Μετά από περίπου ένα χρόνο διεργασιών και ασκήσεων επί χάρτου, οι νομοθετικές και μη αλλαγές, που αφορούν θέματα διακυβέρνησης στην Κεντρική Τράπεζα έχουν ετοιμαστεί και μετουσιωθεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις από τους εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ, ουσιαστικά, κλήθηκαν να εξελίξουν κάποιες από τις εισηγήσεις που είχε κάνει ο οίκος Roland Berger σε προηγούμενή του μελέτη. Οι αλλαγές, εκ πρώτης όψεως, δεν διαφοροποιούν εκ βάθρων τον τρόπο λειτουργίας της Κεντρικής Τράπεζα σε ανώτερο επίπεδο, ωστόσο, διαμορφώνουν ένα ξεκάθαρο πλαίσιο με τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις των εκάστοτε διοικητών και εκτελεστικών συμβούλων. Η δομή παραμένει ως έχει σήμερα, με Διοικητή, δύο εκτελεστικούς συμβούλους και μη εκτελεστικούς συμβούλους. Η σημαντικότερη αλλαγή ενδεχομένως να αφορά στον τρόπο λήψης των εκτελεστικών αποφάσεων, οι οποίες πλέον δεν αφορούν αποκλειστικά τον εκάστοτε διοικητή αλλά την εκτελεστική επιτροπή, δηλαδή τον διοικητή και τους δύο εκτελεστικούς οι οποίοι θα αποφασίζουν κατά πλειοψηφία σε σχέση με σημαντικά ζητήματα που άπτονται της εποπτικής Αρχής.
Υπενθυμίζεται πως η νυν Διοικήτρια Χρυστάλλα Γιωρκάτζη συναίνεσε στην πραγματοποίηση αλλαγών εταιρικής διακυβέρνησης μετά την διελκυστίνδα της με το προεδρικό μέγαρο, τόσο λόγω της νομικής εκπροσώπησης του Ανδρέα Βγενόπουλου από τον εν διαστάσει σύζυγό της όσο και εξαιτίας του συμβολαίου εργοδότησής της το οποίο ήταν διαφορετικό από αυτό που αρχικά συμφωνήθηκε.
Από τις πλέον καινοτόμες εισηγήσεις του ΔΝΤ, αλλά αμφισβητήσιμο κατά πόσο θα λειτουργήσει όπως το οραματίζονται οι τεχνοκράτες, αφορά στη λειτουργία συμβουλευτικού σώματος, το οποίο θα προβαίνει σε εισηγήσεις προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε σχέση με τα άτομα που θα διορίζονται στη διοίκηση της εποπτικής Αρχής. Στο σώμα μάλιστα, θα συμμετέχει και εκπρόσωπος του κοινοβουλίου.
Την ίδια ώρα, με τις αλλαγές που θα γίνουν, ξεκαθαρίζει ο ρόλος του Διοικητικού Συμβουλίου, ο οποίος πλέον δεν θα είναι διακοσμητικός αφού θα καθορίζει την μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την Κεντρική και το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι εκτελεστικοί θα έχουν την ευθύνη σταδιακής υλοποίησής του. Οι πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν πως τα μέλη του ΔΣ θα έχουν τη δυνατότητα να συνεδριάσουν και χωρίς την παρουσία των εκτελεστικών σε σχέση με θέματα που άπτονται της μη υλοποίησης συγκεκριμένων αποφάσεων.
Περαιτέρω, η τροποιητική νομοθεσία θα καθορίζει τα καθήκοντα των δύο εκτελεστικών συμβούλων τα οποία θα είναι ξεκάθαρα πλέον και συγκεκριμένα, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα. Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμάται πως θα αλλάξει και η διευθυντική δομή της τράπεζας, η οποία είχε χαρακτηριστεί από την ανεξάρτητη Επιτροπή για το μέλλον του κυπριακού τραπεζικού συστήματος ως «αφύσικα επίπεδη» με 14 συνολικά λειτουργίες να υπάγονται απευθείας στον εκάστοτε διοικητή.
Στην ΕΚΤ
Οι αλλαγές που προτείνονται έχουν ήδη μετατραπεί σε νομοθετικές τροποποιήσεις και θα αποσταλούν στην ΕΚΤ για να εκφέρει τη γνώμη της σχετικά. Το ότι οι αλλαγές γίνονται, θεωρητικά, με τη σύμφωνο γνώμη της Διοικήτριας, αναμένεται να διευκολύνει ώστε να δοθεί το πράσινο φως από τον Μάριο Ντράγκι και να βάλει την υπογραφή του στις αιτούμενες αλλαγές. Αν όλα εξελιχθούν ομαλά, εκτιμάται πως πριν από το τέλος του χρόνου θα τεθούν ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου και ακολούθως στη Βουλή. Τόσο ο Υπουργός Οικονομικών όσο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχαν κατ’ επανάληψη τονίσει την ανάγκη για δομικές αλλαγές στην Κεντρική, ενώ και η ίδια η Διοικήτρια, σε τοποθέτησή της στη Βουλή, είχε αναφέρει πως στο παρελθόν έγιναν λάθη και χρειάζεται να γίνουν τομές. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που αρκετές καίριες αποφάσεις στο παρελθόν έμειναν για μήνες σε εκκρεμότητα αφού κανείς δεν αναλάμβανε την ευθύνη για λήψη τους.
Πλέον, στο διοικητικό συμβούλιο θα δημιουργηθούν επιπρόσθετες επιτροπές στις οποίες θα συμμετέχουν εκτελεστικοί και μη εκτελεστικοί σύμβουλοι και στις οποίες θα αναπτύσσονται συγκεκριμένα ζητήματα, ώστε ενώπιον της ολότητας του συμβουλίου να κατατίθενται ολοκληρωμένες προτάσεις για έγκριση. Με αυτόν τον τρόπο, θα υπάρχει και εξοικονόμηση χρόνου αλλά και πιο δραστική συμμετοχή των συμβούλων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Αλλαγές και πιο κάτω
Παράλληλα, με τις διοικητικές αλλαγές στην Κεντρική γίνεται και επανεξέταση του τρόπου που γίνονται οι προαγωγές και παραχωρούνται οι αυξήσεις στο υπαλληλικό προσωπικό. Είχε προηγηθεί εισήγηση από τον οίκο Roland Berger για μείωση των σχετικών ιεραρχικών επιπέδων από 17 που ισχύουν σήμερα σε εννέα.
Συμβουλευτικός οίκος ανέλαβε να εξετάσει όλες τις σχετικές πολιτικές που θα πρέπει να αλλάξουν ώστε να εφαρμοστεί το νέο ιεραρχικό πλάνο αλλά και να ετοιμάσει αναλογιστική μελέτη σε σχέση με το μισθολογικό κόστος που θα προκύψει για την τράπεζα σε δεκαετή ορίζοντα.
Στα πλαίσιο του νέου τρόπου λειτουργίας, λόγω και του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, στο μικροσκόπιο θα βρεθούν επίσης η επάρκεια των προαπαιτούμενων για κάθε θέση που υπάρχει στην Κεντρική καθώς και τα ακαδημαϊκά προσόντα των υφιστάμενων υπαλλήλων σε συνάρτηση με τις απαιτήσεις κάθε θέσης ώστε να καταγραφούν τυχόν κενά σε θέματα ικανότητας των στελεχών.
Όταν γινόταν η προκήρυξη, αναφερόταν χαρακτηριστικά πως η οργανωτική δομή της Κεντρικής και οι απαιτούμενες ικανότητες των υπαλλήλων μπορεί να μην εξελίχθηκαν αντίστοιχα με τις ραγδαίες εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα. Υπενθυμίζεται πως η Κεντρική είχε αναθέσει στον οίκο Roland Berger και στην κυπριακή Delfi Partners την διενέργεια μελέτης σε σχέση με την οργανωτική δομή, το πλαίσιο διακυβέρνησης, τις επιχειρησιακές διαδικασίες και τις ικανότητες ανθρώπινου δυναμικού της Κεντρικής Τράπεζας, στη βάση της οποίας αναμένονται και οι αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης της τράπεζας.
