Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Εν μέσω ενός αβέβαιου και ιδιαιτέρως απαιτητικού περιβάλλοντος λόγω της πανδημίας, ανοίγει ξανά ο φάκελος «συνενώσεις τραπεζών» στην Κύπρο. Στη χώρα, στην οποία έχουν γίνει δύο μεγάλες συνενώσεις τραπεζών και μία μικρότερη, με τις δύο μεγάλες να είχαν «αναγκαστικού χαρακτήρα» αποτέλεσμα, ενώ η μικρότερη επετεύχθη για στρατηγικούς λόγους, φαίνεται ότι τέτοιου είδους πράξεις θα μας απασχολήσουν και στο άμεσο μέλλον. Ο λόγος δεν γίνεται για τον παρ’ ολίγο «γάμο» μεταξύ Astrobank και Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Κύπρου), «γάμος» που αν μετά την επαναδιαπραγμάτευση, πράγματι είναι εφικτό να γίνει, αλλά για μεγαλύτερου μεγέθους συνενώσεις.
Μέσα στο 2020 άρχισαν πάλι οι ασκήσεις επί χάρτου για σχήματα που θα είχαν νόημα να υπάρχουν στην Κύπρο, αυτή τη φορά όμως όχι με γνώμονα τα προβλήματα που έχει μία τράπεζα, αλλά με γνώμονα την δημιουργία ενός σχήματος που θα έχει αρκετή δύναμη και μέλλον στο νησί. Πίσω από κλειστά δωμάτια των τραπεζικών ιδρυμάτων, έγιναν και το 2020 και όπως πληροφορείται η «Κ» και το 2021 ασκήσεις για το ποιο υγιές σχήμα θα μπορούσε να απορροφήσει ένα άλλο εξίσου υγιές, αλλά ίσως που να έχει απέναντί του κάποιες προκλήσεις, για να υπερπηδήσει. Μεγάλο εμπόδιο σε μία συνένωση μεγάλων τραπεζικών σχημάτων στην Κύπρο μπορεί να γίνει η αντιμονοπωλιακή ευρωπαϊκή μονάδα, με τις αντιμονοπωλιακές εγκρίσεις να είναι απαραίτητες για να γίνει μια τέτοια πράξη. Δουλεύουν ήδη κάποιες μικρές ομάδες τραπεζικών ιδρυμάτων σε τέτοιες πράξεις, δηλαδή πώς θα μπορούσε να γίνει εφικτό η μία τράπεζα να απορροφήσει την άλλη.
Όπως πληροφορείται η «Κ», υπάρχουν 2 – 3 τράπεζες στην Κύπρο που έχουν αναπτύξει τέτοια πολιτική, κάνοντας το λεγόμενο «sounding», αναμένοντας πως θα κινηθούν οι ανταγωνιστές τους. Μετά το 2018 λοιπόν που έγινε η τελευταία μεγάλη πράξη μεταξύ τραπεζών (έπειτα ήρθε η μικρότερη πράξη μεταξύ Astrobank και USB Bank), ο λόγος για την Ελληνική Τράπεζα και τον πρώην Συνεργατισμό, από ότι φαίνεται μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένονται συνενώσεις στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα που θα αλλάξουν άρδην το σκηνικό. Υπάρχει μία προκαταρκτική άσκηση λοιπόν μεταξύ συγκεκριμένων τραπεζών, ενώ ερωτηματικά προκύπτουν για το τι θα πράξουν –εάν και εφόσον προχωρήσει ένα τέτοιο πρότζεκτ- οι τράπεζες που θα παραμείνουν μικρές και τι μέλλον θα έχουν. Το τραπεζικό μέγεθος ωστόσο δεν είναι το ζητούμενο εδώ. Είδαμε στο παρελθόν να καταρρέουν δύο τεράστιες τράπεζες, ενώ μικρότερες τράπεζες, όπως για παράδειγμα η Eurobank στην Κύπρο, να διαπρέπουν λόγω καλής στρατηγικής και καλής στόχευσης.
Περνάει σε μετεξέλιξη
Την ίδια ώρα, η μερική αποτυχία – καθυστέρηση στο «deal» μεταξύ Astobank και Εθνικής βγάζει στην επιφάνεια όλες τις δυσκολίες που μπορεί να έχει ένα εγχείρημα συνένωσης τραπεζών και υπενθυμίζει πόσο δύσκολο είναι δύο τράπεζες να γίνουν μία, έστω και για μικρά μεγέθη, πόσω μάλλον για μεγαλύτερα. Εάν δεν υπάρχουν επαρκή κεφάλαια, εάν έρθει ένας εξωγενής αστάθμητος παράγοντας και καθυστερήσει πολλές διαδικασίες (βλέπε κορωνοϊός), βάζει την όποια διαδικασία, αν όχι σε ένα τέλος, σίγουρα σε μία προοπτική αποτυχίας.
Η ιστορία έχει δείξει πως «deals» με 100% επιτυχία (ασχέτως ποιος ευνοήθηκε και ποιος όχι) έγιναν μόνο με τις ευχές των ευρωπαϊκών θεσμών. Ταυτόχρονα, όμως, μία τραπεζική κρίση που ενδεχομένως να έπεται μετά τη λήξη των προβλημάτων που έχουν «κορωνοϊκό χαρακτήρα», ίσως να επιβάλλει συνενώσεις, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά όπου παρατηρηθούν προβλήματα. Η αλήθεια είναι πως η Κύπρος είναι «over banked», ακόμα και μετά τις περιπτώσεις της Λαϊκής, του Συνεργατισμού και της USB. Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν πως η Κύπρος είναι μια προβληματική τραπεζική αγορά και από πάντα προτιμούσαν να «μιλούν» με μία και δύο τράπεζες, παρά με τις σχεδόν 10 που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο νησί. Έτσι κι αλλιώς υποστηρίζουν ότι ναι μεν αντιλαμβάνονται πως κάποια σχήματα έχουν ή μπορεί να έχουν δεσπόζουσα θέση, αλλά για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, παραμένει η Κύπρος μικρή. Αν μέχρι πριν δυο χρόνια οι Ευρωπαίοι εκτιμούσαν πως δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν τεράστια τραπεζικά σχήματα στο νησί και θα επηρέαζαν την αγορά με δεσπόζουσα θέση, πλέον, με τις τραπεζικές χαλαρώσεις που υπάρχουν σε όλα τα κράτη και τη στήριξη που δίνει η ΕΚΤ με τη ρευστότητα και τις αγορές ομολόγων, βλέπουμε πως έχουν καταστρατηγηθεί (λόγω της κατάστασης) όλες οι παλαιότερες πρακτικές.
Σχέδια Εθελούσιας Εξόδου υπαλλήλων και αυτοματισμοί
Οι τράπεζες έχουν προχωρήσει από το καλοκαίρι σε αρκετές εσωτερικές αλλαγές. Έχει αρχίσει ένα «μπαράζ» Σχεδίων Εθελουσίας Εξόδου, που κύριο σκοπό έχουν τη μείωση του κόστους τους. Ολοένα και οι περισσότερες εργασίες εσωτερικά έχουν αντικατασταθεί από αυτοματοποιημένες και έτσι έχουν αφήσει εκτός παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες, ή ακόμα και τμήματα τα οποία καταργούνται.
Βλέπουμε επίσης μεγάλους κολοσσούς όπως η χρηματοπιστωτική πλατφόρμα Revolut που έθεσε σε λειτουργία στην Κύπρο την εξειδικευμένη Ευρωπαϊκή τραπεζική άδειά της. Τέτοιες κινήσεις εντείνουν τον ανταγωνισμό εντός της χώρας, ενώ την ίδια ώρα βλέπουμε και λανσάρισμα καινούργιων – καινοτόμων καταστημάτων τα οποία δουλεύουν με λιγότερους υπαλλήλους και φυσική παρουσία, και με περισσότερα μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης.
Το 2021 επιφυλάσσει να ανοίξουν τραπεζικά καταστήματα λιγότερα από αυτά που λειτουργούσαν το 2019, με την πανδημία να έχει αποδείξει στις διοικήσεις των τραπεζών πως και δίχως όλα τους τα υποκαταστήματα ανοιχτά, μπορούν να φέρουν εις πέρας τις τραπεζικές τους εργασίες και να εξυπηρετήσουν το κοινό. Τεχνολογία και κόστος είναι αναπόφευκτα ένας παράγοντας που οι τράπεζες εντός της χώρας σκέφτονται πιο έντονα τις συνενώσεις και τη δημιουργία ενός μεγάλου και ισχυρού σχήματος που θα αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που θα έχει ενώπιον του.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
