Της Δωρίτας Γιαννακού
Έτοιμη για να υποβάλει πρόταση για την ΑΤΑ που δεν θα αυξάνει το κόστος του κρατικού μισθολογίου, θα εκσυγχρονίζει το σύστημα και θα γίνει αποδεκτή από τις συντεχνίες, δηλώνει η ΟΕΒ. Κάνουν λάθος οι συντεχνίες, αν νομίζουν ότι η εργοδοτική πλευρά θα συνηγορήσει σε λύσεις που δεν αποτελούν προϊόν συναίνεσης και τίθενται εκβιαστικά μέσω απεργιακών μέτρων, ξεκαθάρισε ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου. Η ΟΕΒ δεν πρόκειται να υπογράψει κάτι που θα μας πάρει σταδιακά εκεί που είμασταν πριν από την κρίση του 2013 τόνισε, σημειώνοντας ότι εισηγείται τη συνέχιση της ουσιαστικής προσπάθειας, ούτως ώστε να βρεθεί συμφωνία προς όφελος επιχειρηματιών και εργαζομένων. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι μέσα από τη σύγκρουση θα εξασφαλίσουμε τη συναίνεση επισήμανε, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει άπλετος χρόνος. Εξάλλου, πρόσθεσε ο κ. Αντωνίου, αν οι συντεχνίες ανοίξουν ένα παραθυράκι, τότε η εξεύρεση κοινά αποδεκτής συμφωνίας είναι ζήτημα μερικών ημερών.
–Με δεδομένο ότι η ΑΤΑ θα εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2026, αλλά δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στις διαβουλεύσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο διάλογος και ποιον ρόλο αναμένετε να αναλάβει η κυβέρνηση;
–Η εφαρμογή της ΑΤΑ το 2026 θα συνοδευτεί από μηχανισμούς παρακολούθησης, προκειμένου να αξιολογείται η επίδρασή της στην αγορά εργασίας και την οικονομία γενικότερα. Για να εφαρμοστεί, πρέπει πρώτα να συμφωνηθεί το πλαίσιό της και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία κατάληξη. Οφείλω να διευκρινίσω, ωστόσο, ότι εδώ και 34 χρόνια που είμαι στην ΟΕΒ υπήρξαν πάρα πολλές περιπτώσεις όπου μια διαφορά φάνταζε αγεφύρωτη και δεν μπορούσαν να βρεθούν συναινετικές λύσεις. Παρόλα αυτά, πάντοτε στο τέλος καταφέρναμε και βρίσκαμε εκείνη τη ρύθμιση η οποία μας επέτρεπε να πάμε ενωμένοι, χωρίς συγκρούσεις ή με μικρής έντασης διαχειρίσιμου εύρους συγκρούσεις στην επόμενη μέρα. Η εργατική ειρήνη είναι η θεμελιωδέστερη προϋπόθεση και παράμετρος για την κοινή ευημερία των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και της Πολιτείας. Άρα ξέρουμε το κοινό συμφέρον. Η ΟΕΒ αξιοποίησε πλήρως την περίοδο του Ιουνίου 2023 μέχρι τον Ιούλιο 2025. Ειδικότερα αρχικά ζήτησε όπως συντεχνίες, εργοδοτικές οργανώσεις και υπουργείο Εργασίας μεταβούν στο εξωτερικό για να μελετήσουν παραδείγματα και βέλτιστες πρακτικές χωρών που είχαν ΑΤΑ και κατάργησαν το σύστημα και οι οποίες έχουν εξεύρει τρόπο με τον οποίο να καλύπτουν τις απολαβές των εργαζομένων. Αυτό διασφαλίζει ισχυρή ανταγωνιστικότητα για το επιχειρείν και ταυτόχρονα ισχυρές απολαβές για τους εργαζόμενους. Προτείναμε Φινλανδία, Δανία, Ολλανδία και άλλες χώρες ευημερούσες, με ισχυρή οικονομία. Οι συντεχνίες από τη μεριά τους το απέρριψαν αναφανδόν. Στη συνέχεια μισθώσαμε τις υπηρεσίες διακεκριμένου γερμανικού οίκου, επιλέξαμε 10 χώρες οι οποίες μας έδωσαν έκθεση από την οποία εμείς αντλήσαμε καλά παραδείγματα για το πώς μπορούμε να πάμε στην επόμενη μέρα. Έπειτα μιλήσαμε δημόσια και αναφέραμε ότι για την ΑΤΑ εκτός από τον πληθωρισμό θα πρέπει να συνυπολογίσουμε την ανάπτυξη της οικονομίας και την ανάπτυξη της παραγωγικότητας της επιχείρησης. Οι συντεχνίες και πάλι ξεκαθάρισαν ότι δεν πρόκειται να συζητήσουν τίποτε που να έχει μέσα ανάπτυξη και παραγωγικότητα. Εμείς δηλώνουμε έτοιμοι να προτείνουμε κάτι που δεν θα αυξάνει το κόστος του κρατικού μισθολογίου, θα εκσυγχρονίσει το σύστημα και θα μπορεί να γίνει αποδεκτό από τις συντεχνίες. Η πρόθεσή μας δεν είναι να κάνουμε πόλεμο αλλά να υπάρξει συμφωνία. Οι προτάσεις μας δεν είναι τελεσιγραφικές, αλλά μπορώ να πω ότι είναι συγκροτημένες και λογικές. Εξάλλου από τη στιγμή που διακηρύσσουμε ότι προϋπόθεση είναι η εξεύρεση συμφωνίας τότε οι προτάσεις μας θα πρέπει να σέβονται τις συντεχνίες και τους εργαζόμενους και να μην είναι μονόπλευρες. Ωστόσο, με λυπεί το γεγονός ότι από μεριάς των συντεχνιών έχουμε ακούσει δηλώσεις που αφορούν μόνο την αναπόφευκτη σύγκρουση και τη λήψη μέτρων αντί για το πως θα εξεύρουμε μια λύση. Οι συντεχνίες εκτιμούν ότι αν προχωρήσουν σε σύγκρουση με απεργίες η εργοδοτική πλευρά θα συνηγορήσει σε αυτά που ζητούν εκβιαστικά. Λοιπόν σας διαβεβαιώ ότι η ΟΕΒ δεν πρόκειται να υπογράψει οτιδήποτε αφορά την ΑΤΑ που δεν είναι προϊόν συναίνεσης της εργοδοτικής πλευράς και των συντεχνιών. Κάνουν λάθος αν πιστεύουν ότι με τη βία της απεργίας εμείς θα υπογράψουμε κάτι που θα μας πάρει σταδιακά εκεί που είμασταν πριν από την κρίση του 2013. Και οφείλω να τονίσω ότι εάν δεν έχουν υπογραφή από την ΟΕΒ, συμφωνία για την ΑΤΑ δεν υφίσταται. Ως εκ τούτου, εισηγούμαι τη συνέχιση της ουσιαστικής προσπάθειας, ούτως ώστε να βρεθεί εκείνη η ρύθμιση που θα είναι αποδεκτή τόσο από τις συντεχνίες όσο και από την εργοδοτική πλευρά για να πάμε στην επόμενη μέρα χωρίς συγκρούσεις. Στόχος μας πρέπει να είναι η βελτίωση των δεδομένων των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι μέσα από τη σύγκρουση θα εξασφαλίσουμε τη συναίνεση. Αυτή τη φορά πρέπει να βρεθεί μια μόνιμη λύση διότι δεν θα πάμε με μεταβατικές ρυθμίσεις τώρα και σε ένα με δυο χρόνια να αρχίζουμε ξανά από την αρχή.
–Εκτιμάτε ότι είναι αρκετός ο χρόνος που απομένει για την επίτευξη συμφωνίας;
–Υπάρχει χρόνος. Έχουμε μπροστά μας τρεις μήνες, ολόκληρο το φθινόπωρο. Εξάλλου πραγματικά εκτιμώ ότι εάν οι συντεχνίες ανοίξουν ένα παραθυράκι, η συμφωνία είναι ζήτημα λίγων ημερών.
Εμείς κάναμε ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω, καθώς ενώ εισηγούμασταν κατάργηση της ΑΤΑ θα προχωρήσουμε με πρόταση που να αφορά προσαρμογή στα δεδομένα τα σημερινά που με στόχο να γίνει αποδεκτή και από τις συντεχνίες. Διότι αυτά που καταθέτουμε και συζητούμε με τον υπουργό δεν είναι τελεσίδικα, βάζουμε προτάσεις στο τραπέζι. Πρέπει να σας αποκαλύψω εξάλλου ότι η ΟΕΒ, ανέπτυξε μοντέλα με τη χρήση της τεχνολογίας και της επιστήμης για το θέμα της ΑΤΑ, αξιοποιώντας την οικονομολογική γνώση και την τεχνολογία. Τα μοντέλα αυτά έχουν μέσα μισθολόγια με παραλλαγές με μεσαίο μέσο μισθό, χαμηλό μισθό και υψηλό μισθό. Με βάση λοιπόν τις μεταβλητές τις οποίες τροφοδοτούμε αυτά τα μοντέλα, το αποτέλεσμα που θα μας φέρνουν θα είναι εκείνο που ζητούμε. Μια ακόμα σημαντική παράμετρος είναι ότι έχουμε αποδεχτεί ότι ένας αριθμός αγαθών και υπηρεσιών πρώτης ανάγκης θα έχουν μεγαλύτερη ένταση πληθωριστικής κάλυψης μέσω της ΑΤΑ. Με άλλα λόγια, βγαίνουν οι αριθμοί, αλλά πρέπει η συνδικαλιστική πλευρά να ανοίξει ένα παραθυράκι και να μας επιτρέψει να της αναπτύξουμε τα μοντέλα που ετοιμάσαμε στη βάση αυτών των προσεγγίσεων. Οπότε θα παρουσιάσουμε τις προτάσεις μας, όταν μας φωνάξουν για να συζητήσουμε ουσιαστικά. Στην παρούσα φάση το μόνο που λένε είναι είτε χρονοδιάγραμμα για το 100% της ΑΤΑ είτε είμαστε σε σύγκρουση. Οπότε δεν θεωρώ ότι υπάρχει λόγος να παρουσιάσουμε κάτι υπό αυτές τις συνθήκες, διότι είναι λες και προκαταβάλουν το όχι. Όταν σε ένα διάλογο τοποθετείς τη λύση πριν από τον διάλογο και ξεκαθαρίζει ότι ο διάλογος γίνεται με κύρια επιδίωξη να λάβω το 100% των επιδιώξεων, τότε δεν γίνεται εποικοδομητικός διάλογος. Εμείς θα παραμείνουμε εποικοδομητικοί και ελπίζουμε ότι αν ανοίξουν ένα παραθυράκι είναι ζήτημα κάποιων ημερών εντατικής διαπραγμάτευσης, για να βρεθεί η λύση που θα μας πάρει μια τριακονταετία.
–Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του επιχειρείν είναι η έλλειψη του ανθρώπινου δυναμικού. Πώς είναι σήμερα η κατάσταση;
–Υπάρχουν πολλές προκλήσεις για το επιχειρείν και ναι οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό παραμένει μια από τις σημαντικότερες. Ειδικά σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας τα πράγματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα σε σχέση με τις ελλείψεις που παρατηρούνται. Ειδικότερα, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στο επάγγελμα των οδηγών, των νοσηλευτών, των κατασκευών και της εστίασης.
Ειδικότερα στον τομέα της υγείας, ο οποίος γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη, βλέπουμε ότι οι ανάγκες αυξάνονται με ψηλότερους ρυθμούς από ότι μπορούν οι διαδικασίες και οι ταχύτητες να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις. Αναφορικά με τον τουρισμό και ειδικότερα τον τομέα της εστίασης εντοπίζουμε ένα προβληματικό πεδίο που έχει ανάγκη μεγάλο αριθμό εργαζομένων κάτι που δεν προσφέρεται από την αγορά εργασίας της Κύπρου. Παρόλα αυτά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα από ό,τι ήταν πριν από 18 μήνες. Η ένταση και η συχνότητα των παραπόνων που έρχονται στην ΟΕΒ έχει μειωθεί διότι οργανωθήκαμε καλύτερα. Το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς έχει κάνει εκείνες τις προσαρμογές που χρειάζονταν και αυτό έφερε αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τον τρόπο διαχείρισης των ελλείψεων. Υπήρξε μια καλύτερη συνεννόηση μεταξύ των φορέων του επιχειρείν και του υπουργείου. Ωστόσο, εμείς τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο θα επαναξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής απασχόλησης ξένου εργατικού δυναμικού και αν χρειαστεί θα καταθέσουμε εισηγήσεις και θα ζητήσουμε επανεξέταση.
Πρέπει εδώ να σημειώσω όμως ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αφορούν το ζήτημα της ενέργειας. Αν καταφέρουμε να εξομοιώσουμε το ενεργειακό κόστος των κυπριακών επιχειρήσεων με το μέσο κόστος των ευρωπαίων ανταγωνιστών μας, θα απογειωθεί η ανταγωνιστικότητα μας. Διότι εκείνο το οποίο πραγματικά καταπονεί την ανταγωνιστικότητα μας είναι το κόστος της ενέργειας. Όπως έχω πει αμέτρητες φορές, ο επιχειρηματικός κόσμος ποτέ δεν κλαίει πάνω από το χυμένο γάλα. Βλέπουμε με ρεαλισμό τα δεδομένα μας και κάνουμε τις ανάλογες κινήσεις υπό τις περιστάσεις για να μεγιστοποιήσουμε το όφελος.
Οχυρώθηκε το επιχειρείν μέσα από τη διαχείριση κρίσεων
–Πώς κρίνετε το επιχειρηματικό περιβάλλον όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα στην Κύπρο;
–Εκτιμώ ότι το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Κύπρο ήταν και παραμένει ελκυστικό. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι έχουμε εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό μέσω της διαχείρισης δύσκολων καταστάσεων και συνθηκών κρίσης. Εκεί ακριβώς φάνηκε και η ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα του επιχειρείν της Κύπρου, σε αυτές τις καταστάσεις που είχαμε να διαχειριστούμε βγαίνοντας πιο δυνατοί και οχυρωμένοι. Αυτό δημιούργησε μια αίσθηση αυτοπεποίθησης στο επιχειρηματικό περιβάλλον της Κύπρου, διότι διαπιστώθηκαν οι αντοχές, η ευελιξία και οι δυνατότητες του επιχειρείν που σε συνεργασία με το κράτος απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους. Η ΟΕΒ ήταν συνοδοιπόρος των επιχειρήσεων σε αυτόν τον μεγάλο αγώνα τους για εξέλιξη και ως εκ τούτου οι προτάσεις που προωθούσαμε και συνεχίζουμε να προωθούμε είναι όλες προσαρμοσμένες στα κριτήρια που η Πολιτεία θεωρεί αναγκαία. Πρέπει να σημειώσουμε εξάλλου ότι όταν είναι υγιής η συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα τότε μπορεί να επιτευχθούν πολλά θετικά αποτελέσματα.
–Σε σχέση με τη γραφειοκρατία ποια είναι η κατάσταση σήμερα;
–Εμείς χαιρετίσαμε τη σύσταση του Κέντρου Εξυπηρέτησης Επιχειρήσεων (ΚΕΕ), το οποίο συγκεντρώνει όλους τους αρμόδιους φορείς σε ένα χώρο με στόχο να επιταχύνει τις διαδικασίες και να ελαχιστοποιήσει την γραφειοκρατία, η οποία αποτελεί μεγάλο βαρίδι για τις επιχειρήσεις. Εάν καταφέρει το ΚΕΕ να επιλύσει εντελώς τα ζητήματα της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις, τότε θα αλλάξει εντελώς το παιχνίδι. Εξάλλου και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να προχωρήσει με απλοποίηση των διαδικασιών, επιδιώκοντας να μειώσει το διοικητικό φόρτο των επιχειρήσεων χωρίς να μειώνει τις υποχρεώσεις τους ούτε έναντι των εργαζομένων ούτε έναντι του περιβάλλοντος ούτε έναντι του οικοσυστήματος γενικότερα.
