Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Έτσι όπως ο Προϋπολογισμός του 2025 πέρασε «άνετα» από την Ολομέλεια του Σώματος, έτσι και φέτος, εκτός απροόπτου, δεν αναμένονται εκπλήξεις στον Προϋπολογισμό του 2026. Ισορροπίες εντός της Βουλής υπάρχουν και πέραν των καθιερωμένων πολλών τροπολογιών που και φέτος θα κατατεθούν, δεν αναμένεται να επαναληφθούν «ευτράπελα», όπως είχε γίνει στο όχι τόσο μακρινό 2020 και συγκεκριμένα στον Προϋπολογισμό του 2021 που είχε καταψηφιστεί. Υπάρχει διάθεση συνεννόησης, ενώ οι απαραίτητες πλειοψηφίες θα βρεθούν για να ψηφιστεί ο Προϋπολογισμός του κράτους για το 2026 σε Νόμο.
Οι περισσότερες τροπολογίες που δεν θα φανεί περίεργο να φτάσουν ξανά σε υψηλό διψήφιο νούμερο, θα αφορούν ως συνήθως «ένθεση σημείωσης» για ενημέρωση, ή και για γραπτή συγκατάθεση της Επιτροπής Οικονομικών πριν αποδεσμευθούν κονδύλια ή δαπάνες για έργα.
Ο Προϋπολογισμός του 2026 μπαίνει στην τελική ευθεία και έτσι την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου ο Υπουργός Οικονομικών, κ. Μάκης Κεραυνός, θα παραθέσει την καθιερωμένη ομιλία του ενώπιον της Ολομέλειας. Το «τριήμερο» της συζήτησης και της ψηφοφορίας για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026 θα γίνει σε δύο εβδομάδες από τώρα και συγκεκριμένα στις 15, 16, και 17 Δεκεμβρίου.
Ενώ για τον Προϋπολογισμό του 2026 δεν αναμένονται εκπλήξεις στην ψήφισή του, το ενδιαφέρον έχει στραφεί πλέον στον αγώνα δρόμου για την φορολογική μεταρρύθμιση, αλλά και σε άλλες προτάσεις νόμου που θα τα καταφέρουν να φτάσουν, ή όχι, στην Ολομέλεια. Όπως για παράδειγμα, η πρόταση νόμου για τον έκτακτο φόρο στις τράπεζες. Ειδικά για τα της φορολογικής μεταρρύθμισης δεν είναι ξεκάθαρο εάν έχουν βρεθεί πλειοψηφίες, αλλά και αν θα γίνει κατορθωτό να προχωρήσει για ψήφιση πριν τα τέλη του 2025 ώστε να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2026.
Ρυθμός ανάπτυξης στο 3,1%
Τα οικονομικά δεδομένα του κράτους εξάλλου είναι σε πολύ καλό σημείο και επιβεβαιώνονται από τα οικονομικά στοιχεία που συνόδευαν τον Προϋπολογισμό του 2026. Για το 2025 ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται στο 3,1%, όπως και για το 2026, ενώ στα έτη 2027 και 2028 θα κυμανθεί στο 3% και 2,9% αντίστοιχα.
Ο ρυθμός πληθωρισμού εκτιμάται το 2025 στο 0,2%, ενώ για το 2026 προβλέπεται στο 2,5%. Για το 2027 και 2028 θα φτάσει στο 2%, ενώ όσον αφορά στο ποσοστό ανεργίας, στο 4,6% για το 2026 και 2027. Για το 2028 αναμένεται στο 4,5%. Συνάμα, το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης για το 2025 αναμένεται πλεονασματικό στο 3,7%, έναντι 4,3% στο 2024. Το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2025 εκτιμάται στο 5% του ΑΕΠ για το 2025.
Για τα έτη 2026-2028 προβλέπεται ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα παραμείνει πλεονασματικό, στο 3,4% του ΑΕΠ. Για το Δημόσιο χρέος, ο μεσοπρόθεσμος στόχος μείωσής του είναι στο 43,6% μέχρι το τέλος του 2028, καθώς στα τέλη του 2025 το Δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 57,9%, το 2026 στο 52,9% και το 2027 στο 48,7%.
Έσοδα και έξοδα
Ο προϋπολογισμός του 2026 ανέρχεται σε 10,7 δισ. ευρώ, εξαιρουμένων των δαπανών για τα τοκοχρεολύσια. Συγκεκριμένα, τα έσοδα για το 2026 υπολογίζονται συνολικά σε 12,6 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες σε 10,7 δισ. ευρώ.
Στις λειτουργικές δαπάνες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, συντηρήσεις και επιδιορθώσεις, εκπαιδεύσεις/ συνέδρια, συμβουλευτικές υπηρεσίες/ έρευνες, αγορά ύδατος, δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης και οι μη προβλεπόμενες δαπάνες/ αποθεματικό.
Για το 2026 προβλέπεται να αυξηθούν κατά 11,8% και να ανέλθουν στα €1.574,0εκ. σε σύγκριση με €1.408,3εκ. το 2025. Η αύξηση οφείλεται κυρίως σε αυξήσεις στo κονδύλι της αγοράς ύδατος κατά €26,1εκ., των προνοιών για δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης κατά περίπου €31,1 εκ., των προνοιών για δαπάνες για τη διοργάνωση της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ κατά €6εκ. και αυξήσεις στις δαπάνες για Εκπαίδευση Προσωπικού/ Συνέδρια, Σεμινάρια και Άλλα Γεγονότα κατά €16,1εκ.
Οι μεταβιβαστικές πληρωμές περιλαμβάνουν τις κοινωνικές παροχές (€2,3δις), παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 6,7%, τις συνεισφορές του Δημοσίου στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ΓεΣΥ (€1,6δις), τη συνεισφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ (€294,1εκ.), τις χορηγίες προς κρατικούς οργανισμούς δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου (περιλαμβανομένων των κρατικών πανεπιστημίων ύψους €231,6εκ. για το 2026) και τις χορηγίες στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (€147εκ.).
Το 2026, η πιο πάνω κατηγορία προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,2% ήτοι, από €4.014,1εκ. το 2025 σε €4.224εκ. το 2026. Οι κυριότερες αυξήσεις αφορούν αύξηση της Γενικής Κυβερνητικής Εισφοράς στο ΓεΣΥ κατά €101,2εκ., της Γενικής Κυβερνητικής Εισφοράς στο ΤΚΑ κατά €62,1εκ., τη συμπερίληψη πρόνοιας ύψους €26εκ. αναφορικά με το Επίδομα Προσωπικής Βοήθειας και Κατ’ οίκον Φροντίδας και των χορηγιών προς κρατικούς οργανισμούς κατά €37,7 εκ.
Τα Συγχρηματοδοτούμενα Έργα και Σχέδια από Κοινοτικούς Πόρους/ άλλες δράσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, δράσεις Ταμείων Αλληλεγγύης και Εσωτερικών Υποθέσεων, Δράσεις Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης, Δράσεις Διαρθρωτικών Ταμείων κλπ. και αναμένεται να σταθεροποιηθούν κοντά στα €550 εκ. περίπου (ανεπαίσθητη μείωση κατά 1% το 2026 στα €546,8εκ. σε σύγκριση με €552,5εκ. το 2025).
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αγορά γης και κτιρίων, αγορά σταθερών και κινητών μηχανημάτων, αγορά εξοπλισμού, ανεγέρσεις επεκτάσεις και βελτιώσεις κτιρίων αναμένεται να παραμείνουν σταθεροποιημένες στα περσινά επίπεδα, σημειώνοντας ανεπαίσθητη μείωση κατά 2,6% το 2026 και να ανέλθουν στα €580,5εκ. σε σύγκριση με €595,7εκ. το 2025.
