έσοδα για την πολεμική μηχανή του Βλαντιμίρ Πούτιν. «Δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος», σημείωσε ο Νταν Γιόργκενσεν.
Επί της ουσίας, η Κομισιόν, μέσω της σημερινής νομοθετικής της πρότασης, χρησιμοποιεί το εμπορικό δίκαιο, ώστε να παρακάμψει κάθε πιθανό βέτο από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. «Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία και δεν μπορούν να μπλοκαριστούν από κανένα ενδεχόμενο βέτο», εξήγησε ο αρμόδιος επίτροπος.
Συγκεκριμένα, η Ε.Ε. θα βασίζεται πλέον στη λεγόμενη «εξαίρεση ασφαλείας» στη βάση κανονισμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Ο επίτροπος ανέφερε, παράλληλα, ότι εν αντιθέσει με το ζήτημα των κυρώσεων, που απαιτούν ομόφωνη απόφαση των 27 κρατών-μελών, η προτεινόμενη απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου «θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου κάποιος αποφασίσει διαφορετικά», ενώ χαρακτήρισε το μέτρο «πρωτοφανές και ισχυρό».
Καθώς μια τέτοια απαγόρευση θα μπορούσε να προκαλέσει δικαστική διαμάχη μεταξύ ευρωπαϊκών και ρωσικών εταιρειών –λόγω συμβολαίων– αξιωματούχοι της Ε.Ε διευκρινίζουν ότι η νομοθετική πρόταση είναι αρκετά ξεκάθαρη, καθώς θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να επικαλούνται τη ρήτρα «ανωτέρας βίας», σε μια τέτοια περίπτωση.
Ωστόσο, πέραν της Ουγγαρίας –που και χθες απέρριψε κατηγορηματικά την εν λόγω πρόταση- και της Σλοβακίας και άλλα κράτη-μέλη έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την προτεινόμενη νομική βάση για μια τέτοια απαγόρευση, καθώς εκτιμούν ότι ίσως να μην είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να αποφευχθούν βαριά πρόστιμα από τη Ρωσία.
Η Αυστρία, μάλιστα, για πρώτη φορά απέρριψε το επιχείρημα της Κομισιόν για διατήρηση της απαγόρευσης, ακόμα και σε περίπτωση ειρήνευσης και παρά το γεγονός ότι μαζί με τις άλλες δύο χώρες θα έχει στη διάθεσή της έως τον Ιανουάριο του 2028 για να διακόψει εντελώς τις εισαγωγές.
Aλλα κράτη-μέλη έχουν, πάντως, ήδη μειώσει τις εισαγωγές του ρωσικού φυσικού αερίου, όπως η Γερμανία, με αρκετά μεγάλο κόστος για τη βιομηχανία και κατ’ επέκταση για την οικονομία της. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία, που έφθασαν πέρυσι τα 16,5 εκατ. τόνους.
