Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Την Πέμπτη η κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει την παραχώρηση κυβερνητικών εγγυήσεων ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ σε κυπριακές τράπεζες για να δώσουν με τη σειρά τους απλόχερα δάνεια σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους για αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων στην οικονομία εξαιτάις του κορωνοϊού, πλέον των 700 εκατομμυρίων ευρώ που ανακοίνωσε προ μιας εβδομάδας. Συγκεκριμένα, το 1,7 δισ. ευρώ θα κατευθυνθεί σε δανειοδοτήσεις προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζόμενους και 300 εκατ. ευρώ για δανεισμό μεγάλων επιχειρήσεων.
Ένα τέτοιο πακέτο βοηθείας μπορεί να μη χαρακτηρίζεται με τη στενή έννοια ως «helicopter money», διότι με τη συγκεκριμένη έκφραση εννοείται πως η κάθε κεντρική τράπεζα τυπώνει νέο χρήμα και το παραχωρεί σε νοικοκυριά για να αυξηθεί το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα και να ενισχυθεί η ανάπτυξη, ωστόσο, αυτά που θα ανακοινωθούν την Πέμπτη είναι μέτρα που προσεγγίζουν ότι πιο κοντινό σε αυτό το χαρακτηρισμό. Οι ζυμώσεις μεταξύ Υπουργείου Οικονομικών, Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, κυπριακών τραπεζών και φορέων της οικονομίας φαίνεται να έφεραν αποτέλεσμα, που θα βοηθήσουν την ομολογουμένως βυθισμένη από πολλές απόψεις αγορά της Κύπρου λόγω της πανδημίας και των μέτρων που έχουν παρθεί για να μην εξαπλωθεί.
Τις τελευταίες 2 εβδομάδες αν και οι τράπεζες είχαν καταλάβει τη σοβαρότητα της κατάστασης ήταν διστακτικές να παραχωρήσουν δάνεια δίχως αρκετές εξασφαλίσεις, φοβούμενες πως λόγω της κατάστασης δεν θα επιστραφούν εύκολα τα δάνεια που θα δοθούν. Διότι, μέχρι πριν από μερικές ημέρες, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός δεν είχε εξαγγείλει τα ελαφρυντικά μέτρα στην εποπτεία των τραπεζών, ή ακόμα και το Ecofin δεν είχε εγκρίνει στα κράτη να «αφήσουν πίσω» τις δημοσιονομικές τους υποχρεώσεις. Η αλήθεια είναι πως αν και ο διοικητής της Κεντρικής Κωνσταντίνος Ηροδότου έδωσε πριν από μία εβδομάδα τον «κεφαλαιακό αέρα» στις τράπεζες ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για να μπορέσουν να δανείσουν σε επιχειρήσεις που έχουν ανάγκη και έως τώρα δεν είχαν προχωρήσει, μόνο μεμονωμένα είχαν συμφωνήσει για δανειοδοτήσεις και «overdraft» με κάποιους καλούς τους πελάτες.
Το Υπουργείο Οικονομικών αποδείχτηκε πως έδωσε τη λύση, λοιπόν, δίνοντας την εγγύησή του το κράτος για τα δάνεια αυτά που θα δοθούν. Η κυβερνητική εγγύηση για τα δάνεια που θα παραχωρηθούν θα καλύπτει τις ζημιές που θα προκύψουν στη βάση του Σχεδίου, με καθορισμένο ανώτατο όριο κάλυψης ζημιών που φτάνουν στο 90% στη Δημοκρατία και στο 10% στις τράπεζες. Επί της ουσίας, τα δάνεια αυτά θα λειτουργούν στη βάση του Σχεδίου Κυβερνητικών Εγγυήσεων που δόθηκαν επί εποχή διάσπασης του Συνεργατισμού. Στη βάση δηλαδή του Σχεδίου Εγγύησης Δανείων (APS) που δόθηκαν στην Ελληνική μέσω της συμφωνίας με τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα. Η κάθε τράπεζα δηλαδή για κάθε δάνειο που θα δώσει σε κάποια επιχείρηση μέχρι το τέλος του 2020 και θα είναι στη βάση του κυβερνητικού σχεδίου, θα μπορεί ανά τρίμηνο να ζητάει να το καλύψει το κυπριακό κράτος.
Όλες οι κυβερνήσεις παγκοσμίως προετοιμάζονται για υπερμεγέθη σχέδια ενίσχυσης της οικονομίας τους, ενώ την ίδια ώρα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) τονίζει στην τελευταία του ανακοίνωση πως ο κορωνοϊός θα προκαλέσει τόση παγκόσμια ύφεση το 2020, που θα είναι χειρότερη από ό,τι συνέβη κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008 - 2009 και δηλώνει έτοιμο έτοιμο να δανείσει το σύνολο της πιστωτικής του ικανότητας, ύψους 1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε χώρες που θα χρειαστούν βοήθεια. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει σίγουρα αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος, αφού ανακοίνωσε πρόγραμμα για αγορές ομολόγων ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, περιλαμβάνοντας μέχρι και ελληνικά ομόλογα που δεν συμμετείχαν για παράδειγμα στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στην Ευρώπη, ανακοίνωσε δέσμη μέτρων ύψους 460 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Στην Αμερική, ο Ντόναλντ Τραμπ προωθεί δέσμη μέτρων ύψους τουλάχιστον 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών (FED) προχώρησε σε γενναίες μειώσεις των επιτοκίων του δολαρίου, ενώ εξήγγειλε νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου ύψους 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ρίχνοντας ρευστότητα ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στην αγορά από τις τράπεζες.
Χαμηλότοκα δάνεια
Όσον αφορά στα επιτόκια των δανείων αυτών που θα δοθούν από τις 2 Απριλίου 2020 μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2020, θα κυμαίνονται αναλόγως του αν υπάρξει εξασφάλιση και αναλόγως της διάρκειας του δανείου. Όπως αποκάλυψε και τη Δευτέρα το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, θα υπάρχει κατηγοριοποίηση αναλόγως αν ο δανειολήπτης είναι αυτοτελώς εργαζόμενος, μικρομεσαία επιχείρηση και μεγάλη επιχείρηση. Θα κυμαίνονται από 0,75% για ένα δάνειο με εξασφάλιση διάρκειας ενός έτους για έναν αυτοτελώς εργαζόμενο και θα φτάνουν μέχρι και 1,0% για διάρκεια έξι χρόνων.
Για μια ΜΕΕ τα επιτόκια θα κυμαίνονται από 1,0% για ένα δάνειο ενός έτους και θα φτάνουν μέχρι 1,5% για έξι έτη, ενώ για μεγάλες επιχειρήσεις ένα δάνειο με εξασφάλιση ενός έτους θα φέρει επιτόκιο 1,0% και φτάνει μέχρι 2% για έξι έτη. Για δάνεια χωρίς εξασφάλιση θα υπάρχει μια έκτακτη επιβάρυνση της τάξης του 0,5%. Εξάλλου, το σχέδιο προνοεί ως μέγιστη παραχώρηση δανείων κατά πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο δεν θα υπερβαίνει το 25% των συνολικών εγχώριων καταθέσεων, εξαιρουμένων των διατραπεζικών καταθέσεων, του πιστωτικού ιδρύματος κατά την 31ην Δεκεμβρίου 2019. Ωστόσο, το πιο πάνω όριο δύναται να αναθεωρηθεί στη βάση των δηλώσεων συμμετοχής στο Σχέδιο από τα πιστωτικά ιδρύματα. Τα δικαιούχα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να δηλώσουν στο Υπουργείο Οικονομικών μέχρι την 30η Απριλίου 2020 τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο. Για δάνεια που παραχωρούν πριν από τη δήλωση της συμμετοχής τους δεν καλύπτονται από το Σχέδιο.
Οι κατηγορίες του Σχεδίου
Ποια δάνεια θα εμπίπτουν στο Σχέδιο; Βάσει του Σχεδίου του Υπουργείου, θα είναι δάνεια σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους με ημερομηνία έκδοσης από τις 2 Απριλίου 2020 και μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2020. Επίσης, θα παραχωρηθούν δάνεια σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους που δεν αντιμετώπιζαν δυσκολίες στις 31.12.2019, αλλά στη συνέχεια αντιμετωπίζουν δυσκολίες ως αποτέλεσμα της επιδημίας του κορωνοϊού. Σκοπός παραχώρησης δανείων είναι η κάλυψη των αναγκών ρευστότητας, κεφαλαίου κίνησης και επενδύσεων των επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων. Όμως, δάνεια σε τρεχούμενους λογαριασμούς θα υπόκεινται στους πιο κάτω περιορισμούς: H έκδοση τρεχούμενων λογαριασμών δεν θα υπερβαίνει το 50% του ποσού που παραχωρείται προς Αυτοτελώς Εργαζόμενο, στο 25% προς ΜΜΕ και στο 15% προς μεγάλη επιχείρηση.
H κυβερνητική εγγύηση θα καλύπτει μέχρι την πρώτη εκταμίευση του ανάλογου ποσού και θα λαμβάνονται για σκοπούς υπολογισμού της απαίτησης οποιαδήποτε πληρωμή από τον δικαιούχο ή ανάκτηση εξασφαλίσεων. Το ποσό του αρχικού κεφαλαίου του δανείου δεν υπερβαίνει: το διπλάσιο του ετήσιου μισθολογικού κόστους της Επιχείρησης ή του Αυτοτελώς Εργαζόμενου (συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιβαρύνσεων καθώς και του κόστους του προσωπικού που εργάζεται στον τόπο των επιχειρήσεων, αλλά επίσημα περιλαμβάνεται στη μισθοδοσία των υπεργολάβων) για το 2019 ή για το τελευταίο διαθέσιμο έτος. Στην περίπτωση Επιχειρήσεων ή Αυτοτελώς Εργαζομένων που δημιουργήθηκαν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2019, το ανώτατο δάνειο δεν πρέπει να υπερβαίνει τον υπολογιζόμενο ετήσιο μισθό για τα δύο πρώτα έτη λειτουργίας του, ή το 25% του συνολικού κύκλου εργασιών της Επιχείρησης ή του Αυτοτελώς Εργαζόμενου κατά το έτος 2019, η σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και βάσει σχεδίου ρευστότητας που καθορίζει τις ανάγκες ρευστότητας του δικαιούχου, το ποσό του δανείου μπορεί να αυξηθεί για να καλυφθούν οι ανάγκες ρευστότητας από την ημερομηνία χορήγησης του δανείου για τους επόμενους 18 μήνες σε σχέση με Μικρομεσαία Επιχείρηση και Αυτοτελώς Εργαζόμενο και στους 12 μήνες για μεγάλη επιχείρηση.
Σημειώνεται πως το ανώτατο ύψος των δανείων, το οποίο μπορεί να παραχωρηθεί από κάθε πιστωτικό ίδρυμα δεν υπερβαίνει το 25% των συνολικών εγχώριων καταθέσεων, εξαιρουμένων των διατραπεζικών καταθέσεων, του πιστωτικού ιδρύματος κατά την 31ην Δεκεμβρίου 2019. Το πιο πάνω όριο δύναται να αναθεωρηθεί στην βάση των δηλώσεων συμμετοχής στο Σχέδιο από τα πιστωτικά ιδρύματα.
Εξετάζεται και για ιδιώτες
Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει αναφορικά με τη βοήθεια που ενδεχομένως χρειαστούν και πολίτες. Όπως είναι αντιληπτό, δεν υπάρχει κάποιο κυβερνητικό σχέδιο επ’ αυτού, στη βάση του δανεισμού, εντούτοις, όπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές στην «Κ», οι τράπεζες εξετάζουν και μεμονωμένα δάνεια για να ενισχύσουν και τη ρευστότητα των πολιτών, οι οποίοι είναι αξιόχρεοι.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
