Kathimerini.com.cy
ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ
Οι στιγμές που διανύει η ανθρωπότητα και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι κρίσιμες και κομβικές για την επόμενη μέρα του πλανήτη. Το μέγεθος, το εύρος και η παγκόσμια διάσταση της κρίσης, βάζει όλες τις χώρες στην ίδια μοίρα. Για να ανταπεξέλθουμε πιο δυνατοί, κατά το στάδιο της ανάκαμψης ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας πρέπει να προβλέψουν την επόμενη μέρα και τι θα σημαίνει «ανθεκτικός» οργανισμός και κράτος, ενσωματώνοντας τα διδάγματα της κρίσης στο DNA τους, όχι για να ανακάμψουν στο ίδιο
σημείο που βρισκόντουσαν πριν, αλλά για να προχωρήσουν μπροστά με μεγαλύτερη επιτυχία.
Η πρωτοφανής παγκόσμια συστράτευση για αντιμετώπιση τόσο της πανδημίας όσο και των οικονομικών επιπτώσεών της, δείχνει ότι η ανθρωπότητα είναι αποφασισμένη να αντισταθεί, να επιβιώσει, αλλά και να συνεχίσει να δημιουργεί με ασφάλεια και ευημερία. Αυτό το ενθαρρυντικό μήνυμα είναι το κλειδί για το αύριο.
Στην Κύπρο πήγαμε καλά όσον αφορά στον έλεγχο της πανδημίας και τώρα καλούμαστε να διαχειριστούμε μια πολύ δύσκολη συγκυρία όσον αφορά την οικονομία. Λίγα μόνο χρόνια μετά τη δημοσιονομική και πιστωτική κρίση του 2013, καλούμαστε πάλι να αντιμετωπίσουμε μια μεγάλη πρόκληση. Αυτή τη φορά όμως δεν θα έχουμε για σύμμαχο τις οικονομικές ενέσεις που είχαμε το 2013 από τον τουρισμό και τις ξένες επενδύσεις. Σήμερα, όντως, η εικόνα είναι πιο ζοφερή όσον αφορά τις έξωθεν ενισχύσεις, αλλά καλύτερη όσον αφορά τις εσωτερικές δυνατότητες της οικονομίας μας. Με τη συνεχή αξιοσημείωτη ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων, τα δημοσιονομικά πλεονάσματα και την υπερευστότητα των τραπεζών, είμαστε σε πλεονεκτικότερη θέση από το 2013. Όμως, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι οι δυνατότητες μας δεν είναι απεριόριστες, λόγω του μεγέθους της ανατροπής που επήλθε. Με τα περιοριστικά μέτρα η οικονομία μας παροπλίστηκε και το επιχειρείν διαταράχτηκε. Αυτή η εμπλοκή θα φέρει λουκέτα σε επιχειρήσεις, απώλειες θέσεων εργασίας και νέες δημοσιονομικές
«τρύπες».
Η κυβέρνηση για να επανεκκινήσει την οικονομία έλαβε μια σειρά από μέτρα που στοχεύουν στη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Τα μέτρα έδωσαν κάποιες ανάσες, όμως η οπισθοδρόμηση που σημειώθηκε είναι τέτοιας έκτασης που όλα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος το επόμενο διάστημα. Αν ζωτικοί τομείς όπως ο τουρισμός, τα ακίνητα, οι επενδύσεις, το εμπόριο, κινηθούν έστω με υποφερτές επιδόσεις, τότε από το 2021 ίσως η οικονομία ξαναβγεί στο ξέφωτο. Σε αντίθετη περίπτωση, διαβλέπουμε ισχνά αποτελέσματα και για το α΄ εξάμηνο του 2021.
Εμείς, ως επαγγελματίες πιστεύουμε ότι το στοίχημα μπορεί να κερδηθεί εάν το κράτος προβεί σε επιπρόσθετες γενναίες πρωτοβουλίες που αφορούν το θεσμικό εκσυγχρονισμό του μοντέλου της οικονομίας μας. Το πολύχρονο θέμα των μεταρρυθμίσεων, των αποκρατικοποιήσεων, της πάταξης της κρατικής γραφειοκρατίας, της τεχνολογικής και ψηφιακής αναβάθμισης και άλλα παρόμοια, θα πρέπει να συντρέξουν με τα μέτρα στήριξης του επιχειρείν και της οικονομίας. Σήμερα, δεν είναι αρκετό μόνο να ανοίξουμε τα δημόσια ταμεία, να διευκολύνουμε ένα νέο δανεισμό των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών (που είναι ήδη υπερδανεισμένοι) και να εξαντλήσουμε κάθε πόρο για να πάμε λίγο πιο πέρα. Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η οικονομία δεν μπορεί να γίνεται «μπαλάκι» στις όποιες πολιτικές σκοπιμότητες. Το πολιτικό σύστημα οφείλει να κατανοήσει ότι η οικονομία έχει όρια, αντοχές και «deadlines».
Οι αποφάσεις, οι παρεμβάσεις και οι ενισχύσεις θα πρέπει να υλοποιούνται στο σωστό χρόνο. Αυτό που έγινε με το νομοσχέδιο για παροχή δανείων με κρατικές εγγυήσεις απέδειξε ότι η Βουλή δεν αντιλήφθηκε την κρισιμότητα των στιγμών και τις άμεσες ανάγκες ρευστότητας των επιχειρήσεων. Ελπίζουμε, η εναλλακτική λύση να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή. Το ίδιο ισχύει και για το συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο συμπεριφέρεται ως και η κρίση να μην το αφορά. Η άρνηση τους να συνεισφέρουν σ΄ αυτή τη δύσκολη συγκυρία, επιβεβαιώνει τη διαχρονικά στείρα στάση τους απέναντι στα μεγάλα προβλήματα του τόπου. Αυτή η νοοτροπία ενισχύεται και από την απροθυμία και διστακτικότητα της κυβέρνησης να απαιτήσει (ως όφειλε) από τις συντεχνίες να αναλάβουν μερίδιο του κόστους για την κρίση.
Σήμερα χρειάζεται όραμα και γενναίες αποφάσεις που θα διευκολύνουν και θα επιφέρουν νέες επενδύσεις (δημόσιες και ιδιωτικές), νέες αναπτύξεις, νέα επιχειρηματικά σχέδια. Μόνο, έτσι, θα πάρουν μπρος οι μηχανές της οικονομίας, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και γενικά θα έρθουν νέες ευκαιρίες για όλους. Η γνωστή ρήση «η κρίση δημιουργεί και ευκαιρίες» είναι σωστή, φτάνει να οικοδομήσουμε το απαραίτητο περιβάλλον για να δημιουργηθούν αυτές.
Η πανδημία απέδειξε ότι έχουμε ανάγκη από ένα σύγχρονο κράτος με ευέλικτες υπηρεσίες, ενώ μας υποχρέωσε να επιστρατεύσουμε σημαντικές αρχές, όπως η κοινωνική και ατομική ευθύνη, η αλληλεγγύη και η κοινωνική συνοχή. Αξιοποιώντας τα διδάγματα της πανδημίας, μπορούμε να κερδίσουμε το στοίχημα του αύριο. Μπορούμε να δρομολογήσουμε την οικονομία πάνω σε άλλες ράγες και να στοχο-προσηλωθούμε στα ουσιώδη και σημαντικά.
Στην Deloitte έχουμε συγχρονιστεί μ΄ αυτές τις γραμμές πλεύσης και κινούμαστε δυναμικά και με επινοητικότητα. Χρησιμοποιώντας τα υφιστάμενα σύγχρονα τεχνολογικά μας μέσα, βασιζόμενοι στις αξίες του δικτύου μας οι οποίες χαρακτηρίζουν τα στελέχη μας, είμαστε σε θέση να εξυπηρετήσουμε ποιοτικά τους πελάτες μας και να στηρίξουμε την οικονομία και την κοινωνία.
Υιοθετώντας την περίφημη ρήση του John F. Kennedy «μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για την πατρίδα», έχουμε σηκώσει τα μανίκια πάνω για το καλό της οικονομίας της Κύπρου.
*Ο κ. Χρίστης Χριστοφόρου είναι Ανώτερος Εκτελεστικός Διευθυντής της Deloitte.
