Kathimerini.gr
Το σχέδιο Ουάσιγκτον – Κιέβου για συνεκμετάλλευση ορυκτών και ενεργειακών πόρων επιβεβαιώνει τη δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια και την ευημερία της Ουκρανίας και ενισχύει την αμερικανική πίεση στον Βλαντιμίρ Πούτιν για κατάπαυση του πυρός. Αυτό ήταν το μήνυμα του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, μία ημέρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας με την Ουκρανή ομόλογό του Γιούλια Σβιριντένκο στην Ουάσιγκτον.
Το εννέα σελίδων κείμενο που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα από το Κίεβο «αποτελεί μήνυμα προς τη ρωσική ηγεσία ότι τίποτα δεν χωρίζει τον ουκρανικό από τον αμερικανικό λαό», τόνισε ο Μπέσεντ σε συνέντευξή του στο Fox News, για να προσθέσει: «Αυτή η εξέλιξη δίνει στον πρόεδρο Τραμπ τη δυνατότητα να διαπραγματευθεί με τη Ρωσία από ακόμη ισχυρότερη βάση».
Με ανακούφιση και έκδηλη ικανοποίηση υποδέχτηκαν την αίσια κατάληξη του περιπετειώδους θρίλερ στο Κίεβο. Ο ΥΠΕΞ Αντρέι Σιμπίχα χαρακτήρισε την επιτευχθείσα συμφωνία «σημαντικό ορόσημο στη στρατηγική συνεργασία Ουκρανίας – ΗΠΑ με στόχο την ενίσχυση της ουκρανικής οικονομίας και ασφάλειας». Ο Ουκρανός αξιωματούχος επικοινώνησε τηλεφωνικά με την εκπρόσωπο εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Κάγια Κάλας, για το περιεχόμενο της συμφωνίας που παρέχει στους Αμερικανούς προνομιακή πρόσβαση στον ουκρανικό ορυκτό και ενεργειακό πλούτο.
Το κείμενο που υπεγράφη τελικά στην Ουάσιγκτον είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοιο με το σχέδιο συμφωνίας που επρόκειτο να ανακοινώσουν στις 28.2 στον Λευκό Οίκο οι Τραμπ και Ζελένσκι. Ωστόσο, η πρωτοφανής σύγκρουση των δύο ηγετών μπροστά στις κάμερες οδήγησε σε ναυάγιο τη συνάντηση κορυφής και βύθισε στο ναδίρ τις αμερικανοουκρανικές σχέσεις.
Η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ενός «Ταμείου επενδύσεων για την ανασυγκρότηση» με ίση συμμετοχή της Ουκρανίας και των ΗΠΑ. Οι προβλεπόμενες επενδύσεις θα αφορούν 55 ουκρανικά ορυκτά, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι σπάνιες γαίες, το τιτάνιο, το λίθιο και το ουράνιο, όπως και τον τομέα της ενέργειας. Σε αντίθεση με τις αρχικές αξιώσεις του Τραμπ, οι ουκρανικοί πόροι δεν θα χρησιμοποιηθούν για να αποπληρωθεί η μέχρι τώρα χορηγηθείσα αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία. Προβλέπεται όμως ότι η μελλοντική αμερικανική βοήθεια οποιασδήποτε μορφής, από τα οπλικά συστήματα μέχρι τη στρατιωτική εκπαίδευση, θα καλύπτει μέρος της αμερικανικής συνεισφοράς στο κοινό ταμείο. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, περίπου το 40% των εκμεταλλεύσιμων ορυκτών της Ουκρανίας βρίσκεται σε περιοχές που κατέχει ο ρωσικός στρατός.
Η πρώτη αντίδραση της Μόσχας στη συμφωνία της Τετάρτης ήρθε χθες από τον πρώην πρόεδρο της χώρας και νυν αντιπρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ. «Ο Τραμπ τσάκισε το καθεστώς του Κιέβου, σε σημείο που να το υποχρεώσει να πληρώσει με τους φυσικούς πόρους μιας υπό εξαφάνιση χώρας για την αμερικανική βοήθεια», υποστήριξε ο Ρώσος αξιωματούχος.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε πρόσφατα ότι η πρώτη εβδομάδα του Μαΐου θα είναι κρίσιμη για την ειρηνευτική διαδικασία και μπορεί να κρίνει την απόφαση των ΗΠΑ για το κατά πόσο θα συνεχίσουν να μεσολαβούν μεταξύ των εμπολέμων. Χθες, τουλάχιστον επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 20 τραυματίστηκαν σε επίθεση ουκρανικών drones στο ελεγχόμενο από τη Ρωσία τμήμα της Χερσώνας, σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές. Από την πλευρά τους οι Ουκρανοί ανακοίνωσαν ότι δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν και 15 τραυματίστηκαν από μαζική ρωσική επίθεση εναντίον κατοικημένης περιοχής και σχολείου στην Οδησσό. Ο προσωπάρχης της ουκρανικής προεδρίας Αντρέι Γέρμακ καυτηρίασε «την επιθυμία του Πούτιν να σκοτώνει μέχρι το τέλος των ημερών του» και ζήτησε για μία ακόμη φορά «πλήρη εκεχειρία» 30 ημερών, όπως έχουν προτείνει οι ΗΠΑ.
Τι σημαίνει η συνεργασία ΗΠΑ – Ουκρανίας
Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία ευρείας οικονομικής συνεργασίας στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργηθεί ταμείο επενδύσεων για την ανοικοδόμηση της χώρας, που έχει υποστεί πελώριες καταστροφές εξαιτίας του πολέμου που μαίνεται για τρία χρόνια, ενώ θα δοθεί στους Αμερικανούς προνομιακή πρόσβαση στους ουκρανικούς φυσικούς πόρους.
Την εν λόγω συμφωνία προσπαθεί να χαρτογραφήσει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Το σκεπτικό
Σε πρώτο στάδιο, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ζητήσει αποζημίωση για την αμερικανική βοήθεια που δόθηκε στην Ουκρανία υπό την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν μετά την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022. Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε ζητήσει αποζημίωση ύψους 500 δισ. δολαρίων – περίπου τέσσερις φορές το ποσό που έχουν καταβάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία, το οποίο ανέρχεται σε 120 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου, έναν γερμανικό φορέα οικονομικών ερευνών. Ο Ζελένσκι απέρριψε την απαίτηση Τραμπ, λέγοντας ότι κάτι τέτοιο θα πρέπει να το αποπληρώνουν «δέκα γενιές» Ουκρανών.
Η Ουκρανία αποδέχθηκε τη συμφωνία για τα ορυκτά ως έναν τρόπο να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμες αμερικανικές επενδύσεις, καθώς ο Τραμπ έχει περιορίσει δραστικά τις εγγυήσεις ασφαλείας. Οι δύο χώρες θα ιδρύσουν ένα κοινό επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης, με κάθε πλευρά να έχει ίσα δικαιώματα ψήφου. Τα κέρδη του ταμείου θα επενδύονται αποκλειστικά στην Ουκρανία, η οποία δεν θα κληθεί να αποπληρώσει κάποιο «χρέος» προς τις ΗΠΑ.
Τι περιλαμβάνουν τα ορυκτά
Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, η Ουκρανία κατέχει περίπου το 5% των ορυκτών πόρων και των σπάνιων γαιών του πλανήτη. Η Ουκρανία διαθέτει επίσης περίπου το 20% του γραφίτη στον κόσμο, ενός υλικού απαραίτητου για τις ηλεκτρικές μπαταρίες, σύμφωνα με το Γαλλικό Γραφείο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ενώ επίσης είναι σημαντικός παραγωγός μαγγανίου και τιτανίου.
Η ουκρανική πλευρά υποστηρίζει επίσης ότι διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιθίου στην Ευρώπη – το οποίο δεν έχει ακόμη εξορυχθεί.
Εγγυήσεις ασφαλείας
Η Ουκρανία ανέφερε ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει μακροπρόθεσμες και ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, που θα αποτρέψουν τη Ρωσία να επιτεθεί ξανά.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα, αναφέρεται απλώς ότι οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Ουκρανίας να λάβει τις εγγυήσεις ασφαλείας που είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση μιας διαρκούς ειρήνης». Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι η συμφωνία αποδεικνύει «ότι οι ΗΠΑ έχουν οικονομικό συμφέρον στην Ουκρανία».
