Του Απόστολου Τομαρά
Το πρώτο σοβαρό τεστ των ισορροπιών εντός της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, για το Ουκρανικό ζήτημα φαίνεται ότι είχε ως νικητή τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Β’. Η για πάνω από τρεις ώρες σύναξη των μελών της Ιεράς Συνόδου, την περασμένη Δευτέρα, καθώς και τα λιγοστά που διέρρευσαν για το τι διημείφθη εντός του Μέγα Συνοδικού της Αρχιεπισκοπής, ενισχύουν τις απόψεις εκείνες πως ο προκαθήμενος της Εκκλησίας, με αφορμή το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Εκκλησίας, συνεχίζει να είναι ο κυρίαρχος εντός της Ιεράς Συνόδου.
Με βάση το κλίμα που επικράτησε εντός της αιθούσης, το οποίο περιγράφεται ήπιο, οι έντονες ενστάσεις των τεσσάρων Συνοδικών (Λεμεσού Αθανάσιου, Κύκκου και Τηλλυρίας Νικηφόρου, Ταμασού και Ορεινής Ησαΐα, Αμαθούντος Νικόλαου) φαίνεται ότι δεν συντήρησαν τους τόνους που υπήρχαν το προηγούμενο διάστημα. Μια εξέλιξη που, όπως λέγεται από εκκλησιαστικές πηγές, ενδεχομένως να προϊδεάζει το κλίμα αλλά και το αποτέλεσμα της δεύτερης συνεδρίας της Συνόδου, στις 10 η ώρα το πρωί Τετάρτης. Ωστόσο, η υποχώρηση των υψηλών τόνων που καταγράφηκε κατά την πρώτη συνεδρία δεν παραπέμπει αναγκαστικά και σε αλλαγή πλεύσης των τεσσάρων, οι οποίοι φαίνεται να παραμένουν στις γνωστές τους θέσεις επί του Ουκρανικού. Με τα δεδομένα αυτά, όπως λέγεται χαρακτηριστικά, μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει η στάση των διαφωνούντων μετά την Τετάρτη και λιγότερο το αποτέλεσμα της διήμερης συνεδρίας της Ιεράς Συνόδου.
Το ζητούμενο
Αν κάτι είχε ιδιαίτερη σημασία από την πρώτη συνεδρία των Συνοδικών αυτό ήταν η κατάληξη της συζήτησης, που ξεκίνησε την Δευτέρα, για τη μνημόνευση του Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιου, δυο φορές μάλιστα, από τον Αρχιεπίσκποπο Χρυσόστομο. Κίνηση που προκάλεσε την δημόσια αντίδραση των τεσσάρων Ιεραρχών. Επί του προκειμένου ο εκπρόσωπος της Συνόδου Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος, γνωστοποίησε πως τα 17 συνοδικά μέλη θα τοποθετηθούν διά της ψήφου τους, η οποία και θα καθορίσει τη στάση της Εκκλησίας της Κύπρου απέναντι στο Ουκρανικό ζήτημα, ένα θέμα που έχει προκαλέσει τη σφοδρή σύγκρουση του Πατριαρχείου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και όσες άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν συνταυτιστεί με το Φανάρι στην αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Αυτό που για την ώρα παραμένει άγνωστο είναι αν η όποια απόφαση που θα ληφθεί θα είναι ομόφωνη ή κατά πλειοψηφία. Αν ληφθούν υπόψη οι δημόσιες τοποθετήσεις του Πάφου Γεώργιου, η προσπάθεια όλων των Ιεραρχών είναι να υπάρξει ομοφωνία για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, κάτι που για την ώρα δεν φαίνεται να συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες. Σε μια προσπάθεια να υποχωρήσουν οι υψηλοί δημόσιοι τόνοι, οι Ιεράρχες κατά τη σύναξη της Δευτέρας συμφώνησαν να αποφύγουν τις δημόσιες τοποθετήσεις μέχρι και την ολοκλήρωση της συζήτησης και τη λήψη απόφασης.
Παρά το μορατόριουμ δηλώσεων Συνοδικός που μίλησε στην «Κ» εμφανίσθηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την εικόνα της Συνόδου, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «το κλίμα ήταν πολύ καλύτερο απ’ ό,τι ανέμενα. Μπορούμε να πούμε πως διεξήχθη ένας πολιτισμένος διάλογος». Την προηγούμενη Δευτέρα, επί του ζητήματος που έχει προκύψει, τοποθετήθηκε το σύνολο των Ιεραρχών και κάποιοι εξ αυτών κατέθεσαν υπομνήματα με απόψεις και θεολογικούς κανόνες που χρήζουν μελέτης, όπως μας επισημάνθηκε. Ο ίδιος Ιεράρχης, με βάση τα όσα διημείφθησαν στη συνεδρία, θεωρεί πως δεν υπάρχει πλαίσιο που θα οδηγήσει τους Συνοδικούς σε μια ομόφωνη απόφαση. Σε αυτή την περίπτωση η απόφαση θα είναι πλειοψηφική και λαμβάνοντας υπόψη τις ισορροπίες που υπάρχουν εντός της Ιεράς Συνόδου η αρχιεπισκοπική πλευρά δεν αναμένεται να αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα στήριξης του Μακαριότατου, στην απόφασή του να συνταυτιστεί με το Φανάρι απέναντι στο Ουκρανικό ζήτημα.
Οι ιερές ισορροπίες
Με βάση την εικόνα που έχει δημιουργηθεί εντός της Ιεράς Συνόδου, μετά την άνοδο του Χρυσοστόμου Β’ στο θρόνο της Εκκλησίας του Απόστολου Βαρνάβα αλλά και την διεύρυνση των μητροπολιτικών περιφερειών, τα 17 μέλη της Συνόδου στο Ουκρανικό φαίνεται να είναι τοποθετημένα σε τρεις «ομάδες. Η πρώτη ομάδα και αριθμητικά ισχυρότερη είναι αυτή του Αρχιεπισκόπου η οποία αποτελείται από ένα αριθμό Συνοδικών που απαρτίζουν τον σκληρό αρχιεπισκοπικό πυρήνα και από τους λεγόμενους πατριαρχικούς:
• Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος
• Επίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος
• Επίσκοπος Αρσινόης Παγκράτιος (βοηθός Πάφου)
• Επίσκοπος Χύτρων Λεόντιος
• Επίσκοπος Μεσαορίας Γρηγόριος (βοηθός Αρχιεπισκόπου)
• Μητροπολίτης Κιτίου Νεκτάριος
• Μητροπολίτης Κωνσταντίας – Αμμοχώστου Βασίλειος
• Μητροπολίτης Κυρηνείας Χρυσόστομος, ο οποίος πριν ανέλθει στον μητροπολιτικό θρόνο, ανήκε στην αδελφότητα της Μονής Κύκκου
Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται έξι συνοδικά μέλη τα οποία διαφωνούν τόσο επί της διαδικασίας που υιοθέτησε ο Αρχιεπίσκοπος, όσο και επί της ουσίας του ζητήματος. Οι ιεράρχες που αναμένεται να τοποθετηθούν αρνητικά, εάν η Σύνοδος κληθεί να τοποθετηθεί είναι:
• Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος
• Μητροπολίτης Κύκκου και Τηλλυρίας Νικηφόρος
• Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας
• Επίσκοπος Αμαθούντος Νικόλαος (βοηθός Λεμεσού)
• Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος
• Επίσκοπος Λήδρας Επιφάνιος (ηγούμενος της Μονής Μαχαιρά)
Στην τρίτη ομάδα βρίσκονται δυο Συνοδικά μέλη η στάση των οποίων για το Ουκρανικό παραμένει με ερωτηματικό. Πρόκειται για τον μητροπολίτη Τριμυθούντος και Λευκάρων Βαρνάβα, ο οποίος ως ηγούμενος της Μονής Σταυροβουνίου είχε ταχθεί κατά της αλλοίωσης του χαρακτήρα της κυπριακής Εκκλησίας από επιρροές άλλων ορθόδοξων εκκλησιών. Το δεύτερο Συνοδικό μέλος είναι ο άλλος βοηθός του Αρχιεπισκόπου, επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος, ο οποίος πριν εισέλθει στη Σύνοδο κινείτο στη σφαίρα επιρροής του Λεμεσού Αθανάσιου.
Έντυπη Έκδοση
