Της Μαρίας Ηρακλέους
Πίεση προς τα πάνω ασκούν στις τιμές των ακινήτων οι ψηλοί ναύλοι που επιβάλλουν οι ναυτιλιακές εταιρείες στη μεταφορά εμπορευμάτων. Το κόστος μεταφοράς έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 10 χιλιάδες δολάρια, κόστος το οποίο μεταφέρεται τελικά στον εμπορευόμενο και ακολούθως στον καταναλωτή. Η «Κ» είχε καταγράψει σε πρόσφατο ρεπορτάζ το ζήτημα και το αποτύπωμα του στην κυπριακή αγορά με αυξήσεις στις τιμές βασικών προϊόντων αλλά και στον κατασκευαστικό κλάδο. Τα δεδομένα και οι εκτιμήσεις από γνώστες του ναυτιλιακού αλλά και του κατασκευαστικού κλάδου τονίζουν ότι η παρούσα κατάσταση δεν αναμένεται ότι θα διαφοροποιηθεί τουλάχιστον τα επόμενα 3-4 χρόνια. Εκτιμάται λοιπόν ότι οι τιμές στην αγορά ακινήτων, εκτός άλλων ανατροπών της αγοράς, δεν θα μειωθούν, παρά τις αντίθετες απόψεις οι οποίες έχουν εκφραστεί, που βασίζονται στον επηρεασμό των τιμών λόγω πανδημίας.
Εργολάβοι σε απόγνωση
Περιγράφοντας την εικόνα στον κατασκευαστικό κλάδο ο πρόεδρος της ομοσπονδίας Κώστας Ρουσιάς αναφέρει στην «Κ» ότι οι εργολάβοι οι οποίοι είναι δεσμευμένοι μέσω συμβολαίων σε έργα με προκαθορισμένο το κόστος, είναι σε απόγνωση. Σε σχέση με πέρσι υπολογίζεται ότι τα υλικά έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο γύρω στο 20% τόσο από τις αγορές της Ευρώπης όσο και την αγορά της Κίνας. Πρόκειται για υλικά όπως σίδερο, ξυλεία, δάπεδα, κεραμικά, μάρμαρα, γρανίτες, πλαστικό. Όπως εξήγησε ο κ. Ρουσσιάς, το κόστος των υλικών στην τελική τιμή της οικοδομής ανέρχεται περίπου στο 60%. Ως εκ τούτου, υπολογίζεται ότι οι τιμές στο τελικό προϊόν θα είναι περίπου 12% αυξημένες.
Αυξήσεις μέχρι 50%
Η τιμή του σιδήρου έχει αυξηθεί περίπου 50%, τα αλουμίνια, πλαστικά και χαλκός (ηλεκτρονικές εγκαταστάσεις) έχουν σημαντική αύξηση, αύξηση 20% στο πετρέλαιο και το τσιμέντο, που αποτελεί σημαντικό κόστος για την μεταφορά υλικού. Οι αυξήσεις οι οποίες μεταφέρονται στην τελική τιμή των ακινήτων κυμαίνεται βάσει υπολογισμών από 5-10%. Η παρούσα εξέλιξη είναι και μια απάντηση στις εκτιμήσεις για μειώσεις στις τιμές των ακινήτων, αναφέρει ο κ. Χρυσοχός και εκφράζει την εκτίμηση ότι οι τιμές στα καινούργια ακίνητα θα ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα αυξητική τάση από 5% για τις κατοικίες και θα αυξάνεται σημαντικά για ανέγερση πολυκατοικιών.
Αλλαγή φόρμουλας
Οι εξελίξεις δεν επηρεάζουν συμβόλαια του Δημοσίου εξήγησε ο κ. Ρουσσιάς για τα οποία έχουν ήδη πέσει οι υπογραφές και είναι σε εξέλιξη, αλλά θα υπάρχει σαφώς θέμα στην αποπεράτωση ιδιωτικών συμβολαίων. Από την πλευρά του ο CEO της Cyfield Γιώργος Χρυσοχόος ανέφερε ότι κάποια συμβόλαια έχουν φόρμουλα εφαρμογής τιμών με την οποία η τιμή προσαρμόζεται με βάση τις εκάστοτε τιμές των αγαθών. Ωστόσο, ανέφερε ότι πρόκειται για τυποποιημένη φόρμουλα αναλογίας υλικών η οποία, όπως υπογράμμισε, θα πρέπει να αναθεωρηθεί από το τμήμα Δημοσίων Έργων έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα. Ωστόσο, υπάρχουν συμβόλαια τα οποία δεν περιλαμβάνουν αυτή την πρόνοια. Σε αυτή την περίπτωση ο εργολάβος είναι εκτεθειμένος σε σοβαρές αυξήσεις κόστους, τα οποία δεν μπορούν να απορροφηθούν.
Πού αποδίδεται
Τα αίτια της αύξησης των ναύλων είναι πολλά. Αρχικά, λόγω κορωνοϊού και συνεχών lockdown έχει επηρεαστεί η παραγωγή προϊόντων και οι μεταφορές τόσο εν πλω όσο και αεροπορικώς. Στους λόγους καταγράφονται επίσης η μείωση της κυκλοφορίας των πλοίων το προηγούμενο διάστημα κατά περίπου 35%, οι αυξήσεις λόγω λειτουργικών εξόδων που προκύπτουν από την χρήση καυσίμων φιλικότερων προς το περιβάλλον, η αβεβαιότητα της πανδημίας και η κρίση στο Σουέζ. Ωστόσο, γνώστες της ναυτιλιακής βιομηχανίας οι οποίοι μιλούν στην «Κ» δίνουν άλλη εξήγηση. Όπως αναφέρουν, κάθε δέκα χρόνια οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες που είναι και αυτές που καθορίζουν τα ναύλα, όταν αυξάνεται ο αριθμός των πλοιοκτητών τότε αρχίζουν να μειώνουν τα ναύλα σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε βαθμό που μικρές εταιρείες δεν αντέχουν και αποχωρούν. Ως εκ τούτου, η προσφορά μεταφοράς εμπορευμάτων μειώνεται και αυτό οδηγεί σε αύξηση των ναύλων. Επιπλέον, μεγάλα λιμάνια έχουν αδρανοποιήσει μεγάλο μέρος του λιμανιού λόγω απουσίας εργαζομένων, οπότε τα πλοία περίμεναν μέχρι 10-15 μέρες στο αγκυροβόλιο αφού μειώθηκε η εξυπηρέτηση που προσέφεραν λόγω μειωμένου προσωπικού. Αυτές οι καθυστερήσεις επίσης έχουν πιέσει προς τα πάνω τις τιμές των ναύλων.
Η ρύθμιση αργεί
Οι εκτιμήσεις από πηγές του τομέα των μεταφορών αναφέρουν ότι οι ναύλοι δεν αναμένεται να μειωθούν ακόμα και όταν η ναυτιλία επιστρέψει στην κανονικότητα της. Μία κάμψη αναμένεται σε ορίζοντα 3-4 χρόνων, με την είσοδο νέων πλοιοκτητών στον κλάδο ενώ μέχρι τότε η προσφορά θα είναι μεγαλύτερη από την υπηρεσία που μπορεί να δοθεί. Πάντως η εικόνα για το λιμάνι της Λεμεσού ήδη αρχίζει να παρουσιάζει σημάδια επιστροφής στην κανονικότητα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2020 καταγράφηκε μείωση του 10-15% του όγκου των εμπορευμάτων τα οποία διαχειρίστηκε η Eurogate σε σχέση με την περίοδο 2018-2019. Ωστόσο, η τάση από τον Γενάρη είναι αυξητική. Ο όγκος των εμπορευμάτων είναι μειωμένος κατά 4-5% και η τάση θέλει την ψαλίδα να μειώνεται το επόμενο διάστημα, υπό την αίρεση των εξελίξεων της πανδημίας.
Περισσότερες άδειες οικοδομής
Παρά την αύξηση των τιμών, καταγράφεται σημαντική ώθηση στον τομέα των κατασκευών με τον μεγαλύτερο όγκο, πέραν του 50% να πρόκειται για οικιστικά συμβόλαια σύμφωνα με τον κ. Ρουσιά. Πάντως σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2021, οι άδειες οικοδομής ήταν αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Συγκεκριμένα εκδόθηκαν 1.150 άδειες οικοδομής σε σύγκριση με 1.129, σημειώνοντας αύξηση 1,9%. Ωστόσο, η συνολική αξία των αδειών αυτών μειώθηκε κατά 4,6% και το συνολικό εμβαδόν κατά 5,1%. Ο αριθμός των οικιστικών μονάδων παρουσίασε μικρή μείωση της τάξης του 0,8%. Ο αριθμός των αδειών οικοδομής που εκδόθηκαν από τις δημοτικές αρχές και τις επαρχιακές διοικήσεις κατά τον Φεβρουάριο 2021 ανήλθε στις 656. Σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία, η συνολική αξία των αδειών αυτών έφθασε τα €170,1 εκατομμύρια και το συνολικό εμβαδόν τις 155,9 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Με τις άδειες αυτές προβλέπεται να ανεγερθούν 663 οικιστικές μονάδες.
